9-ma’ruza (2 soat) 15-mavzu. Fuqaro muhofazasining maqsadi va vazifalari(2 soat). Reja

2. Fuqaro muhofazasi rejalarini tuzish.
Rejalashtirish – fuqaro muhofazasini boshqarish jarayonining eng muhim tarkibiy qismi. U tinchlik va harbiy davrlar sharoitlarini tahlil qilish va ularga baho berishdan, harbiy harakatlar vaqtida aholini muhofaza qilish va iqtisodiyot ob’ektlari va tarmoqlarining barqarorligini oshirish yuzasidan fuqaro muhofazasi tadbirlarini belgilashdan, avariya qutqaruv ishlarini o‘tkazishga kuch va vositalarni tayyorlashdan, ular faoliyatini va boshqaruv organlarini har tomonlama ta’minlashdan iboratdir.
Fuqaro muhofazasi rejalari, ularni ishlab chiqilishi va mazmuniga qo‘yiladigan asosiy talablar. Aholini va hududlarni favqulodda vaziyatlardan muhofaza qilish tadbirlarini barvaqt amalga oshirish favqulodda vaziyatlarning oldini olish, ular sodir bo‘lgandagi zarar va talofatlarni kamaytirish maqsadida respublika, idoralar, xokimiyatlar va obyektlarning tabiiy va texnogen tusdagi favqulodda vaziyatlarda ularning oldini olish va xarakat qilish rejalari, shuningdek FVDTning hamma darajalarida hamkorlik rejalari ishlab chiqiladi.
Favqulodda vaziyatlar chog‘ida aholini va hududlarni muhofaza qilish bo‘yicha harakatlar rejasini mahalliy davlat hokimiyati organlari ishlab chiqadilar, xodimlar hamda ishlab chiqarish va ijtimoiy ob’ektlarni favqulodda vaziyatlardan muhofaza qilish bo‘yicha zarur choralarni rejalashtirish korxonalar, muassasalar va tashkilotlarning favqulodda vaziyatlardan muhofaza qilish sohasidagi majburiyatlari hisoblanadi.
O‘zbekiston Respublikasi favqulodda vaziyatlarda ularni oldini olish va harakat qilish davlat tizimi faoliyatini rejalashtirishga Favqulodda vaziyatlar vazirligi tashkiliy-uslubiy rahbarlik qiladi.
Vazirliklar, idoralar va tashkilotlarda fuqaro muhofazasiga rahbarlik qilishni ularning lavozimiga ko‘ra mazkur organlar va tashkilotlar fuqaro muhofazasi boshlig‘i bo‘lgan rahbarlari amalga oshiradilar.
Fuqaro muhofazasi boshlig‘i o‘z vakolatlari doirasida quyidagi huquqlarga ega:
-fuqaro muhofazasining tegishli rejalarini amalga joriy etish;
-aholini, moddiy va ma’naviy boyliklarni xavfsiz joylarga evakuatsiya qilish to‘g‘risida qaror qabul qilish;
-fuqaro muhofazasi bo‘yicha direktivalar, buyruqlar, qarorlar, farmoyishlar chiqarish.
Aholini va hududlarni zamonaviy qirg‘in vositalari qo‘llanilishi oqibatlaridan muhofaza qilish va fuqaro muhofazasi sohasidagi tadbirlarni amalga oshirishga oid harkatlarni muvofiqlashtirish tegishli hududlar, tarmoqlar va tashkilotlarning fuqaro muhofazasi boshliqlari zimmasiga yuklanadi. Fuqaro muhofazasi tadbirlari hududlarning iqtisodiy, tabiiy va boshqa tavsiflarini, xususiyatlarini, hamda favqulodda vaziyatlar sodir bo‘lish xavfi qanchalik realligini hisobga olib, oldindan rejalashtiriladi va amalga oshiriladi. Maksimal darajada muhofaza qilish maqsadida hamma fuqaro muhofazasi rejalari to‘liq ishlab chiqilishi, mazmuni qisqa bo‘lishi, vaqt qat’iy hisobga olinishi, reallik va aniqlik, iqtisodiy maqbullik talablari qo‘yiladi.
Rejaning to‘liq ishlab chiqilishi o‘zining muvaffaqiyatli bajarilishini va bosh vazifa – aholi va moddiy boyliklar muhofaza qilinishi hal etilishini ta’minlaydigan tadbirlar kompleksi ishlab chiqilishidan iborat. Shuning uchun rejada aniq tadbirlar, ularning mazmuni, shakli, muddatlari va ijrochilari ko‘rsatiladi.
Reja bo‘limlarining bayoni qisqa bo‘lishi ulardan foydalanish oson bo‘lishi uchun kerak. Shuning uchun rejaning mazmunli bo‘lishiga undagi hamma tadbirlar to‘liq ishlab chiqilgan grafik yo‘l bilan erishiladi. Buning uchun sxema-xaritada ob’ektlar, ish turlari va hajmi shartli belgilar bilan tasvirlanadi. Tushuntirishlar jadvallar, sxemalar, grafiklar, suratli sharhlar, tushuntirish xatlari tarzida beriladi (bu ikki talabni rejaning ilova tarzidagi jadvalida ko‘rsatilsa bo‘ladi).
Vaqtning qat’iy hisobga olinishi rejalashtirilgan har bir tadbir sifatli va to‘liq hajmda bajarilishi uchun kerak.
Rejaning aniq va real bo‘lishi uni bajarilishining zarur tartibi hisoblanadi. Buning uchun mahalliy щaroit ma’lumotlari sinchiklab o‘rganiladi: ehtimol bo‘lgan vayronalik, talofatlar, moddiy zarar oldindan bashoratlanadi, ularni oldini olish va oqibatlarini bartaraf qilish uchun kerakli kuch va vositalarga bo‘lgan talab hisoblab chiqiladi.
Rahbarlar tarkibining professional tayyorligi sharoitni oldindan taxminlay olishi, tez qarorga kela bilishi bilan belgilanadi.
Ob’ektiv reallikka baho berish va tadbirning bajarilish vaqtini belgilash taktik maxsus o‘quv mashqlarda, amaliy mashg‘ulotlarda, trenirovkalarda bajariladi.