Abduvohid Xudoyberdiev Badea Muhitdinova
Download 0.85 Mb. Pdf ko'rish
|
adabiyot oqitish metodikasi
|
11. Nazm darsi
1. Adabiy mavzudagi nazm darslari. 2. Erkin mavzudagi nazm darslari. 3. Nazm darsining rejasi. 4. nazm darsining musiqa, badiiy ijod, ifodali o‘qish, badiiy o‘qish bilan bog‘liqligi. 5. Ssenariyli darsda peyzaj, portret tasviri, qahramon hatti-harakatlarining tasvirlanishi.
6. Ssenariyli o‘qitish orqali o‘quvchilarda badiiy ijodga havav uyg‘otish. 7. Sharhlab o‘qitishning to‘rt prinsipi: lingvistik sharhlash, tarixiy-moslab sharxlash, adabiy-tarixiy sharhlash, g‘oyaviy-uslubiy sharhlash.
1. Adabiyot o‘qituvchisining ish o‘rganish usuli to‘rt qismdan iborat ekanligi. 2. O‘z xususiy tajribasini tahlil qilish usuli. 3. Adabiyot o‘qitish metodikasining ilg‘or usullarini o‘zlashtirish usuli. 4. Eksperiment usuli. 35
5. Metodika tarixidagi ijobiy tomon.
Metodbirlashma rahbarining vazifalari. Metodlar 1. Ijodiy o‘qish metodi. 2. Musoxaba metodi. 3. Tadqiqot metodi. 4. Reproduktiv metod. 5. Metodlarni qiYosiy o‘rganish haqida. 6. Adabiyotni o‘qitish shakllari. 7. Va`zxonlik shakli. 8. Suhbat shakli. 9. Mustaqil ish shakli 10. Adabiy ekskursiya shakli. 11. Ssenariyli o‘qitish shakli. 12. Konferentsiya darslari. 13. Nazm darslari. 14. Musobaqa darslari. 15. Seminar darslari. 14. Yakunlovchi mashg‘ulot darslari. 1. Yakunlovchi mashg‘ulotning aqsadi. 2. Yakunlovchi mashg‘ulotga o‘qituvchining tayyorgarligi. 3. Yakunlovchi mashg‘ulotning shakllari: -alohida dars tarzida, - odatdagi darsning uzviy qismi haqida. 4. Yakulovchi mashg‘ulotda adabiyoy-nazariy tushunchalar haqida ma`lumot berish tarzi. 5. Yakunlovchi mashg‘ulot yirik asarlarni o‘rganishda o‘tkazilishi. (roman, doston, drama va h.k.). 6. Yakunlovchi darsga necha soat ajaratadi.
1. Adabiyot darslari o‘quvchilarning ko‘ngli bilan, tuyg‘ulari bilan ish ko‘radigan dars ekanligi. 2. Adabiyot o‘qituvchisining qirralari. 3. Pedagogik amaliYotchilik, ilmiy tadqiqotchilik, ijtimoiy tashkilotchilik, badiiy vositachilik, badiiy ijrochilik qirralarini izohlash. 4. Adabiyot o‘qituvchisini asosiy ish quroli badiiy asar ekanligi. 5. Hozirgi ruhshunoslik ilmi o‘quvchilarni badiiy asarni mantiqiy idrok qiluvchi, badiiy asarlarni hissiy idrok qiluvchi, badiiy asarlarni aralash idrok qiluvchi guruhlarga ajartish haqida. 36
6. Darsga tayYorlanish-badiits materialni tanlash, o‘quvchilar va o‘qituvchilarni hamkorlikdagi faoliyatini uyushtirish rejalashtirish va muayyan darsda tahlil etiladigan materiallarni rejalashtirish bosqichlaridan iborat ekanligi. 7. Takrorlash darslarining ikki turi borligi. 8. Yirik mavzular o‘rganib bo‘lingandan so‘ng takrorlash darslari tashkil qilish.` 9. Chorak, yarim, bir yillik yakunida takrorlanadigan darslar. 10. Takrorlash darslarida qisman yangilik berish.
37
YOZMA ISH VARIANTLARI 1-VARIANT Adabiyot o‘qitish metodikasi fanidan yakuniy nazorat savollari 1 – variant 1. Epik asarlarning kompozitsiyasi (lirik chekinish, portret, peyzaj). 2. Ichki ko‘rgazmalilik (asar qahramonlari ruhiyati, kechinmasi). 3. 5 – sinf darsligida yod olishga berilgan asarlar va uning mualliflari.
