Abdullayeva sarvinoz


Saqinch bo’ldi qisg’a, sevinch


Download 0.89 Mb.
Pdf ko'rish
bet33/59
Sana20.09.2023
Hajmi0.89 Mb.
#1682063
1   ...   29   30   31   32   33   34   35   36   ...   59
Bog'liq
yusuf xos hojib qutadgu bilig asarining leksik semantik xususiyatlari

Saqinch bo’ldi qisg’a, sevinchlar uzun. 
Na ko’rklug bo’lur ko’r, kishi adrilib,
Salamat qavushsa eki o’z o’zun. 
*** 
Ko’rkli bo’lar, ko’r kishi ayrilib


59 
Judolar ko’rishsa topib bir-birin
Alam qisqa bo’lg’ay, sevinchlar uzun. 
Salomat topolsa yoru do’stlarin. 
(
www.ziyouz.com
 kutubxonasi ) 
Mazkur banddagi antonimlar(alam – sevinch) o`zaro zid ma`no ifoda etma-gan 
leksemalar bo`lib, shu kontekst ichida muallif tomonidan antonimik munosa-
batiga kirishtirilgan. Alam “jismoniy qiynoq;azob;qiynoq” (O’TIL.I.66-bet) 
ma`nosini bildirib, bu leksemada “jismoniy azob”,”qiynoq” semalari bor. Sevinch 
“shod-xurram; xursandlik,sevinch, quvonch” ma`nosini bildirib,sevinch leksema-
sida “quvonish”,” mamnunlik”(“ tuyg`u”) semalari mavjud. Alam leksemasidagi 
azob” (qiynoq) semasi, sevinch leksemasidagi “ mamnunlik” (quvonch) semasi 
zidlikni hosil qilgan. Ijodkorning bu o`rindagi so`z qo`llash mahorati ma’noni 
kuchaytirishga xizmat qiladi 
Tili yolg’on erning jafa qilqi ul,
Jafa kimda ersa asha yilqi ul. 
Kishi yalg’anindin tilama vafa, 
Bu bir so’z sinamish o’gush yilqi ul. 
***
Tili yolg’on erning jafo xulqidir,
Jafo kimda bo’lsa osha yilqidur.
Kishi yolg’onidan vafo kutmagin,
Bu so’z sinalgan talay yilgidir.
(
www.ziyouz.com
 kutubxonasi ) 
Vafo-“yorga,do’stga, 
yaqin kishilarga sadoqat;o’z ahd-paymonini 
muqaddas tutish,so’zda, va’dada qat’iy turish,”(O’til.I.174-bet) ma’nosini, jafo 
so’zi esa “ma’naviy, ruhiy va jismoniy ezilish,azob uqubat kulfat”(O’til.I.275-bet) 
ma’nolarini bildirib leksik antonimlik munosabatiga kirishmoqda. 

Download 0.89 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   29   30   31   32   33   34   35   36   ...   59




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling