Abdullaev Niyetulla

Er jetpegenlerge qollanılatuǵın jaza sisteması, jınayat nızamı menen belgilengen hám sud ushın májbúriy
esaplanaǵan jaza sharalarınıń dizimi bolıp, olar óz gezeginde
belgili bir tártipte jaylastırılǵan hám qollanıw tártibi jáne
shegaraları belgilengen dizim bolıp tabıladı.
Ózbekstan Respublikası Jınayat kodeksinde er jetpegenlerge qollanılatuǵın jaza sistemasınıń tiykarǵı wazıypası
er jetpegenlerdi májbúrlew hám tárbiyalaw esaplanadı.
Er jetpegenlerge jaza tayınlawdıń tiykarǵı maqseti tárbiyalaw bolsa da, biraq awır jınayat islegenlerge awır jaza tayınlanıwın biykarlamaydı. Bunday jaǵdayda awırıraq jaza
tayınlamaw, er jetpegenlerde juwapkersizlikti keltirip shıǵaradı.
«Balalardıń huqıqları haqqında»ǵı Konvenciyada er jetpegenlerge ólim hám ómirlik erkinen ayırıw usaǵan jazalardıń
qollanılıwı múmkin emesligi belgilengen.
Er jetpegenlerge tayınlanatuǵın jaza sisteması:
1) mámlekettiń májbúriy sharasınıń ayrıqsha túrlerinen
quralǵan;
2) jaza sistemasınıń elementleri óz ara baylanıslı bolıp,
biri ekinshisi menen baylanısıp hám toltırıp keledi;
3) mámlekettiń májbúrlew sharalarınıń dizimi qatań bolıp,
túsindiriliwi múmkin emes. Sonıń ushın da er jetpegenlerge
Jınayat kodeksi Arnawlı bóliminiń tiyisli statyasınıń sankciya-
sında kórsetilgen bolsa da, biraq 84-statyada kórsetilmegen
jaza sharaları qollanılmaydı;
4) belgilengen jaza sharaları jeńilinen awırına qaray
jaylastırılǵan.
Ózbekstan Respublikası Jınayat kodeksiniń 81-statyasında
kórsetilgen jazalar er jetpegenlerge tayınlanıwı múmkin
bolǵan jaza túrleriniń dizimi bolıp tabıladı. Usı statyada
jaza sisteması eń jeńilinen awırına qaray jaylastırılǵan,
yaǵnıy:
a) járiyma;
b) májbúriy jámáát isleri;
v) miynet penen dúzetiw isleri;
g) erkinlikti sheklew;
d) erkinlikten ayırıw.
Er jetpegenlerge jaza tayınlawda Jınayat kodeksi Arnawlı
bólimi statyasınıń sankciyası shegarasında emes, al 82-85-
statyalarda belgilengen shegarada jaza tayınlanadı. Er
jetpegenlerge qosımsha jaza sharası qollanılmaydı.