A. V. Umarov, G’. I. Muxamedov, X. O. Qo’chqorov // Polimerli kompozit materiallar fizikasi
Download 6.9 Mb. Pdf ko'rish
|
Polimer kompozitlar fizikasi
- Bu sahifa navigatsiya:
- Dispers to’ldiruvchilar.
- Metallar kukuni.
- 1.5. Grafit
|
1.4. Kompozit materiallar uchun to’ldiruvchilar Konstruksion maqsadda KM tayyorlash uchun to‘ldirishning asosiy vazifasi kuchaygan polimer material hosil qilishdan iborat. Ya‘ni, fizika-mexanik xossalari kompleks tarzda yaxshilangan material olish. Bunga erishish uchun tolasimon sinchlovchi to‘ldiruvchilar yoki ingichka dispersli to‘ldiruvchilar, qirqilgan shisha tolalar, ingichka metal tolalar va boshqalar kiritiladi. Maxsus xossaga ega KM yaratishda to‘ldiruvchini odatda materialga mexanik emas, balki boshqa, masalan elektrofizik xususiyat baxsh etadigan qilib kiritiladi. Dastlabki o‘tkazuvchan polimer materiallar olishda grafit yoki texnik uglerod bilan to‘ldirilgan fenolformaldegid va bir 32 qator rezistorlar uchun ishlatiladigan termoreaktiv smolalar asosidagi kompozitlardan foydalanilgan. Bulardan keyin texnik uglerod bilan to‘ldirilgan dastlab tabiiy, so‘ng sun‘iy kauchuk asosli o‘tkazuvchan elastomerlar yuzaga keldi. Hozirgi kunda polimer materialga maxsus elektro- fizik xossani berish uchun turli-tuman tabiatga ega tolali yoki dispersli to‘ldiruvchilardan foydalaniladi. Dispers to’ldiruvchilar. Materialga maxsus elektrofizik xususiyat berish uchun foydalaniladigan dispers to‘ldiruvchilarga qora qurum, grafit, metallar kukuni, ipsimon uzun qirqilgan tola va boshqalar kiritiladi. Magnit KM uchun ferritlar, segneto- elektrik KM uchun segnetoelektriklar kukuni (masalan, bariy titanati) kiritiladi. Hozirgi kunda ko‘plab foydalanilayotgan yana bir dispers to‘ldiruvchilar guruhiga dispers zarralar shaklidagi polimerlar kiradi. Metallar kukuni. Polimerga metallar (Cu, Al, Ni, Zn, Au, Ag) kukuni kiritilganda yetarlicha yuqori elektr o‘tkazuvchan- likka faqat ularning yuqori konsentratsiyalaridagina erishish mumkin. Chunki, zarralar sirti ko‘p hollarda oksid parda bilan qoplanadi va zarralararo zaryad tashishga qarshilik ko‘rsatadi. Undan tashqari, polimerning zichligidan metalning zichligi ko‘p marta ortiq bo‘lgani uchun kompozitni salmoqli darajada og‘ir- lashtiradi. Bular hammasi shunga olib keladiki, bunday tur to‘ldiruvchilar faqat alohida hollardagina qo‘llanadi. Masalan, KMga magnit xossani berishda, elektronika sanoatida, detallarni kovsharlashdan qochish uchun qo‘llaniladigan elektr o‘tkazuv- chan yelimlar tayyorlashda va hokazo. Bunday yelimlar tayyorlashda o‘tkazuvchanlikni yetarli daraja-dagi qiymatiga erishish uchun kumush kolloidning ancha yuqori konsentratsiyali (massasi 70% gacha) qilib tayyorlanadi, bu esa bunday kleylar qo‘llanish sohasini cheklaydi. Aralashtirishni maxsus usullaridan foydalanish yoki metal zarralarini odatdagidan tashqari shaklini (tangasimon, bargsi- mon, tarmoqlashgan va hokazo) qo‘llash, ularda ma‘lum daraja- 33 dagi o‘tkazuvchanlikni ta‘minlaydigan konsentratsiyasini pasayti- rishga olib keladi. Metal turiga, uning kimyoviy tozaligiga, shakliga va o‘lchamiga qarab kukunlar narxi aniqlanadi. 1.5. Grafit Ma‘lumki, grafitning kristall panjarasi tekisliklar to‘plamidan iborat bo‘lib, ularning har birida uglerod atomlari tomonlari 1.418 A 0 bo‘lgan muntazam oltiburchak setkasini hosil qiladi (1.9- rasm). Download 6.9 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|