9-mavzu: Chaqiruvga qadar boshlang‘ich tayyorgarlik fanini o‘qitishdagi ilg‘or xorijiy tajribalar Reja

Yaponiya harbiy hamkorligi 
Yaponiya ta’lim tizimi dunyoda yetakchi o‘rinlardan birida turadi. Xalqaro 
standartlarga to‘la javob beradigan ilg‘or fikrli kadrlarni yetishtirish oson 
bo‘lmagan, albatta. Bunga bir qancha omillar sabab bo‘lgan. Jumladan, 
o‘qituvchilarga yuqori oylik maosh, izzat-ikrom (kunchiqar mamlakatda 
o‘qituvchilarga alohida ehtirom ko‘rsatiladi), boy moddiy-texnik baza, qat’iy 
intizom va vatanparvarlik hissi. Bular asosiy omillar qatoriga kiradi. Ammo ushbu 
omillarga poydevor bo‘lgan boshqa sabablarga ham e’tibor qaratish lozim. Birgina 
misol: yapon boshlang‘ich maktablarida o‘quvchilarning tushlik qilishiga katta 
ahamiyat beriladi. Hatto, Japanese School Lunch (1954 yilda) maxsus dasturi ham 
tuzilgan.
Unda bolalar qanday oziq-ovqat mahsulotlarini iste’mol qilishlari aniq 
belgilab qo‘yilgan. Dasturda sut va sut mahsulotlari juda muhim o‘rin tutadi. 
Bolalarni foydali va to‘yimli ovqat bilan ta’minlash maqsadida maktab shifokori va 

---

oshpaz maxsus taomlar ro‘yxatini tuzib chiqishadi. 45 daqiqalik tanaffusda 
o‘quvchilar sinfxonaning o‘zida ovqatlanishadi. Bu ancha vaqtni tejaydi. Eng qiziq 
va ahamiyatli jihati shundaki, bolalar maktab hovlisida yetishtirgan poliz ekinlaridan 
taom tayyorlanadi. O‘quvchilar mehnatsevarlikka, tabiatni asrash, uning 
ne’matlarini uvol qilmaslikka o‘rgatiladi. 
Caqhiruvga qadar boshlang‘ich tayyorgarlik fanini o‘qitishda rivojlangan 
davlatlar bilan harbiy ta’lim hamkorligining o‘rni
 
Harbiy sohada yuqori malakali kadrlar tayyorlash 
O‘zbekistonda keyingi uch yil ichida mudofaa sohasi tizimida misli 
ko‘rilmagan islohotlar amalga oshirildi. Qurolli Kuchlarimizni shakllantirish 
jarayonida, ayniqsa, kadrlar masalasiga katta e’tibor qaratildi. Bu vazifani hal 
etishga qaratilgan muhim qadamlardan biri sifatida oliy qo‘mondonlik tarkibidagi 
ofitserlarni tayyorlash va qayta tayyorlash, shuningdek, mudofaa qurilishi 
sohasidagi 
ilmiy-amaliy 
tadqiqot 
va 
ishlanmalarni 
muvofiqlashtirish, 
mamlakatimizda harbiy ta’limni rivojlantirish kabi ustuvor maqsadlarni amalga 
oshirishda asosiy o‘rin egallagan Qurolli Kuchlar Akademiyasining yangidan tashkil 
etilganini ta’kidlash lozim.
Nazorat-tahlil 
tadbirlari 
davomida 
mazkur 
Akademiya 
tomonidan 
mamlakatimiz Qurolli Kuchlari uchun yuqori malakali ofitser kadrlar tayyorlash 
borasida O‘zbekiston Respublikasining Konstitutsiyasi, “Umumiy harbiy 
majburiyat va harbiy xizmat to‘g‘risida”gi, “Mudofaa to‘g‘risida”gi, “Ta’lim 
to‘g‘risida”gi O‘zbekiston Respublikasi Qonunlarining tegishli moddalari hamda 
O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2017-yil 25-apreldagi “O‘zbekiston 
Respublikasi Qurolli Kuchlari Akademiyasida ofitser kadrlar tayyorlashni yanada 
takomillashtirish choralari to‘g‘risida”gi qarori va O‘zbekiston Respublikasi Qurolli 
Kuchlarining umumharbiy nizomlari hamda boshqa normativ-huquqiy hujjatlarni 
ijro etish barobarida muayyan ishlar amalga oshirilmoqda. Harbiy ta’lim sohasida 
keyingi 3 yilda 11 ta yangi normativ-huquqiy hujjat qabul qilindi. 

