A. G. I brag I mov, Z. R. Madaminova

«А» korxonaning asosiy faoliyatdan daromad 
va xarajatlarining tahlili 
r
 8.1-jadyal 
Ko'rsatkichlar 
2008 y. 
2009 y. 
2010 y. 
2011 y. 
Ko'rsatkichlar 
(mln. so'm) 
(mln. 
so'm) 
(mln. 
so'm) 
(mln. so'm) 
Asosiy faoliyatdan daromad va xarajatlar 
Asosiy 
faoliyatdan 
sof tushum 
3 
595 
100% 
4 
287 
100% 
5 
240 
100% 5 
768 100% 
Sotilgan 
mahsulot (tovar 
va xizmat)lar-
ning tannarxi 
2 
222 
62% 
3 
110 
73% 
4 
063 
78% 
4 
229 73% 
Yalpi foyda 
1 
374 
38% 
1 
177 
27% 
1 
178 
22% 1 
539 27% 
Asosiy faoliyatdan sof tushum 4287 mln.so'm va sotilgan 
mahsulotlarning tannarxi 3110 mln.so'mni tashkil etgan. Korxonada 
2010-yilga kelib yalpi foyda ko'rsatkichi o'tgan yilgiga nisbatan 
deyarli o'zgarmagan holda 1178 mln.so'mdan iborat bo'lgan. 
Asosiy faoliyatdan sof tushum 5240 mln.so'mni va sotilgan 
mahsulotlarning tannarxi 4063 mln.so'mni tashkil etgan. 2011-yilga 
korxonaning mahsulot tannarxi xom ashyo mahsulotlari narxining 
oshishi va korxonada asosiy faoliyatdan tushumning o'sishi 
hisobiga korxonaning yalpi foydasi kamayish tendentsiyasiga ega 
bo'lgani holda 1539 mln.so'mni, asosiy faoliyatdan sof tushum 
5768 mln.so'mni va sotilgan mahsulotlarning tannarxi 4229 
mln.so'mni tashkil etgan. 
Moiiyaviy natijalami tahlil qilishda asosiy axborot manbasi 
sifatida 2-shakl - «Moiiyaviy natijalar to'g'risidagi hisobot»dan 
foydalaniladi. «Moiiyaviy natijalar to'g'risida hisobot» (2-shakl) 
mahsulot ishlab chiqarish (ishlar, xizmatlar) jarayonining yakuniy 
mahsuli bo'lib, u ichki va tashqi foydalanuvchilar uchun tegishli 
boshqaruv qarorlarini qabul qilishda asosiy axborot manbai 
hisoblanadi. 
116 

---

Yuqori da ta'kidlab o'tganimizdek, korxona daromadlarining bir 
qancha turi bo'lib, ulardan yana biri operatsion faoliyatdan olingan 
d a r o m a d l a r
yoki qilingan xarajatlar hisoblanadi. Biz quyidagi 8.2-
jadval orqali «А» korxonasining ushbu ko'rsatkichlarini tahlil qilib 
chiqamiz. 
«А» korxonasida asosiy faoliyatdan olgan foydasi tahlil-yillari 
davomida o'sish va kamayish tendentsiyasi kuzatilgan. 2008-yilda 
korxonaning asosiy faoliyatdan olgan foydasining xajmi 571 
mln.so'mni tashkil etgan bo'lib, bunda sotish xarajatlari 490 
mln.so'm, ma'muriy xarajatlar 314 mln.so'm, boshqa operatsion 
daromadlar 17 mln.so'm va boshqa operatsion xarajatlar 14 
min.so'mdan iborat bo'lgan. 2009-yilda korxonaning boshqa 
operatsion xarajatlarining oshib ketishligi hisobiga, uning asosiy 
faoliyatdan olgan foydasi taxlil-yillaridagi eng kam ko'rsatkich 86 
mln.so'mni tashkil etgan. Sotish xarajatlari 2008-yilga nisbatan 219 
punktga oshish hisobiga 709 mln.so'mni tashkil etgan bo'lsa, 
ma'muriy xarajatlar 46 mln.so'mni va boshqa operatsion 
daromadlar 25 min.so'mdan iborat bo'lgan.