2 – variant 1. O‘quv dasturlari va unga qo‘yilgan talablar. 2. Mustaqil ish: Ma`ruza matni tayyorlash tartibi. 3. 6 – sinf adabiyot darsligida yod olishga berilgan asarlar va uning mualliflari.
3 – variant 1. Ta`lim to‘g‘risidagi Qonun Oliy majlisning nechanchi yildagi, qaysi sessiyasida qabul qilingan? 2. Mustaqil ish: Konspekt tayyorlash tartibi. 3. Bir soatlik dars rejasi namunasi.
4 – variant 1. Darsliklar va unga qo‘yilgan talablar. 2. Mustaqil ish: Referat yozish va uning mazmuni. 3. Jamoling vasfini qildim chamanda, Qizordi gul u yotdin anjumanda(Atoiy). Rukunga ajrating.
5 – variant 1. Adabiyot o‘qitish shakllari (va`zxonlik, suhbat, mustaqil ish). 2. Mustaqil ish: ko‘rgazmali qurollar tayyorlash tartibi. 3. Darsliklar, o‘quv qo‘llanmalarining uslubiy qo‘llanmalardan farqli xususiyatlari.
6 – variant 1. Barmoq vaznida yozilgan asarlarga sharh. (Barmoq vazni, turoq, ritm, qofiya, bo‘g‘in). 2. Mustaqil ish: Malakaviy bitiruv ishi va unga qo‘yilgan talablar. 3. Ta’lim turlarini ko‘rsating va sharxlang (oliy, o‘rta, boshlang‘ich ...) Adabiyot o‘qitish metodikasi fanidan yakuniy nazorat savollari 7 – variant 1. Aruz vaznida yozilgan asarlarga sharh “Falakkim, yaxshilar bazmida qadrimni baland etmas. Dame yo‘qkim, yomonlar majmuanda mustamand etmas.”
38
2. Mustaqil ish: Ilmiy maqolaga taqriz yozish tartibi. 3. Cho‘lponning “Binafsha”she`rida ifodalangan ranglar. (7 – sinf). Adabiyot o‘qitish metodikasi fanidan yakuniy nazorat savollari 8 – variant 1. She`riy va nasriy asarlarni ifodali o‘qish metodikasi. 2. Mustaqil ish: Konspekt tayyorlash tartibi. 3. 7 – sinf darsligining mazmun mundarijasi.
9 – variant 1. Ifodali o‘qish tamoyillari. 2. Mustaqil ish:mubolag‘a va tashbeh san`atiga misol keltiring. 3. Insonshunoslik Adabiyot o‘qitish metodikasining o‘ziga xos xususiyatlaridan biri ekanligi. Adabiyot o‘qitish metodikasi fanidan yakuniy nazorat savollari 10 – variant 1. Matn ustida ishlash va uning o‘ziga xos tomonlarni ko‘rsating. 2. Mustaqil ish: Dars tuzatishga qo‘yilgan talablarni ko‘rsating. 3. Uyga berilgan vazifani tekshirish yo‘llari.
11 – variant 1. Ta`lim jarayoniga nimalar kiradi? 2. Mustaqil ish: Seminarga tayyorgarlik ko‘rish tartibi. 3. An`anaviy va yangicha she`r o‘qish usullari. Misol keltiring.
12 – variant 1. Badiiy asarni tahlilida filologik (ilmiy) va didaktik (o‘quv) turining o‘rni. 2. Mustaqil ish: Dars tahlilida, takliflar, tavsiyalar. 3. Protatinga misol keltiring.
13 – variant 1. O‘quv qo‘llanmani ta`riflang.misol keltiring 2. Mustaqil ish: “Ey, tog‘lari ko‘klarga salom bergan zo‘r o‘lka Nega sening boshing uzra quyuq bulut ko‘lanka?” Cho‘lponning qaysi she`ri, qaysi vaznda yozilgan? 3. Ta`sirchanlik – Adabiyot o‘qitish metodikasining o‘ziga xos xususiyati ekanligi. Misol keltiring.
