Abdullayeva sarvinoz

yipar tarzida aytilgan.O’zbek tilida bu so’z boshlanishidagi y undoshi talaffuz 
qilinmay qo’ygan, a unlisi a^ unlisiga almashgan: yipar>ipa^r 
Mazkur parchada ham “xushbo’y hid, ya’ni chinnigulning xushbo’y
hidi“ma’nosini bildirib kelgan. 
 
Ko’ngil kimni sevsa ko’rur ko’zda ul,
Ko’zun qancha baqsa uchar yuzda ul. 
Ko’ngulda neki ersa arzu, tilak, 
Ag’iz achsa barcha tilin so’zda ul.
***
Ko’ngil kimni sevsa u ko’zda turar, 
Necha boqmasin ko’z yana orzular.
Dil orzu-tilagi nima bo’lsa gar,
Og’iz so’zga ochgach u tilga chiqar. 
(
www.ziyouz.com
 kutubxonasi ) 
Birinchi misradagi och leksemasi “ochiq holatga keltir” ma’nosini, Bunda fe’l 
so’z turkumiga mansub och so’zi, dastlab, “ach” tarzida qo’llanilgan va 
keyinchalik a tovushining cho’ziqlik belgisi yo’qolgan. So’zlarda a unlisi a^ 
unlisiga almashgan.
Ajunda alindim o’zumka o’ngi, 
Qo’vuq, so’kni em gap, to’nim qo’y yungi. 
Shakardan tatig’liq, qo’viq bo’z manga,
Jo’z ul bu o’zim to’n ag’ilar tengi.
*** 
Jahonda ro’zimni yedim har kungi 
Qipiq, so’k-yemishim, to’nim qo’y yungi. 
Shakardan shirinroq qipiqdir menga,
Menga bo’zliboslar ipaklar tengi. 
(
www.ziyouz.com
 kutubxonasi )

---

14 
“Go’sht, sut, jun olish uchun boqiladigan juft tuyoqli sutemizuvchi uy 
hayvoni”hisoblanmish qo’y so’zi qadimgi turkiy tilde ham shu ma’noni anglatgan. 
Bundan tashqariqoy, qon, qoj tarzida ham talaffuz qilingan: qoyun, qoyыn 
shakllari ham keltirilgan. Oxirgi ikki so’zdagi –n qo’shimchasi kichraytirish 
ma’nosini ifodalashi ham mumkin degan qarash ham mavjud. Mahmud Qoshg’ariy 
bu so’zningqon shakli y undoshining n undoshi bilan almashinuvi natijasida hosil 
bo’lganini ta’kidlaydi.Bundan tashqari qoj, qosh shakllari ma’nosi bilan bir- 
biridan farq qilgan. Chunki qoy- sovliq, qoj-qo’chqor ma’nosini anglatgan. 
Tishi birla suhbat adi kad tatig’, 
So’g’uq suqa yunmaq yanuti qatig’ 
Tatig’ qayda ersa tatig’siz bila 
Suchig qayda ersa,so’nginda achig’ 
***
Ayol birla ishrat o’ta totlidir,
Sovuq suvga yunmog’I mushkul erur. 
Shirin doim achchig’ bila birgadur.
Suchik qayda bo’lsa ,so’ng achchiq kelur. 
(
www.ziyouz.com
 kutubxonasi )