А. Э. Тангиров бизнес ижроси ва

Булутли ҳисоблаш-бу нафақат ИТ соҳасидаги технологик 
янгилик, балки кичик бизнес ишлаб чиқарувчилари, шу жумладан 
минтақаларда ҳам ўз хизматларини бозорга тез ва арзон нархда 
таклиф қилиш имкониятига эга бўлганда, янги бизнес моделларини 
яратиш усулидир. Ўз бизнесини амалга ошириш учун - ғоя. Булутли 
ҳисоблашни қўллаб-қувватлаш, янги бошланувчиларга сармоя 
киритиш билан бирга, тез ривожланаётган инновацион ишлаб 
чиқариш экотизимини яратади. 
Булутли ҳисоблаш - бу хизматлар манбаи сифатида 
Интернетнинг 
ривожланишидаги 
навбатдаги 
қадам. 
Фойдаланувчилар уларни таъминловчи технологияларга эмас, балки 
уларга қизиқишади. 
Бу дунёни Гарвард профессори Майкл Портер томонидан 
тасвирланган қўшимча қиймат жараёни моделининг элементларини 
ўрганиш ва кейин уларни динамик бизнес экотизимларига йиғиш 
орқали тушуниш мумкин.
Бизнес операциялари ва жараёнлари мижозлар, етказиб 
берувчилар ва корхона ҳамкорлари ўртасидаги реал вақт 
режимидаги алоқаларга мувофиқ булутда мослаштирилади. 
Жараёнга биноан, асосий ва ёрдамчи бизнес -жараёнлар ўзаро 
боғлиқ бўлган тўртта соҳада содир бўлади: 

---

125 
• етказиб берувчилар ва етказиб берувчиларнинг етказиб 
берувчилари (тўғридан-тўғри харидлар); 
•ишлаб чиқариш ресурсларини етказиб берувчилар (билвосита 
харидлар); 
• асосий бизнес компетенцияларига ихтисослашган савдо 
шериклари (қўшилган қийматга эга шериклар); 
• мижозлар ва мижозлар мижозлари (хусусий ва оммавий 
каналлар орқали сотиш). 
Булутли ҳисоблаш қуйидагича ишлайди: 
Иловаларни ишга тушириш учун ўз серверларингизни сотиб 
олиш, ўрнатиш ва бошқариш ўрнига сиз Microsoft, Amazon, Google 
ёки бошқа компаниядан сервер ижарага оласиз. Бундан ташқари, 
фойдаланувчи ижарага олинган серверларини Интернет орқали 
бошқаради, фақат маълумотларни қайта ишлаш ва сақлаш учун 
улардан ҳақиқий фойдаланиш учун тўлайди. 
Ҳисоблаш булутлари маълумотлар марказларида жойлашган 
минглаб серверлардан иборат бўлиб, бир вақтнинг ўзида 
миллионлаб фойдаланувчилар томонидан ишлатиладиган ўн 
минглаб иловаларни таъминлайди. Бундай кенг кўламли 
инфратузилмани самарали бошқаришнинг асосий шарти иложи 
борича тўлиқ автоматлаштиришдир. 
Умуман олганда, булутли ҳисоблаш концепциясининг 
моҳияти охирги фойдаланувчиларга Интернет орқали хизматлар, 
ҳисоблаш ресурслари ва иловаларга масофадан динамик киришни 
таъминлашдан иборат.