A. X. Rasijlov, K. G. Baxadirov materialshunoslik va konstruksion

donali, 63, 80, 100 raqamli yirik donali, 125, 160, 200 bo‘lganjuda 
yirik dona ji\vir kukunlar raqamli;
2. 3, 4, 5, raqamli mayin donali, 
6
, 8,10,12 raqamli mayda donali 
jilvir kukunlar;
3. M -5, M -7, M -10, M -14, M -20, M -28, M -40 markali 
mikrokukunlar.
Keramik bog‘lovchilar (bular К harfi bilan belgilanadi). 
Bog‘lovchining asosiy oq rangli o‘tga chidamli gil, kvars, dala shpati, 
talk va chaqmoqtosh kukunidan iborat. Bu tarkibiy qismlar abraziv
200

---

donalari bilan qorishtirilib, katta bosim ostida presslanadi, quritiladi 
va 1300-1400 °C haroratda pishiriladi. Keramik bogiovchili jilvirlash 
toshlari umumiy holda 35 m/s dan oshmaydigan, maxsus ishlar uchun 
m oijallangan toshlar esa 50 m/s gacha aylanma tezliklarda ishlaydi. 
Keramik bog‘lovchili jilvirlash toshlaridan jilvirlash ishlarining qariyb 
barcha turlarida foydalaniladi.
Silikat bog'lovchi (S). Uning tarkibi quyidagicha: chaqmoqtosh 
kukuni, suyuq shisha va gil. Silikat bogiovchi yordamida 
tayyorlangan jilvirlash toshlari yumshoq, ammo g‘ovak boiadi. Bu 
bogiovchi asosidagi toshlar mustahkam boiadi, ammo ish vaqtida 
notekis yeyiladi va o‘z shaklini yo‘qotadi. Bunday jilvirlash toshlari, 
odatda, sovituvchi suyuqliksiz ishlaydi, ular bilan jilvirlangan yuzalar 
toza chiqadi, lekin bu toshlaming ish unumi katta emas. Ular nafis 
jilvirlash uchun ishlatiladi.
Magnezial bog ‘lovchi (M) magnezit kalsiy xlorid aralashmasidan 
iborat. Bu bogiovchi yordamida tayyorlangan jilvirlash toshlarining 
mustahkamligi uncha katta boim aydi va ular tez va notekis yeyilishi 
oqibatida o‘z shaklini yo‘qotadi. Silikat va magnezial bogiovchilar 
abraziv donalari bilan zaif birikadi va nam ta’sirida puxtaligini 
yo‘qotadi, bu bogiovchilar yordamida tayyorlangan jilvirlash 
toshlaridan sovitish suyuqligi ishlatmay jilvirlashda foydalaniladi.
Bular silikat va magnezial bogiovchilardan keng foydalanishga 
imkon bermaydi.