“абу райҳон беруний” Тўрт парда, беш кўринишли т а р и Х и й д р а м а

---

1 
Уйғун 
“АБУ РАЙҲОН 
БЕРУНИЙ” 
 
 
Тўрт парда, беш кўринишли 
т а р и х и й д р а м а 

---

2 
ҚАТНАШУВЧИЛАР 
Абу Райҳон Беруний - улуғ олим. 
Ибн Сино - буюк олим. 
Гулсанам - Берунийнинг севгилиси. 
Қоплон ботир - Хоразм деҳқонларидан, мероб. 
Жаъфар - Берунийнинг шогирди. 
Худойберди - Ибн Синонинг шогирди. 
Ибн Ироқ, 
– олим. 
Масиҳий-олим 
Маъмун - Хоразм шоҳи. 
Маҳмуд Ғазнавий - Ғазна султони. 
Суҳайлий - Маъмуннинг вазири. 
Маймандий - Маҳмуднинг вазири. 
Дабир - Маъмуннинг соҳир девони. 
Шайхулислом - Хоразм руҳоний. 
Аълам- Хоразм руҳоний. 
Қоратегин - Маҳмуднинг Хоразмдаги элчиси. 
Сайёра - Маҳмуднинг синглиси, Маъмуннинг хотини. 
Масъуд - Маҳмуднинг ўғли, шаҳзода. 
Унсурий - Маҳмуднинг пири, сарой шоири. 
Сопол Tегин - Маҳмуднинг лашкарбоши. 
Оға Ботир - Маҳмуднинг лашкарбоши 
Жайҳунбек - Хоразм беки. 
Шунқорбек - Хоразм беки. 
Сухсур - Сайёранинг канизакларидан. 
Мунажжим – олим. 
Кимёгар - олим. 
Элчи - Боғдод халифасининг элчиси. 
Заргар - Хоразм заргарларидан. 
Бибисора - камбағал аёл. 
Жаллод - Маҳмуднинг жаллоди. 
Мулозим - Маъмуннинг мулозимларидан. 
Беклар, руҳонийлар, лашкарбошилар, мулозимлар, канизаклар, навкарлар, 
элчилар, соқчилар ва бошқалар. 

---

3 
ПРОЛОГ 
Саҳна қоронғи. Қоронғиликда Қоратегиннинг бақириғи эшитилади: “Қани, 
тезроқ олдимга туш, Абу Райҳон Беруний!” Саҳна аста-секин ёришади. Нурда 
Беруний кўринади. Унинг қўл ва оёқларига кишан солинган. 
Беруний: Бу замонда донолар хор, иззатдадир жоҳиллар, бу замонда ўраб 
олган, чирмаб олган омонсиз ҳақиқатнинг чечагини ҳақсизликнинг печаги! Бу 
замонда кесилар тил тўғри сўзни сўзласанг. Бу замонда инсонларни халос этиб 
зулматдан фан йўлига бошлаганлар бошдан жудо бўлади. Аҳли урфон қон 
йиғлайди замонанинг зулмидан, хавф остида олимларнинг, шоирларнинг ҳаёти. 
Қанча олим қатл этилди, Фирдавсийни қувдилар. Мана, менинг қўлларимга 
оғир кишан солдилар. Ибн Сино, Ибн Ироқ, Масиҳийнинг тақдири меникидан 
афзал эмас! Зулм, зулмат, жаҳолат хуруж қилган бир замонда доноларнинг ҳоли 
танг! Мана, менинг ҳаётимнинг бир лавҳасин кўрганда, сўзларимнинг 
ростлигига ишонурсиз, шубҳасиз... 
Саҳна аста-секин яна қоронгиликка чўмади. 
БИРИНЧИ ПАРДА 
Хоразмшоҳ саройи. Серҳашам, гўзал хоналардан бири. Ўртада тилла тахт, 
атрофида олтин курсилар. Жаъфар билан Худойберди хонани тартибга 
солмоқдалар. 
Жаъфар: - (курсиларни қўя туриб) 
Бу томонда жоҳиллару бу томонда олимлар ! 
Бу томонда алломалар, бу томонда золимлар. 
Худойберди: - Ҳай, ҳай, дўстим, ҳазиллашма! Агар билиб қолишса, сомон 
тиқар теримизга! Эҳтиёт шарт! Эҳтиёт! 
Жаъфар: - Билиб қўйки, қўрқоқ одам ҳеч вақт олим бўлолмас! 
Худойберди: - Берунийдай бўлиш керак демоқчисан!.. 
Жаъфар: - Ҳа, ўлма! Берунийдай бўлиш керак олим бўлмоқчи бўлган. 
Берунийдай дадил, ботир, ҳеч нарсадан ҳайиқмас, ҳеч нарсадан қўрқмайдиган 
бошқа зотни билмайман!