A rafiyev, G. Muxamedjanova ta’lim rus va qardosh tillarda olib boriladigan maktablarning

muattar hidlar
– благоухающие запахи
yashiringan
– спрятавший
so‘qmoq yo‘l
– тропинка
qo‘riqlayotgandek
– как будто охраняет
billur tomchilar
– хрустальные капли
Uyga vazifa. O‘zbek musavvirlarining mashhur asarlari haqida ma’-
lumot yozib keling.
Lug‘at
http://eduportal.uz

---

106
3 - d a r s
Adabiy o‘qish
6-
topshiriq.
Matnni o‘qing. Mazmunini so‘zlab bering.
Ertalab Mirak naqqosh keldi, gap orasida oʻzining favqulodda
iste’dodga ega boʻlgan bir shogirdini eslatib oʻtdi, uning naqqoshlikdan
koʻra rasmga koʻngli moyilligi, ham ajoyib rasmlar ishlay boshlaganini
ustod sami miy gʻurur bilan aytgach, Navoiy juda qiziqdi. Boshqa
gaplarni yigʻishtirib, uni surishtira boshladi.
– Bizning Kamoliddin Behzod hirotlik yetim bola edi, – dedi Mirak 
naqqosh, – rahmim keldi. Mening san’atimdan oʻzga shogirdlarim
qatorida bahramand boʻlsa, yetim bola uchun tirikchilik yoʻli ochilur,
degan andisha bilan uni shogirdlikka oldim. Zehni behad baland, qoʻli
oltin ekan. San’atda juda tez ilgarilab ketdi.
Navoiy devonga borib, har kungi vazifasini bajarardi... Devondan 
chiqdi... Otga minib, Husayn Boyqaro qur dirayotgan Bogʻi Jahonoro-
dagi saroylar, koʻshklarning ichki bezaklarini tomosha qildi. Kechga
yaqin uyga qaytganda, Mirak naqqosh oʻz shogirdi bilan kutib oʻti rardi.
Navoiy Kamoliddin Behzod bilan ulugʻ ogʻadek samimiy mehribon lik
bilan koʻrishdi. Yosh rassom uzun boʻyni, ingichka gavdasida noziklik
bilan pishiqlik goʻzal birikkan, oʻn besh-oʻn olti yashar oʻspirincha
edi. Uning fikr, ilhom turgan qora koʻzlarida uyatchanlik va toza,
ulugʻ ruhga xos qandaydir ma’sumlik jilvalanardi. Naqqoshning olacha
toʻnli shogirdi dongdor shoir ham davlatning ulugʻ odami qarshisida
qizardi.
Navoiy ularni oʻz xonasiga olib kirdi. Mirak naqqosh eskigina
juzdonini ochib, shogirdining ayrim, maxsus qogʻozga solingan
rasmlarini shoirga birma-bir taqdim eta boshladi. Navoiy birinchi 
varaqni qoʻliga olib, bir lahza diqqat bilan tikildi-da, Mirak naqqoshga
ma’nodor qarab qoʻydi. Koʻzlarini suzib, yana tikildi. Koʻzlarini
uzoq vaqt uzmadi. Mirak naqqoshning ta’rificha, qo‘li oltin bolaning 
chizgani jivir-jivir gullar, barglar, chiziqlar nozikligi, jonliligi, be-
misl she’riyati bilan goʻyo uning koʻzlarini, ruhini sehrlagan edi.
Boʻyoqlarning nafis ohangi, tong chogʻi toza zangori ufqlarga taram-
taram yugurgan nurlardagi kabi benihoyat nozik tovlanar edi. Navoiy 
orom va hayajon bilan chuqur nafas oldi. Ikkinchi rasmni koʻrdi.
http://eduportal.uz

---

107
Ayni ruh, lekin yana boyroq, yana nafisroq… Mana ov tasviri, ohular 
goʻyo qogʻozdan sakrab oʻynoqlab ketayotganday tuyiladi. Bunda har
bir nuqta koʻz kabi jonli. Navoiy oʻnga yaqin rasmni benihoyat toʻla
zavq bilan tomosha qildi.
Kamoliddin Behzod ichki bir hayajon bilan boshini quyi solib 
oʻtirar, ba’zan bir zumgina Navoiyga koʻz qirini tashlab qoʻyardi.
Mirak naqqosh uning oʻz koʻzi oldida yaratilgan bu rasmlarni goʻyo
ilk daf’a koʻrgandek, zafqlanib tomosha qilar, Navoiy bilan fikr
olishuvga tirishar edi. Nihoyat, shoir koʻzlarida yongan quvonch bilan
yosh rassomni tabrikladi:
– Bu koʻhna jahon, – dedi u shavq bilan, – sizningdek san’atkorni
hanuza koʻrmagan edi. Qalamingizning husni har qanday ta’rifdan
benihoyat balanddir. Bu kamolotni oliylashtirmoq yoʻlida samimiy
harakat qilingiz.
Kamoliddin Behzodning yuzi allaqanday yorugʻlanib ketdi, titroq
lablar bilan dedi:
– Ulugʻ iltifotingiz uchun ne til bilan tashakkur et moqni bilmaymen,
bu tasvirlar shogirdbachchangizning mashqlaridir, qalamim ustodlarning 
ta’limiga gʻoyat muhtojdir.
– Ta’lim olmoqdan hech vaqt yuz oʻgirmangiz! – dedi Navoiy.
(Oybekning „Navoiy“ romanidan parcha)