A rafiyev, G. Muxamedjanova ta’lim rus va qardosh tillarda olib boriladigan maktablarning

Mustaqil ish
Mavzu yuzasidan savol va topshiriqlar
1. O‘zbekistonda sportning qaysi turi rivojlangan?
2. Olimpiada va Paralimpiada g‘oliblari haqida ma’ 
lumot topib 
keling.
3. Ravish holi qanday so‘roqlarga javob bo‘ladi? 4 ta misol 
yozing.
Uyga vazifa. Holning ma’nosiga ko‘ra qanday turlari bor? Mi 
sollar
yozing.
Bilasizmi 
http://eduportal.uz

---

76
Bilib oling! 
BARKAMOLLIK
(To‘ldiruvchi, uning turlari) 
1 - d a r s
1-
topshiriq.
Suhbat matnini davom ettiring.
– Barkamollik nima?
– ......................... .
– Komil inson qanday xislatlarga ega bo‘lishi kerak?
– ......................... .
– Barkamol avlod deganda nimani tushunasiz?
– ......................... .
Gapning biror bo‘lagini (ko‘pincha, kesimni) to‘ldirib kelgan
ikkinchi darajali bo‘lak to‘ldiruvchi deyiladi. Masalan: Omon 
menga qaradi, men unga qaradim.
U vositali va vositasiz to‘ldiruvchilarga ajratiladi:
1. Agar to‘ldiruvchi tushum kelishigi qo‘shimchasi -ni bilan 
ifodalansa, vositasiz to‘ldiruvchi deyiladi. Ular kimni?, nimani? 
so‘rog‘iga javob bo‘ladi.
2. Jo‘nalish, o‘rin-payt, chiqish kelishigini olgan so‘z, kimga?, 
nimaga?, kimda?, nimada?, kimdan?, nimadan?, kim uchun?, nima 
uchun?, kim haqida?, nima haqida?, kim bilan?, nima bilan?
kabi so‘roqlarga javob bo‘ 
ladiganlarni vositali to‘ldiruvchilar 
deyiladi.
Vositali to‘ldiruvchi uchun, orqali, to‘g‘risida kabi ko‘makchilar 
bilan birga kelgan so‘zlar orqali ham ifodalanadi. Masalan: Bu 
kitobni ukam uchun oldim.
1-
mashq.
Ko‘chiring. Berilgan gaplardan vositali va vositasiz to‘l di- 
ruvchilarni aniqlang.
1. Birni kessang, o‘nni ek. 2. Yashashni istasang, ishlashni o‘rgan. 
3. Yaxshini yomondan farqla. 4. Beshga uchni qo‘shsa, sakkiz 
bo‘ladi. 5. Bu ko‘ylakni singlimga sovg‘a qildim. 6. Yaxshidan bog‘ 
http://eduportal.uz

---

77