A. M. Mannonov n. A. Abdullayev r. R. Rashidov
Бобокупов И.И. Афганская трансформация: приоритеты и ключевые
Download 184 Kb. Pdf ko'rish
|
Afg\'oniston tarixi. Mannonov A.M, Abdullayev N.A, Rashidov R.R (1)
- Bu sahifa navigatsiya:
- Afg‘on Milliy Politsiyasi
|
141
Бобокупов И.И. Афганская трансформация: приоритеты и ключевые проблемы / Центральная Азия и Кавказ, Том 16, Выпуск 2, 2013. ming nafarga yaqin AQSH harbiy kuchlari zimmasiga yuklatilgan asosiy vazifa ham aynan Afg‘oniston milliy armiyasi va politsiya- sini jangovar shayligi va qobiliyatini oshirish hisoblanadi142. AQSH va uning ittifoqchilari ko‘magi doirasida, bugungi kunda AIRdagi 350 ga yaqin harbiy obyektlar barcha infratuzilmaviy sharoitlar bilan ta’minlanib, 15 mingga yaqin harbiy avtomobillar, 1600 atrofida bronetexnika vositalari afg‘on armiyasi ixtiyoriga topshirildi. 2012-2014-yillar oralig‘ida 7 ta umumiy harbiy hamkorlik mashg‘ulotlari va 40 ga yaqin AM A hamda XKXK hamkorligida maxsus taktik mashg‘ulotlar o‘tkazildi143. 2001-yil oxiri va 2002-yil boshlaridan boshlab mamlakatga XKXK kiritilgandan so‘ng Afg‘on Milliy Politsiyasi (AMP)ning yangi tarkibini shakllantirish ishlari boshlandi. Afg‘oniston Islom Respublikasi Ichki Ishlar vazirligi tarkibiga kiruvchi quyidagi turli tuzilmalar faoliyat yuritadi: Afg‘on umumiy politsiyasi, Afg‘on Milliy yordamchi politsiyasi, Afg‘on fuqarolik nazorati politsi yasi, Afg‘on Narkotiklarga qarshi kurash politsiyasi, Terrorizmga qarshi kurash departamenti, Afg‘on mahalliy politsiyasi va Chegara politsiyasi144. Ushbu bir-biridan mustaqil boshqarma va bo‘limlar turli vazifalami bajarishi belgilangan. Masalan, Afg‘on Milliy yordamchi politsiyasi politsiyaga ko‘mak berib turgan hamda unda bir yil xizmat qilgan va maxsus ko‘rikdan hamda qo‘shimcha kursdan o‘tgan harbiy xizmatchilami politsiya tarkibiga olishni belgilagan. Afg‘on umumiy politsiyasi - AMPning yirik tuzilmasi bo‘lib, bu gungi kunda ushbu tuzilma saflarida 90 ming nafardan ortiq politsiya xodimi faoliyat yuritmoqda. Afg‘on umumiy politsiyasi qonunchilik 142 SECURITY AND DEFENSE COOPERATION AGREEMENT BETWEEN THE UNITED STATES OF AMERICA AND THE ISLAMIC REPUBLIC OF AFGHANISTAN. 2014. http://mfa.gov.af/en/news/bsa 143 Anthony H. Cordesman. Transition in Afghanistan: Loosing the Forgotten war? The need to reshape US strategy in Afghanistan, Pakistan, and Central Asia. - Washington, D.C.: CSIS, 2015. - P. 91. 144 Center for Security Governance. The Afghan National Security Forces Beyond 2014: Will They Be Ready? - №2, February 2014. bajarilishini nazorat etish, Afg‘on hokimiyat idoralarini qo‘riqlash, jamoat tartibini saqlash kabi vazifalami bajaradi va mamlakatning barcha viloyatlarida ushbu tuzilmaning bo‘linmalari mavjud. Shu- ningdek, Afg‘on patrul politsiyasi ham Afg‘on umumiy politsiyasi tarkibida faoliyat olib boradi va ushbu tuzilmaga mamlakat bo‘ylab yo‘llarda harakatlanish bo‘yicha xavfsizlikni ta’minlash mas’uliyati yuklatilgan. Afg‘on fuqarolik nazorati politsiyasi - 2006-yilda katta shaharlarda tartibsizliklarni oldini olish, favqulodda holatlarda hududlar barqarorligini ta’minlash, yuqori darajali tahdid mavjud hududlami qo‘riqlash kabi vazifalar yuklatilgan. AMPning ush bu bo‘limi 14 500 nafar xodimdan iborat bo‘lib, hozirda Kobul, Qandahor, Hirot, Gardez va Helmand viloyatlarida bo‘linmalari mavjud. Afg‘on chegara politsiyasi - Afg‘oniston chegaralarini qo‘riqlash, mamlakatga kirish va chiqishni nazorat qilish, noqo- nuniy tovarlar kirim-chiqimi (kontrabanda), xalqaro aeroportlar hududlari, fuqarolar xavfsizligini, shuningdek, chegaralardan 50 km uzoqlikdagi