A. R. Jo‘raev, A. M. Shoimov, J. E. Pardaboev

11.2. Asfalt qoplamalari va ularning tarkibi, polimer 
kompozitsion materiallar, keramik kompozitsion materiallar 
ishlab chiqarilishi va qo’llanilishi. Asfalt qoplamalari va ularning 
tarkibi 
ASFALT – bog’lovchi qurilish materiali; bitumga mayday 
mineral to’ldirgich qo’shib tayyorlanadi. Asfaltning tabiiy (nisbatan 
kam uchraydi) va su’niy xillari bor. Tabiiy asfalt neftdan, gipergeneza 
(atmosfera) ta’sirida yengil 46 fraksiyalarning bug’lanishi va 
oksidalnishi natijasida xosil bo’ladi. Su’niy asfalt, asosan 13-60 % 
neft bilan tumning oxaktosh kukuni bilan aralshmasidan tayyorlanadi. 

---

116 
Asfalt gidroizolyaitsiya materiali sifatida, pol va yo’llarga yotqizish, 
qurilmalar to’shash uchun qum, shag’al, chaqiq tosh bilan aralashtirib 
ishlatiladi.
ASFALT LAKLAR – bitum, bilan kukun holatiga keltirilgan 
mineral materiallar aralashmalari. Smolali va moyli xillarga bo’linadi. 
Smolali asfalt unchalik ehtiyotkorlik talab qilmaydigan metal sirtlari 
va markaziga surtiladi, moyli asfalt avtomashinalarning shassi va 
radiatorlari sirtiga surkash, elektr mashinalari uchun chulg’amlari va 
balonga shimdirish uchun ishlatiladi.
ASFALT-BETON – Chakdo tosh, qum, mineral kukunlar va 
bitum aralashmasidan iborat qurilish materiali. Aralashtirishdan oldin 
ular 100-160° gacha qizdiriladi. 120° dan past bo’lmagan gradusda 
yotqiziladigan va zichlanadigan bitumli qaynoq, asfalt-6, 40-80° 
gradusda zichlanadigan va kam qovushqoq issiq asfalt bilan xavo 
o’rtasida (10° dan yuqori havoda) zichlanadigan suyuq, bitumli sovuq 
asfalt bilan yirik, o’rta, mayday donachali va qumli asfalt bilan birga 
bo’linadi. Avtomobil yo’llariga, sanoat binolari pollariga, tomlarga 
to’shash va boshqalar uchun ishlatiladi.