[a], Turaev Khayit

12-rasm. KPS konsentrasiyasining gidrogel (Kraxmal-NaKMS/PAK/Mont/NGK
bo’kuvchanligiga ta'siri.


Reaksiya haroratining gidrogelar bo’kuvchanligiga ta'siri.
13-rasmda boshqa parametrlar o'zgartirilmagan holda 20 dan 80°C gacha bo'lgan reaktsiya haroratining gidrogel bo’kish darajasiga ta'siri tekshirildi.

13-rasm. Reaksiya haroratining konsentrasiyasining gidrogel (Kraxmal-NaKMS/PAK/Mont/NGK bo’kuvchanligiga ta'siri.
13-rasmda keltirilgan tadqiqot natijalaridan tushinish mumkinki reaksiya sopolimerlanish reaksiyasi 60 °C da olib borilganda gidrogelning suv yutuvchanligi sezilarli darajada oshgan. Reaksiya past haroratda olib borilganda, polimerlanish darajasi past va hosil bo'lgan zanjir qisqa zanjir bo’lganligi uchun gidrogelning suvni yutish qobilyati ham pasayganligi aniqlandi. Reaktsiya vaqtining ko’payib ketishi polimerlarning o'zaro bog'lanish darajasining oshishiga olib keladi. Bu esa bo’kuvchanligning pasaishiga olib keladi.
Yuqori bo’kuvchan gidrogelning suvni ushlab turish vaqtini anqlash.
1 g gidrogel M₁ 1000 ml li stakanda distillangan va sho’r suvda to’liq bo’ktirilgandan so’ng stakan 35 ^oC haroratda saqlandi. Umumiy vazn yuqotish har 4 kunda kuzatilgan. Quyidagi (1) tenglama yordamida suvning bug'lanishi miqdori aniqlandi va 3 ta tajribaning o’rtachasi olingan.

bu erda; WRV suvni saqlash qiymati M₂ – ma’lum vaqtdan keyin qolgan namuna og'irligi va M₃ – suvga to’liq bo’kan namuna og'irliki.

14-rasm. Gidrogellarning Kraxmal-NaKMS/PAK ( ) va Kraxmal-NaKMS/PAK/Mont/NGK ( ) suvni ushlab turish vaqtini aniqlash.


Turli xil tuzlarning har xil kontsentratsiyasining gidrogel bo’kuvchanligiga ta’siri.
Yuqori bo’kuvchan gidrogellarning suvdagi bo’kuvchanlikiga tuzlar kontsentratsiyasining oshib borishi teskari proportsional hisoblanadi. Bu hodisa eritmada tuz kontsentratsiyasining oshishi natijasida ionlar miqdorining ko’payishi va osmotik bosim farqining kamayishi bilan bog'liq. Shuning uchun, gidrogellar past konsentratsiyali tuzlar eritmasida suvni yuqori yutish qobiliyatiga ega.