14– variant 1. Adabiyot o‘qitish metodikasining tamoyillari 4 ta ekanligi. 2. Mustaqil ish: bir soatli dars rejasini tuzing. 3. O‘quv qo‘llanmani ta`riflang.misol keltiring
39
Adabiyot o‘qitish metodikasi fanidan yakuniy nazorat savollari 15 – variant 1. Talmeh san`atiga misol keltiring (E.Vohidov, A.Oripov). 2. Mustaqil ish: Fraziologizm – iboralardan 5 ta misol keltiring 3. Badiiy asar tilida jozibadorlik badiiy asar tilini o‘rganishning o‘ziga xos xususiyatlaridan biri ekanligi. Adabiyot o‘qitish metodikasi fanidan yakuniy nazorat savollari 16 – variant 1. Epik asarlarning ifodalanishi. 2. Mustaqil ish: G‘urbatda –g‘arib shodimon bo‘lmas emish El anga shafiqu mehribon bo‘lmas emish She`rini davom ettiring va unda qanday masala ko‘tarilganligini yozing. 3. Badiiy asarda bo‘yoqdorlik. Misol keltiring.
17 – variant 1. Inshoga qo‘yilgan baho. 2. Mustaqil ish: Konferentsiya darsining rejasini tuzing. 3. Badiiy asarda peyzaj. Misol keltiring.
18 – variant 1. Muammoli ta`lim va uni tashkil etish. 2. Ijodiy o‘qitish metodining ko‘rinishlari. 3. A`nanaviy dars turlari.
19 – variant 1. Ta`limning sifatini yozing. 2. Ssenariyli o‘qitish darsi rejasi. 3. 8 – sinf darsligining mazmun mundarijasi.
20 – variant 1. O‘quv dasturlari va unga qo‘yilgan talablar. 2. Mustaqil ish: Ma`ruza matni tayyorlash tartibi. 3. 6 – sinf adabiyot darsligida yod olishga berilgan asarlar va uning mualliflari.
21 – variant 1. Darsliklar va unga qo‘yilgan talablar. 2. Mustaqil ish: Referat yozish va uning mazmuni. 3. Jamoling vasfini qildim chamanda, Qizordi gul uyotdin anjumanda(Atoiy). Rukunga ajrating.
40
Adabiyot o‘qitish metodikasi fanidan yakuniy nazorat savollari 22 – variant 1. Barmoq vaznida yozilgan asarlarga sharh. (Barmoq vazni, turoq, ritm, qofiya, bo‘g‘in). 2. Mustaqil ish: Malakaviy bitiruv ishi va unga qo‘yilgan talablar. 3. Ta’lim turlarini ko‘rsating va sharxlang (oliy, o‘rta, boshlang‘ich ...) Adabiyot o‘qitish metodikasi fanidan yakuniy nazorat savollari 23 – variant 1. She`riy va nasriy asarlarni ifodali o‘qish metodikasi. 2.
Mustaqil ish: Konspekt tayyorlash tartibi. 3.
7 – sinf darsligining mazmun mundarijasi. Adabiyot o‘qitish metodikasi fanidan yakuniy nazorat savollari 24 – variant 1. Matn ustida ishlash va uning o‘ziga xos tomonlarni ko‘rsating. 2. Mustaqil ish: Dars tuzatishga qo‘yilgan talablarni ko‘rsating. 3. Uyga berilgan vazifani tekshirish yo‘llari.
25 – variant 1. Badiiy asarni tahlilida filologik (ilmiy) va didaktik (o‘quv) turining o‘rni. 2. Mustaqil ish: Dars tahlilida, takliflar, tavsiyalar. 3. Protatinga misol keltiring.
26 – variant 1. Kirish va yakunlovchi mashg‘ulotlar haqida tushuncha bering. 2. Adabiyot o‘qitish metodikasining tamoyillari 4 ta ekanligi. 3. Mustaqil ish: bir soatli dars rejasini tuzing.
27 – variant 1. epik asarlarning ifodalanishi. 2. Mustaqil ish: G‘urbatda –g‘arib shodimon bo‘lmas emish El anga shafiqu mehribon bo‘lmas emish She`rini davom ettiring va unda qanday masala ko‘tarilganligini yozing. 3. Badiiy asarda bo‘yoqdorlik. Misol keltiring.
28 – variant 1. Muammoli ta`lim va uni tashkil etish. 2. Ijodiy o‘qitish metodining ko‘rinishlari. 3. A`nanaviy dars turlari.
29 – variant 1. O‘quv dasturlari va unga qo‘yilgan talablar.
41
2. Mustaqil ish: Ma`ruza matni tayyorlash tartibi. 3. 5. 6 – sinf Adabiyot darsligida yod olishga berilgan asarlar va uning mualliflari.
