A. V. Umarov, G’. I. Muxamedov, X. O. Qo’chqorov // Polimerli kompozit materiallar fizikasi
Download 3.62 Mb. Pdf ko'rish
|
Polimer kompozitlar fizikasi-Umarov compressed
- Bu sahifa navigatsiya:
- 5.11-rasm. Atomda elektron orbitasi siljishidagi kiritilgan dipol.
|
5.5. Molekulyar qutblanish
Endi molekulyar yoki mikroskopik darajadagi qutblanishni maydalab ko‘rib o‘taylik. Molekulyar qutblanish uchta tashkil etuvchidan iborat. a. Elektron qutblanish. Ixtiyoriy atomda elektr maydon elektronlarni yadroning musbat maydoniga nisbatan siljishiga olib keladi. Bu siljish kichik bo‘ladi, chunki ta‘sir etadigan tashqi maydon elektronga ta‘sir etadigan yadro maydonidan juda kichik. Haqiqatdan ham proton zaryadi 1,6∙10 -19 Kulon deb atom radiusini 10 -10 m ekanini bilgan holda elektron turgan nuqtada maydon kuchlanganligi 10 11 V/m ekanini olamiz. Tashqi maydon esa odatda 10 8 V/m dan deyarli oshmaydi. Bunda elektron qutblanishi juda yuqori chastotalarda namoyon bo‘la oladi va u yorug‘likni sinishida asosiy javobgardir. Sferik atomni elektron 191 qutblanishini bir necha yaqinlashish modellaridan kelib chiqib hisoblash mumkin. Ma‘lum modellarni birinchisida atom R radiusli o‘tkazuvchan sfera deb qaralganda, unda qutblanish ekanini ko‘rsatish mumkin. Bu taxminan molekula hajmiga teng. Yarim-klassik Bor atom modelidan foydalanib ko‘rsatish mumkinki, R radiusli elektron orbitasi tekisligi normali bo‘yicha yo‘nalgan tashqi maydonni ta‘siri uni xuddi 5.11- rasmda ko‘rsatilganidek biroz siljishini keltirib chiqaradi –x. Birinchi yaqinlashishda orbita radiusi R o‘zgarmay qoladi, atomni indutsirlangan dipol momenti esa, ex ga teng bo‘ladi. Bu holda elektronga ta‘sir etuvchi tashqi maydon musbat yadro zaryadi maydoni bilan muvozanatlashadi. 5.11-rasm. Atomda elektron orbitasi siljishidagi kiritilgan dipol. Bu yerda . Unda elektron qutblanuvchanligi . Molekulalarda anizotrop elektron qutblanishi yuzaga kelishini sodda ikki atomli molekula misolida kuzatish mumkin. U ikkita bir xil R radiusli atomlardan tashkil topgan va atomlari L 192 masofada joylashgan holda tashqi E elektr maydonda bo‘lsin. Har bir atomga tashqi maydon va qo‘shni atomda yuzaga kelgan dipol maydoni ta‘sir qiladi. Agar maydonlar parallel bo‘lsa, (5.12-rasm (a)) ular yig‘iladi va har bir atomda yuzaga kelgan dipol qutblanuvchanlik bilan quyidagicha bog‘langan: Tenglamani ga nisbatan yechib, ifodani olamiz. Mos ravishda barcha molekulalarni qutblanuvchanligi . Download 3.62 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|