А. Э. Тангиров бизнес ижроси ва

 
 
 
 
 
 
 
 
10.6-расм. Ахборот бизнес-моделини тақдим этиш 
шакллари 
Умумий ҳолда, ҳаётий айланишини якуний маҳсулотнинг 
ҳаётий айланиши ва унинг таркибий қисмларининг ҳаётий 
айланиши, қуйи етказиб берувчилар фаолияти натижалари 
комбинацияси сифатида кўриб чиқиш керак. Шу нуқтаи назардан 
қараганда, ҳаётий айланиши дарахт тузилишидир. 
Ҳаётий айланишни қўллаб-қувватлашда иштирок этувчи 
субъектларнинг ўзаро таъсири ягона ахборот маконида амалга 
оширилиши керак. Ягона ахборот маконининг концепцияси очиқ 
архитектуралар, халқаро стандартлар ва тасдиқланган тижорат 
маълумотлар 
алмашинуви 
маҳсулотларидан 
фойдаланишга 
асосланган. 
Ягона ахборот маконини ташкил этиш бўйича дастлабки 
қадамлар 80-йилларда АҚШ мудофаа мажмуасида йўлга қўйилган. 
Қурол ва ҳарбий техника (ҚҲТ) буюртмачиси, ишлаб чиқарувчиси 
ва истеъмолчиси ўртасида тезкор маълумотлар алмашинувини 
таъминлаш, шунингдек, бошқарувни тезлаштириш, қоғоз ҳужжат 
айланишини ва тегишли харажатларни камайтириш заруриятидан 
пайдо бўлган. 
Ахборот бизнес- 
моделини тақдим 
этиш шакллари 
2.Матрицали 
ахборот бизнес- 
модели 
1. Бизнес жараёнини ташкил 
этувчи ва маҳсулотнинг ҳаёт 
айланиш жараёнида 
бажариладиган операциялар 
мажмуи. 
3.Ахборот 
график-
моделлари 
4.Ахборот 
SADT-
модели 

---

129 
Бу концепция дастлаб қурол ва ҳарбий техниканинг ҳаёт 
айланиши концепциясига асосланган бўлиб, асосан ишлаб чиқариш 
ва эксплуатация босқичларини қамраб олган. Дастлабки босқичда 
ташаббус CALS (Computer Aided Logistic Support - етказиб беришни 
компютер ёрдамида қўллаб-қувватлаш) белгисини олди. 
CALS концепцияси ўз самарадорлигини исботлаб, саноат, 
қурилиш, транспорт ва иқтисодиётнинг бошқа тармоқларида фаол 
қўлланила бошланди, маҳсулотнинг ҳаётий циклининг барча 
босқичларини - маркетингдан тортиб то утилизация қилишгача 
кенгайтиради ва қамраб олади. 
Янги концепция мавжуд қисқартмани (CALS) сақлаб қолди, 
лекин кенгроқ талқинни олди: Continuous Acquisition and Life cycle