A. G. I brag I mov, Z. R. Madaminova

Aktivlarni boshqarish. Korxonalar xo'jaiik faoliyatining xaj-
mi va amalga oshirilayotgan operatsiyalar ko'lamidan kelib chiqqan 
holda uning turli hildagi aktivlarga bo'lgan talabini aniq o'rganish, 
korxona aktivlaridan samarali foydalangan holda ularning tarkibini 
optimallashtirish va likvidliligini ta'minlash, amortizatsiya hisob-
lashning eng maqbul yo'llarini ishlab chiqish va amalga oshirish, 
ularni moUyalashtirishni optimal yo'llari va manbalarini tanlash, 
aktivlarni boshqarish funksiyasining mohiyatini ifodalaydi. 
Kapitalni boshqarish. Bozor munosabatlari sharoitida har bir 
korxona o'z oldiga qo'ygan maqsad va vazifalarni amalga oshi-
rishda moliyaviy resurslarni optimal yo'llarini izlab topish va ular-
dan samarali foydalanishi talab etiladi. Korxonaning hozirgi va 
kelgusidagi faoliyat turlarini amalga oshirishda foydalaniladigan 
moliyaviy resurslar bilan ta'minlash, kapitalni boshqarish funksi-
yasining mohiyatini ifodalaydi. Bu asosan korxonaning kapitalga 
bo'lgan jami talabini o'rganish va ulardan samarali foydalanish, 
moliyalashtirishning eng maqbul yo'llari va manbalarini aniqlash, 
qayta moliyalashtirish bo'yicha kompleks tadbirlami amalga 
oshirish kabilarni o'z ichiga oladi. 
Investitsiyalarni boshqarish. Korxonalarni moliyaviy barqa-
ror faoliyat ko'rsatishlari va ularni faoliyatlarini rivojlantirish 
investitsiyalardan foydalanish samaradorligini oshirishga bevosita 
bog'liqdir. Investitsiyalarni boshqarish funksiyasi, korxonaning 
taktik va strategik maqsadlarini amalga oshirishga yo'naltirilgan 
investitsiya siyosatini ishlab chiqishdan iborat. Bunda asosan, 
korxonaning faoliyat turi va moliyaviy imkoniyatlarini inobatga 
olgan holda unga ko'proq moliyaviy manfaat keltiruvchi va eng 
maqbulini tanlash maqsadida, investitsion loyihalarning samara-
dorligi va qaytimini baholash, kapital qo'yilmalar byudjetini ishlab 
20 

---

chiqish, qimmatli qog'ozlar portfelini tashkil qilish va boshqarish va 
boshqalar amalga oshiriladi. 
Pul oqimlarini boshqarish. Korxonalarning joriy va kundalik 
faoliyatini amalga oshirishda pul oqimlarini boshqarish muhim roi 
o'ynaydi. Korxonalarning moiiyaviy barqarorligi va iqtisodiy mus-
taqilligi, likvidiiligi va to'lovga qobilligi hamda boshqa iqtisodiy 
ko'rsatkichlarning yuqori ekanligi ko'p jihatdan ushbu funksiyaning 
to'g'ri va oqilona amalga oshirilishiga bog'liqdir. Korxonalarda pul 
oqimlarini kirib kelishi va chiqib ketishini to'g'ri tashkil etish, ular 
ustidan doimiy nazoratni olib borish, vaqtincha bo'sh turgan 
moiiyaviy mablag'lardan optimal foydalanish va shu kabilar pul 
oqimlarini boshqarish funksiyasini mohiyatini ifodalaydi. Moiiyaviy 
risklarni boshqarish. Hozirgi raqobat muhiti rivojlangan bir davrda 
tadbirkorlik faoliyatining maqsadi kam harajat evaziga ko'proq 
daromad olishdan iborat. O'z navbatida har qanday xo'jalik faoliya-
tini amalga oshirish jarayonida, tijorat faoliyatining turi va xajmidan 
kelib chiqqan holda ma'lum bir yo'qotishlar yoki tavakkalchiliklar 
yuzaga kelishi mumkin. Bozor iqtisodiyoti sharoitida risklar (tavak-
kalchilik) xo'jalik faoliyatini tashkil qiluvchi muhim omillaridan 
biri hisoblanadi. Moiiyaviy risklarni boshqarish funksiyasi yorda-
mida, ho'jalik faoliyatida yuzaga kelgan risklarning turlarini aniq-
lash, ushbu risklarning xatarlililk darajalarini baholash va buning 
natijasida yo'qotishlar ko'lami va xajmini belgilash mumkin bo'la-
di. Olingan ma'lumotlar va taxlil natijalariga asoslangan holda, 
risklarni boshqarishning kompleks chora-tadbirlar tizimi tuziladi: 
ularni diversifikatsiyalash va sug'urtalash; risklarning aloxida turlari 
minimallashtiriladi va profilaktik ishlar amalga oshiriladi. 
Biz yuqorida moiiyaviy menejmentning asosiy funksiyalariga 
umumiy holda ta'rif berib o'tdik.