A. V. Umarov, G’. I. Muxamedov, X. O. Qo’chqorov // Polimerli kompozit materiallar fizikasi

5.29-rasm. a) Turli darajadagi to’ldiruvchi bo’lganda 
'

 ni f chastotaga 
bog’lanishi (v
f1
>v
f2
>v
f3
). b) Turli darajadagi to’ldiruvchilarda 
''

 ni f chastotaga 
bog’lanishi (v
f1
>v
f2
>v
f3
). c) 
'

 ni A
x
 ga bog’lanishi. d) 
''

 ni A
x
 ga bog’lanishi. 

---

242 
5.30- rasm. a) 
'

 ni to’ldirish darajasiga bog’lanishi. b) 
''

 ni to’ldirish 
darajasiga bog’lanishi. c) 
'

 ni chastota f ga σ ni turli qiymatlardagi 
bog’lanishi σ (σ1<σ2<σ3). d) 
''

 ni chastota f ga σ ni turli qiymatlardagi 
bog’lanishi σ(σ1<σ2<σ3). e) 
'

 ni chastota f ga turlicha A
x
 (A
x1
 <A
x2
 <A
x3
 ); f) 
''

 ni chastota f ga turlicha A
x
 (A
x1
 <A
x2
 <A
x3
 ) qiymatlardagi bog’lanishi. 

---

243 
5.20. Kompozit materiallarning magnit xossalari 
Kompozit materiallarning magnit xossalarini aniqlovchi ana-
litik bog‘lanishlarni chiqarishda asosan effektiv muhit nazariyasi-
dan foydalaniladi. Uning doirasida KM magnit kirituvchanligi 
uchun quyidagi bog‘lanish olingan: 






3
1
2
1
3
1
1
f
f
f
f
v
v










Takidlash kerakki, magnit xossalari elektr xossalari kabi 
perkolyatsiyaga o‘xshash o‘tishlarga uchramaydi. Shuning uchun 
bu formula konsentratsiyani keng diapazoni uchun o‘rinli. Lekin, 
magnit to‘ldiruvchilar ko‘p hollarda yarim dispersli bo‘ladi. 
To‘ldiruvchining magnit xossalari elektr xossalaridan farqli 
o‘laroq zarra o‘lchamiga anchagina bog‘liq bo‘ladi. 2.31-rasmda 
nikel–ruxli ferrit kukunlari magnit kirituvchanligini zarralarni 
o‘rtacha o‘lchamiga bog‘lanishi keltirilgan. Ular kimyoviy tarkib 
jihatdan va tayyorlash texnologiyasi bo‘yicha bir xil. Rasmdan 
ko‘rinadiki, zarra o‘lchami kichiklashsa, kukunni magnit kirituv-
chanligi pasayadi. Ferromagnit yarim dispersli to‘ldiruvchisi 
bo‘lgan KM magnit kirituvchanligini aniqlash uchun yarim 
dispers kukunni har bir fraksiyasini magnit kirituvchanligini 
hisobga oluvchi Lixteneker formulasidan foydalaniladi. 
,
,
ln
ln
f i
f i
v




Bu yerda μ
f,i
‐magnit kirituvchanlik, v
f,i
–kompozitdagi to‘ldiruvchi 
kukuni, i- chi fraksiyasini hajmiy miqdori. v
f, i 
– ni to‘ldiruvchi 
kukunini granula o‘lchamli tahlili asosida oson topish mumkin.