A. R. Jo‘raev, A. M. Shoimov, J. E. Pardaboev

ASFALT-BETON ARALASHTIRGICH – Qum, chaqiq tosh, 
mineral kukun va bitumdan asfalt-beton xamda bitum – mineral 
aralashmalar tayyorlaydigan qurilma. Qum va chakda toshni 
quritadigan va zarur haroratgacha qizdiradigan quritish barabani, 
quritilgan qum va chaqiq toshni saralaydigan hamda bitum bilan 
qorishtiradigan aralashtirish agretidan iborat. Mineral kukunni vertical 
va garizantal sxema bo’yicha xarakatlantiradigan, davriy va uzluksiz 
aralashtiradigan xillari bor. Quritish barabanida quritilgan va 
qizdirilgan qum va chaqiq toshni qovushli elevator g’alviriga uzatadi, 
mineral kukun alohida bo’lmaga tushadi. O’lchami to’g’ri 
kelmaydigan (yirik) toshlar g’alvirdan nov bo’ylab chiqib ketadi. 
Mineral kukunning xar qaysi to’g’ri tarozida tortilib aralashtirgichga 
tashlanadi. Tayyor aralashma transport vositalariga solinib qurilishga 
olib ketiladi.
ASFALTLASH – Avtomobil yo’llari, ko’cha, aerodrom va 
hakazoga asfaltbeton qoplamalari yotqizish; asfalt – beton 
qorishmalarini oldindan 48 tayyorlangan zaminga yotqizish va 
zichlash. Asfalt – beton bir yoki ikki qavat qilib yotqiziladi. Ikki 
qavatli asfalt-betonning ostki qavatli 4-5 sm li yirik donali shag’al, 
ustki qavati o’rtacha, mayda donali shag’al yoki qumli bo’ladi va 
qalinligi 4 sm ga yetadi. Ser qatnov yo’llar va shoh ko’chalarga 

---

117 
umumiy qalinligi 12-15 sm ni tashkil qiladigan 3-4 qatlam qoplanadi. 
Asfaltning uch usuli bor: qizdirilgan asfalt-beton yotqizib, so’ngra 
tekislash va shabbalash; sovuq, asfalt- beton yotqizib, yengil g’altaklar 
bilan tekislash va 250-500 km/sm2 bosim ostida tayyorlangan plitalar 
yotqizish. Xozir asfalt ishlari to’la mexanizatsiyalashtirilgan. 
Nazorat savollari: 
1. Kompozitsiya tushunchasi 
2. Kompozitsion yaxlitlik nima? 
3. Asfvalt qoplamalar.