A b d u m a j id m a d r a im o V g avhar fu zailo V a

7.3.11. «Tarixi Amir Haydar»
“Tarixi A m ir H aydar” XVIII asm ing ikkinchi yarmi va XIX asm ing 
birinchi yarm ida o 'tg an buxorolik M ulla Ibodulla va M ulla M uham m ad 
S harif asaridir. K itobning no m a’lum m uharrir to m onidan qisqartirilgan 
nusxasi yetib kelgan bo'lib, qo'lyozm a O 'z R FA Sharqshunoslik institutida 
1836 raqam i ostida saqlanm oqda.
“Tarixi A m ir H aydar” kichik hajmdagi asar, jam i 96 varaqdan iborat, 
m u h im ta rix iy m a n b a la r a s o s id a y o z ilg a n , B u x o ro x o n lig in in g
Ashtarxoniylar, shuningdek, asosan, M an g 'itlarsu lolasidan bo'lgan am ir 
Haydar hukm ronligi (1800—1826-yy.) davridagi ijtimoiy-siyosiy tarixini 
o 'z ichiga oladi.
Asar 81 bob, yoki dostondan iborat. 1-2-boblari Buxoro shahri tarixiga 
bag'ishlangan, 3—6-boblarda Ashtarxoniylar tarixi qisqacha bayon etilgan,
7 - 8 1 -boblarida esa Buxoro amiriigi am irzoda H aydam ing tug'ilishidan 
to uning 1826-yil 6-oktabridagi vafotigacha bo'lgan tarixi hikoya qilinadi.
Kitob 50-yillarda A.A.Sem enov tom onidan m s tiliga tarjim a 
qilingan, 
lekin n im a sa b a b d a n d ir q o 'ly o z m a n a sh r etilm ay qo lgan. 
T a rjim a 
qo'lyozm asi O 'z R FA Shi kutubxonasida saqlanm oqda.
7.3.12. «Fathnomayi sultoniy»
“ Fathnom ayi sultoniy” (“ Sulton fathnom asi”) asari muallifi 
M ir Olim
240

---

Buxoriy bo'lib, kitobini A m ir Nasrulloh davri (1826/27—1869/79)da G 'u z o r 
hokimi bo'lgan M uham m ad O lim bekning xizm atida bo'lgan paytida va 
uning topshirig'i bilan yozgan.
“ Fathnom ayi sultoniy” am ir S hohm urod (1 7 8 5 /8 6 -1 8 0 0 ) davridan 
to Nasrulloh hukm ronligining dastlabki yillarigacha Buxoro amirligida 
bo'lib o'tgan voqealam i o 'z ichiga oladi, lekin Shohm urod va am ir Haydar 
davrlari qisqacha (O 'z R FA Shi qo'lyozm asi, inv. № 1838, w .7 b -5 5 b ), 
Nasrulloh davri esa batafsil yoritilgan.
M azkur q o 'ly o zm a asarning birinchi jildi b o 'lib , ikkinchisi bizga 
m a’lum bo'lm agan sabablarga k o 'ra yozilm ay qolgan.
“ Fathnom ayi sultoniy” ning birinchi qismi m arhum O .D .C hexovich 
tarafidan m s tiliga taijim a qilingan. T aijim a q o'lyozm asi O 'z R FA 
Sharqshunoslik instituti kutubxonasida saqlanm oqda.