---

Hozirgi kunda Qurolli Kuchlar Akademiyasida Qurolli Kuchlarimiz uchun 
taktik zveno boshqaruvi ofitser kadrlarini 4 yillik bakalavr dasturi bo‘yicha 7 ta 
mutaxassislik yo‘nalishida, operativ-taktik zveno boshqaruvi ofitser kadrlarini 2 
yillik magistr dasturi bo‘yicha 8 ta mutaxassislik yo‘nalishida yuksak harbiy bilim 
va tayyorgarlikka ega yuqori malakali ofitser kadrlar tayyorlanmoqda. Shuningdek, 
operativ-strategik zveno boshqaruvi ofitserlari 1 yillik magistratura o‘quv dasturi 
bo‘yicha, oliy toifadagi harbiy-ilmiy va ilmiy-pedagogik kadrlar 3 yillik o‘quv 
dasturi bo‘yicha doktoranturada tayyorlanmoqda. 
Harbiy sohada yuqori malakali harbiy-ilmiy va harbiy-pedagog kadrlarni 
tayyorlashni tashkil qilish va amalga oshirish, harbiy va boshqa fanlar bo‘yicha 
ilmiy-tadqiqotlar o‘tkazish, dissertatsiya ishlarini tayyorlab, himoyaga olib chiqish 
ushbu Akademiya zimmasiga yuklatilgan. 
Bu yerda katta ilmiy xodim-izlanuvchilar va mustaqil izlanuvchilar ilmiy 
tadqiqot o‘tkazishlari uchun zarur bo‘lgan barcha shart-sharoitlar mavjud, ular 
uchun kompyuter hamda boshqa ilmiy va o‘quv-texnik jihozlar bilan ta’minlangan 
ish xonalari ajratilgan. 
Akademiyada yangi ta’lim strategiyasi qabul qilinib, ta’limning muammoli va 
munozarali shaklda tashkil etilishiga e’tibor qaratilgan. Ta’limning bu shakli ta’lim 
oluvchilarda nostandart va mustaqil fikrlashni hamda yetakchilik sifatlari 
shakllanishiga imkon beradi. Ilmiy izlanishlarni amaliyot bilan uzviy ravishda olib 
borish maqsadida Akademiyada situatsiya markazi tashkil etilgan. 
Shuningdek, yuqori malakali harbiy kadrlarni tayyorlash bo‘yicha 
O‘zbekiston Respublikasi Mudofaa vazirligining xorijiy davlatlar bilan imzolangan 
xalqaro me’yoriy hujjatlari asosida dunyoning bir qator yetakchi mamlakatlari bilan 
samarali hamkorlik yo‘lga qo‘yilgan. Pedagog kadrlar tarkibidan 75 nafar ofitser 
AQSH, XXR, Buyuk Britaniya, Germaniya, Frantsiya, Turkiya kabi o‘ndan ziyod 
xorijiy davlatlarning oliy harbiy o‘quv yurtlarida malaka oshirib qaytdi. Joriy yilda 

---

Qurolli Kuchlar Akademiyasida xorijiy davlatlar bilan harbiy ta’lim borasidagi 
hamkorlikni yanada kuchaytirishga bag‘ishlangan “Zamonaviy bosqichda Qurolli 
Kuchlarni isloh qilish va rivojlantirishning asosiy tendentsiyalari” mavzusida 
xalqaro anjuman o‘tkazildi. 
O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti, Qurolli Kuchlar Oliy Bosh Qo‘mondoni 
Shavkat Mirziyoyev O‘zbekiston Respublikasi Qurolli Kuchlari tashkil etilganining 
27 yilligi munosabati bilan Vatan himoyachilariga yo‘llagan bayram tabrigida 
mamlakatimiz xavfsizligi va hududiy yaxlitligini, xalqimizning tinch va osoyishta 
hayotini samarali, ishonchli himoya qilishga qodir bo‘lgan milliy armiyani 
shakllantirish bilan bog‘liq islohotlar barobarida xalqimizning “Bilagi zo‘r birni 
yengadi, bilimi zo‘r mingni” degan maqolida chuqur ma’no bor. Shu nuqtai 
nazardan, Qurolli Kuchlarimizni modernizatsiya qilish, xususan, harbiy ta’lim 
sohasiga zamonaviy bilim, ilg‘or xorijiy tajribalar, axborot kommunikatsiya 
texnologiyalarini keng joriy etish bo‘yicha boshlagan ishlarimizni yangi bosqichga 
ko‘tarishimiz zarur ekanligini oldimizda turgan eng ustuvor vazifalar qatorida 
alohida ta’kidlagan edi. 
Shundan kelib chiqqan holda, qo‘mitaning kengaytirilgan yig‘ilishida 
O‘zbekiston Respublikasi Qurolli Kuchlari Akademiyasida yuqori malakali ofitser 
kadrlar tayyorlashga oid amalga oshirilgan ijobiy ishlar bilan birga, bajarilishi lozim 
bo‘lgan bir qator vazifalar borligi ham alohida qayd etildi. Jumladan, sohadagi 
yetakchi oliy ta’lim muassasasi sifatida harbiy ta’lim va harbiy ilm-fanning yangi 
sifat darajasi va imijini shakllantirish, harbiy kadrlar tayyorlash sohasidagi davlat 
siyosatini kompleks ilmiy-ta’lim omili bilan ta’minlash, harbiy va innovatsion 
makonda o‘z faoliyatini amalga oshira oladigan professional va intellektual 
rivojlangan ofitserlar korpusini tayyorlashga katta e’tibor qaratish lozim. Ilg‘or 
fundamental, amaliy va innovatsion harbiy ilmiy dasturlarni amalga oshirish, davlat 
harbiy xavfsizligi va mudofaasi, urush va urush san’ati muammolarini ko‘rib chiqish 

---

va tadqiq etish masalalari bo‘yicha akademik diplomatiya markazini shakllantirish 
lozim. Milliy ta’lim va ilmiy makonga to‘la integratsiyalashuvga erishish darkor. 
Yig‘ilishda so‘zga chiqqanlar Qurolli Kuchlari Akademiyasini oliy malakali 
ilmiy va ilmiy-pedagog kadrlar bilan to‘ldirish, professor-o‘qituvchilar faoliyatining 
nufuzi va ijtimoiy maqomini yanada ko‘tarish, yosh xodimlarni ilmiy ishlarga keng 
jalb etish maqsadida tegishli imtiyozlar joriy etish bo‘yicha ham o‘z takliflarini 
bildirdilar. 
Shu bilan birga, oliy harbiy ta’lim muassasasida harbiy-ilmiy tadqiqotlarni 
yanada rivojlantirish, vatanparvarlik, vatanga qasamyod va burchga sadoqat, 
mas’uliyatni kuchaytirish, bu sohada ma’naviy-ma’rifiy, tarbiyaviy ishlarni 
faollashtirishga alohida e’tibor qaratilmoqda.