9-мавзу. Корпоратив низолар. Корпоратив муносабатлар иштирокчилари ҳуқуқ ва қонуний манфаатларини ҳимоя қилиш

Даъво ҳуқуқи
Шуни ёдда тутиш керакки, фақат қонун билан ваколат берилган шахсларгина корпоратив муносабатларда даъво қилиш ҳуқуқига эга.

Жамият бошқарув органлари қарорлари устидан шикоят қилиш

Жамият бошқарув органлари қарорлари устидан шикоят қилиш
Шундай қилиб, умумий йиғилиш қарорларини ҳақиқий эмас деб топиш учун қуйидаги талаблар қўйилади:
- қарор фақат акциядор (иштирокчи)лар томонидан шикоят қилиниши мумкин;
- акциядор (иштирокчи)лар шикоят қилинган қарор АЖ (МЧЖ) тўғрисидаги ва бошқа қонун ҳужжатларни ёки жамият устави талабларини бузганлигини исботлаши керак.
- акциядорларнинг умумий йиғилишида иштирок этмаган ёки бундай қарорга қарши овоз берган акциядор (иштирокчи) томонидан шикоят қилиниши мумкин;
- акциядор (иштирокчи) шикоят қилинаётган қарорнинг ўз ҳуқуқлари ва қонуний манфаатларини бузганлигини исботлаши керак.
Илгари илмий доктрина ва иш амалиётида акциядорлар (иштирокчилар) умумий йиғилишининг шикоят қилинган қарорларини шартли равишда ўз-ўзидан ҳақиқий бўлмаган ва низолига бўлинган. Ўз-ўзидан ҳақиқий бўлмаган қарорлар уларнинг мурожаатидан қатъий назар ҳақиқий эмас, низоли қарорлар кичик ҳуқуқбузарликлар билан боғлиқ ҳолда суд томонидан ўз кучида қолдирилиши мумкин.
Йиғилиш қарори қуйидаги қонун бузилиш ҳолатларида ҳақиқий эмас деб топилиши мумкин:
1) иштирокчининг иродасини ифодалашга таъсир кўрсатувчи йиғилишни чақириш, тайёрлаш ва ўтказиш тартибининг жиддий бузилиши,;
2) учрашув иштирокчиси номидан ҳаракат қилувчи шахсда зарур ваколатларга эга бўлмаслиг;
3) йиғилиш иштирокчиларининг ҳуқуқлари тенглигининг уни ўтказиш жараёнида бузилиши;
4) баённомани тузиш қоидаларини, шу жумладан баённоманинг ёзма шакли тўғрисидаги қоидаларни ҳам сезиларли даражада бузиш юз берганда.
Акциядорларнинг умумий йиғилишини тайёрлаш ва ўтказиш тартиби (жараёни)да йўл қўйиладиган низоли қоидабузарликларга қуйидагилар киради: умумий йиғилиш ўтказилиши тўғрисида акциядорга ўз вақтида хабар бермаслик (хабар бермаслик); акциядорга йиғилиш кун тартибига киритилган масалалар бўйича зарур маълумотлар (материаллар) билан танишиш имкониятини бермаслик; сайлов бюллетенларини ўз вақтида бермаслик, йиғилишда қатнашиш учун акциядорни рўйхатдан ўтказишни рад этиш, йиғилиш ўтказиладиган бинога киришнинг чекланганлиги ва бошқалар.
Умумий йиғилиш қарори устидан  шикоят қилиш куни талаблари:
1. Қарор устидан фақат акциядор (иштирокчи) шикоят қилиши мумкин.
2. Акциядор (иштирокчи) шикоят қилинаётган қарор билан АЖ (МЧЖ) тўғрисидаги ва бошқа қонун ҳужжатларни ёки жамият устави талаблари бузганлигини исботлаши керак.
Акционер даъвоси қондиришилиши учун қонун бузилиш ҳолатлари жиддий (аҳамиятли) бўлиши керак.
3. Қарор устидан умумий йиғилишда иштирок этмаган ёки қарорга қарши овоз берган (фақат низоли қарорлар учун қўлланилади) акциядор (иштирокчи) шикоят қилиши мумкин.
4. Акциядор (иштирокчи) шикоят қилинган қарор унинг учун муҳим салбий оқибатларга олиб келишини исботлаши керак.