A sh. Shorustam ov, R. Y. Abdullayev

a
Asosiy 
_yo ‘I
b
5.43-rasm . Strelkali o 'tk a z g i c h n in g g e o m e t r i k elem entlari: 
a —o 't k a z g i c h n i n g izlar bilan k o 'rs a tilg a n c h iz m a s i; />—o 't k a z g i c h n i n g
y o 'l o 'q la r i bilan k o 'r s a til g a n c h iz m a s i
C h i z m a qulay lig i u c h u n h a m d a c h i z m a va t e m i r y o 'l rejasini 
o 'q i s h n i q u la y la s h tiris h m a q s a d l a r i d a c h i z m a d a y o 'l , strelkali 
s y e z d la r, t o ' m t o q ( b e rk ) k e s is h m a la r , strelk ali k o ' c h a l a r va 
strelkali o 't k a z g i c h m a r k a z la r i o ' q c h i z i q l a r bilan k o 'r sa tila d i. 
Q u r i s h u c h u n y o ' l l a r va s tre lk a li o ' t k a z g i c h l a r j o y i d a o ' q
c h iz iq la r b ila n belg ilan ib , o 't k a z g ic h l a r n i n g g e o m e t r i k e l e m e n t
o 'l c h a m l a r i n a tu r a l ( h a q iq iy ) u z u n lik d a q o 'y ila d i.
S h u n d a y qilib, 5 .4 3 - 
b 
r a s m d a k o 'r s a tilg a n d e k , o d d iy s tr e l­
kali o 't k a z g i c h o ' q c h iz iq la r d a o 't k a z g ic h m a r k a z i d a n a k r e s ­
to v i n a b u r c h a g i o s tid a t a r q a l a d i g a n ikki c h iz iq k o 'r i n i s h i d a
if o d a la n a d i. S trelkali o 't k a z g ic h l a r n i y o 'l o 'q la r i b ila n c h iz ish
u c h u n a b u r c h a g i , r a m a relslari b o s h i d a n o 't k a z g ic h m a r k a ­
z i g a c h a b o 'l g a n
A O = a
va s tre lk a li o 't k a z g i c h m a r k a z i d a n
k r e s to v in a o 'z a g i g a c h a b o 'l g a n
O G = b
m a s o fa la rn i bilish kerak. 
S trelkali o 't k a z g ic h l a r n i n g asosiy o 'l c h a m l a r i 5 .6 -ja d v a ld a k e lti­
rilgan.
93

---

C h i z m a g a s tre lk a li o ‘t k a z g i c h n i k o ‘c h i r i s h q u y i d a g i c h a
bajarila d i: o 't k a z g ic h m a r k a z i d a n b e lg ila n g a n m a s s h t a b d a t o 'g 'r i
y o 'l o 'q i b o 'y l a b k r e s to v in a m a r k a s i n i n g m a x ra j r a q a m ig a ten g
b irlik o ' l c h a b q o 'y i l a d i va u s h b u u z u n l i k o x irid a y o 'l o 'q i g a
p e r p e n d i k u l a r b ir b irlik ( m a r k a n i n g s u ra t r a q a m i g a te n g ) o ' l ­
c h a b q o 'y i l a d i ; s h u n d a n s o ' n g o l i n g a n n u q t a n i o 't k a z g i c h
m a r k a z i b ila n b irla s h tirila d i.
5.6-jadval