30 – variant 1. Barmoq vaznida yozilgan asarlarga sharh. (Barmoq vazni, turoq, ritm, qofiya, bo‘g‘in). 2. Mustaqil ish: Malakaviy bitiruv ishi va unga qo‘yilgan talablar. 3. Ta’lim turlarini ko‘rsating va sharxlang (oliy, o‘rta, boshlang‘ich ...)
1-variant 1. Zamonaviy ta`lim texnologiyasi nima (o‘qitish, bilimlarni o‘zlashtirish, qo‘llash, aniqlash). 2. Muammoli o‘qitish texnologiyasi (muammoli vaziyat, vaziyatning belgilari) 3. Ma`ruza darsi (ma`ruza – maslaxat, ma`ruza – suhbat, ma`ruza – tadqiqot). Adabiyot o‘qitish metodikasi fanidan yakuniy nazorat savollari. 2-variant 1. Ta`lim jarayoni tizimiga nimalar kiradi? (o‘quv maqsadi, kutilayotgan natijalar, o‘qituvchi, o‘quvchi, ta`lim mazmuni, ta`lim metodi, ta`lim shakli, ta`lim vositalari). 2. Induktiv usul. 3. Nazm darslari va uni tashkil etish. “Adabiyot o‘qitish metodikasi ” fanidan yakuniy nazorat savollari. 3-variant 1. Ta`lim modellari xaqida gapiring (an`anaviy darslar, noan`anaviy darslar). 2. Takrorlash usuli. 3. Muloqot darsi va uning tuzilishi.
4-variant 1. An`anaviy ta`lim metodi xaqida gapiring (ma`ruza, savol – javob, amaliy mashq). 2. Laxzalik savol – javob usuli. 3. Global ta`lim (umumiy insoniy tasavvur, ko‘nikma, malaka hosil qilish).
5 – variant 1. Noan`anaviy darslar va ularning turlari (muloqot, sahna, seminar, musobaqa). 2. Metod nima? 3. Ifodali o‘qish darsi.
6-variant 1. Ta`lim vositalariga nimalar kiradi va ularni izohlang? (matnli vositalar, tasvirli vositalar, audio vositalar, yordam vositalar, real vositalar). 2. Klaster usul. 42
3.Aqliy hujum darslari (guruxlarga ajratish, topshiriqlar berish, muammoli savollar berish).
7-variant 1. Noan`anaviy dars usullari haqida umumiy tushuncha. (turlari, usullari). 2. Didaktik o‘yinli darslar (muammolar, sharqona odob, mantiqiy ketma – ketlik). 3. O‘yin mashqlar (“Zakovot”, “Zinama – zina”, “Kim millioner bo‘lishni xoxlaydi?”
8-variant 1. Musobaqa darslarini rejasi (mavzu belgilash, vazifalarni bo‘lib berish). 2. eksperement usuli (Tajriba o‘tkazish, sinash). 3. Adabiy – ijodiy insho va uning mavzusi (mavzu tanlash, reja tuzish).
9-variant 1. Erkin mavzudagi nazm darslari (vatan, xalq, tabiat, do‘stlik) 2. Ifodali o‘qish va uning ko‘rinishlariga qaysilar kiradi? 3. Musoxaba metodiga misol keltiring? (Muammolarni hal qilish, savollar tuzish, baxs- munozaralar). “Adabiyot o‘qitish metodikasi ” fanidan yakuniy nazorat savollari. 10-variant 1. Teatrlashtirilgan dars (sahna, rollarga bo‘lish, topshiriq berish) va uni tashkil etish. 2. Tadqiqot metodi (bilimlarni o‘zlashtirish, o‘rganish, xulosa chiqarish, qiyoslash)ga misol keltiring. 3. ertak tuzish usuli (guruxlarga ajratiladi, ertakdagi so‘zlarga yangi so‘zlar qo‘shiladi va ertak yoziladi) va unga misol.
11-variant 1. Konferensiya darslar rejasi va uning mazmuni (adabiy mavzuda, asarlar bo‘yicha, yubileylar, uchrashuvlar). 2. Kuzatish usuli (tabiatni kuzatish, xulosa chiqarish, taqriz yozish). 3. Yozma nutqning turlari va ularni tashkil etish usullari ( bayon, insho, diktant).