ichki hududlar xavfsizligini Afg‘on umumiy politsiyasi bilan birgalikda ta’minlash vazifalarini bajaradi. Afg‘on chegara politsiyasida 40 ming nafardan ortiq chegarachi mavjud. Hozirgi kunda Afg‘on chegara politsiyasining joylarda 6 ta bo‘limi hamda ularga qarashli postlari mavjud. Jumladan, 0 ‘zbekiston bilan chegaradosh hududlarda Mozori Sharif chegara bo‘limining Balx bo‘linmasiga qarashli Sho‘rtepa va Kaldor postlari faoliyat yuritadi. Jinoyat-qidiruv departamentida AMPning 4000 nafardan ortiq xodimlari faoliyat yuritib keladi va ulaming ko‘pchiligi poytaxt Kobulda jinoyat-qidiruv ishlari hamda ulami sudga oshirishga oid hujjatlashtirish, jinoyat ekspertizasi kabi ishlar bilan shug‘ullanadi. 2003-2004-yillar davomida 35 ming nafar xodim bilan tashkil etilgan AMP shaxsiy tarkibida so‘nggi yillarda o‘sish tendensiyasi kuzatilmoqda. Afg‘on Milliy Politsiyasi tizimidagi e’tiborga loyiq j ihat shundaki, uning tarkibida ко ‘pchilik xotin-qizlar faoliyat yuritib kelmoqda va bunday holat islom an’analariga xos hayot tarziga rioya etuvchi mamlakat uchun katta ahamiyatga ega. Xususan, hozirgi vaqtda AMP tarkibida 4 ming nafarga yaqin ayol politsiyachilar mavjud. 2014-yil yanvar oyida polkovnik Jamila Biyaz ilk bor Ko bul politsiya bo‘limining boshlig‘i etib tayinlandi. Afg'oniston IIV ko‘rsatmasiga ko‘ra, kelgusida xavfsizlik choralarini kuchaytirish maqsadida har yili politsiya saflariga 1000 nafardan ortiq xotin- qizlaming ishga qabul qilinishi belgilab olindi. Chunki, Afg‘oniston sharoitida so‘nggi yillarda “Tolibon” harakati va boshqa ekstremistik guruhlar tomonidan qo'poruvchilik maqsadlarida ayollardan keng foydalanish holatlari ko‘plab uchramoqda. Afg‘on an’analariga ko‘ra esa, begona erkakning notanish ayolga yaqinlashishi va tintuv qilishi taqiqlangan. Islom shariati normalari amal qilinadigan davlatda bunday harakatlar aholi tomonidan salbiy qabul qilinadi va shu sababli hozirgi paytda bu kabi vazifalami ayol politsiyachilar bajarishi belgilab qo‘yildi. Bundan tashqari, shubhali jinoyatchilar ayollar orasiga kirib ko‘zdan yashirinmoqchi bo‘lsa, uni ta’qib qi lish ayol politsiyachiga noqulaylik tug‘dirmaydi va fuqarolar orasida ham norozilikka sabab bo‘lmaydi. Shu boisdan, Afg'oniston hukumati yaqin kelajakda AMP tarkibida ayollaming ulushini 10 %ga yetkazishni rejalashtirishmoqda. Bu borada 2015-yil yanvar oyidan maxsus loyihani amalga oshirish boshlandi va mazkur loyiha doirasida yaqin 10 yil davomida AIR politsiya tizimida ayol politsi- yachi xodimlar sonini 10 ming nafarga yetkazish mo‘ljallanmoqda. Texnik jihatdan va qurollar turi bilan ta’minlanishiga ko‘ra hozirda AMP tasarrufida 1000 dan ortiq avtotexnika vositalari mavjud. 2014-yilning sentabr oyida Uelsda bo‘lib o‘tgan NATO sammitida Shimoliy Atlantika Ittifoqiga a’zo davlatlar tomonidan Afg‘on Armiyasi va Politsiyasiga berilayotgan moddiy yordam hajmini 2014-yildan keyingi davrda yiliga 4,1 mlrd. AQSH dollaridan 5,1 mlrd. AQSH dollarigacha oshirishga qaror qilindi. Afg‘on Milliy Xavfsizlik Kuchlarini mamlakatda istiqomat qi luvchi milliy-etnik birliklar nisbatidan kelib chiqib shakllantirish muhim ahamiyatga ega. 2003-yilda Afg'oniston Qurolli Kuchlari shakllantirilishi jarayonida etnik balansni saqlab qolishni kafolatlovchi rahbariy tamoyillar e’lon qilingan edi. Xususan, shaxsiy tarkibning 38% pushtunlardan, 25% tojiklardan, 19% hazoriylardan, 8% o‘zbeklardan tashkil topishi kerak edi. Ammo, bugungi kunda Afg‘on Milliy Xavfsizlik Kuchlari etnik tarkibida asosiy o‘rinni pushtunlar va tojiklar egallab kelmoqda. Download 184 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|