12-variant 1. O‘qituvchining qirralari (ilmiy tadqiqotchilik, ijodkorlik, badiiy ijrochilik, badiiy vositachilik). 2. Tarqatma material usuli. 3. Matn yaratish darsi va uni tashkil etish usullari (matn tanlash, matndagi so‘zlarga izoh berish, matnning badiiy xususiyati). “Adabiyot o‘qitish metodikasi” fanidan yakuniy nazorat savollari. 13-variant 1. Barmoq tizimidagi she`rlarni ifodali o‘qish (bo‘g‘in, turoq, ritm, ohang).
43
2. Insert usuli. 3. She`riy san`atlarni o‘rganish usuli (sharhlash, lug‘at ustida ishlash, qiyoslash).
14-variant 1. Adabiyot darslarida o‘qituvchining o‘rni (bilimi, dunyoqarashi, mahorati). 2. Adabiyot o‘qituvchisi ruhshunos ekanligi (o‘quvchilar yoshi, salomatligi, dunyoqarashini aniqlash. 3. Bahru bayt darslari va uni tashkil etish (g‘azallarni yodlash, ifodali o‘qish, ketma – ket o‘qish).
15-variant 1. Ijodiy o‘qish metodi (ifodali o‘qish, o‘qituvchi va o‘quvchi nutqi, badiiy o‘qish). 2. Munozara darsining tuzilishi va mazmuni (mavzuni oldindan berilishi, reja tuzilishi, topshiriqlar berilishi). 3. Adabiyot darslarida o‘qituvchining nutqi (ifodali o‘qish, notiqlik san`ati, tahlil qilish san`ati).
16-variant 1. Tashqi ko‘rgazmalilikni tashkil etishda o‘qituvchining mahorati (rangli ko‘rsatmalar, vidio lavhalar, sahna ko‘rinishlari). 2. Adabiy mavzudagi nazm darslari (darslikka kiritilgan she`riy asarlar, ifodali o‘qish, bahru bayt). 3. Adabiyot darslarida axborot texnologiyalaridan foydalanish (elektron, multimediali vositalar, kompyuter va boshqalar).
17-variant 1. An`anaviy she`riy o‘qish va A.Oripov, X.Xudayberdievalarga xos yangi she`r o‘qish (so‘z birikmasi, turoq, so‘zdagi urg‘u). 2. Interfaol darslar (tadqiqotchilik usuli, baxru bayt usuli, test topshiriqlari nasriy asarlardan namunalar o‘qish, lug‘at ustida ishlashlar. 3. So‘rovnomalar o‘tkazish usuli (psixologik, sotsiologik).
18 -variant 1. Zamonaviy ta`lim texnologiyasi nima (o‘qitish, bilimlarni o‘zlashtirish, qo‘llash, aniqlash). 2. Muammoli o‘qitish texnologiyasi (muammoli vaziyat, vaziyatning belgilari) 3. Ma`ruza darsi (ma`ruza – maslaxat, ma`ruza – suhbat, ma`ruza – tadqiqot). “Adabiyot o‘qitish metodikasi” fanidan yakuniy nazorat savollari. 19 - variant 1. Ta`lim modellari xaqida gapiring (an`anaviy darslar, noan`anaviy darslar). 2. Takrorlash usuli. 3. Muloqot darsi va uning tuzilishi.
44
Adabiyot o‘qitish metodikasi fanidan yakuniy nazorat savollari 20 – variant 1. Adabiyot o‘qitish metodikasi fani predmeti, maqsadi, vazifasi (metodika, usul, vosita). 2. Eng qadimgi davlatlarda adabiyot o‘qitish metodikasi (Qiroatxonlik, sharxlab o‘qish). 3.
Epik asarlarning kompozitsiyasi (lirik chekinish, portret, peyzaj). Adabiyot o‘qitish metodikasi fanidan yakuniy nazorat savollari 21 – variant 1. Turkistonda va sho‘ro mamlakatlarida Adabiyot o‘qitish tarixi (islomgacha, islom davri, X-XII, XIII-XVIII asrlar, XIX asr II yarmi va sho‘ro davri). 2. Adabiyot o‘qitish metodlari (ijodiy o‘qish musoxaba, tadqiqot, repreduktiv). 3. O‘quv dasturlari va unga qo‘yilgan talablar. Adabiyot o‘qitish metodikasi fanidan yakuniy nazorat savollari 22 – variant 1. Adabiyot o‘qitish metodikasi fan – sifatida (metodika, metodologiya, fan, pedagogika). 2.Ijodiy o‘qish metodi. 3.Ta`lim to‘g‘risidagi Qonun Oliy majlisning nechanchi yildagi, qaysi sessiyasida qabul qilingan?
Download 0.85 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|