Abu rayhon beruniy nomidagi toshkent davlat texnika universiteti fizika fanidan masalalar


Download 2.72 Mb.
Pdf ko'rish
bet59/66
Sana15.08.2023
Hajmi2.72 Mb.
#1667157
1   ...   55   56   57   58   59   60   61   62   ...   66
Bog'liq
Fizika fanidan masalalar to\'plami 1-qism

 
19. 
bir xil chastota va
bir xil 
boshlang‘ich fazali o‘zaro perpendikulyar ikki tebranishlarni 
qo‘shish natijasida olinadigan natijaviy tebranish tenglamasini 


130
yozing. Tebranishlardan birining amplitudasi 
, ikkinchi-
sining amplitudasi 
ga teng. 
 
20. 1 minutda tebranish amplitudasi ikki marta kamaysa, matematik 
mayatnikning so‘nish logarifmik dekrementi qanchaga teng bo‘ladi? 
Mayatnikning uzunligi 

 
21. So‘nmaydigan tebranish 
tenglama 
ko‘rinishida berilgan. 1) Tebranishning tarqalish tezligi 
bo‘lsa, to‘lqin tenglamasini toping. 2) Tebranish manbaidan 
masofada turuvchi nuqta uchun tebranish tenglamasini yozing va 
grafik ravishda tasvirlang. 3) Tebranish boshlanganidan 
o‘tgandan keyin to‘lqin nuqtalari uchun tebranish tenglamasini 
yozing va grafik ravishda tasvirlang. 
 
22. 
So‘nmaydigan 
tebranish 
tenglama 
ko‘rinishida berilgan. Tebranish boshlanganidan 
o‘tgandan 
keyin tebranishlar manbaidan 
masofadagi nuqtaning 
muvozanat vaziyatidan siljishini, tezligi va tezlanishini toping. 
Tebranishning tarqalish tezligi 

 
Mavzuni mustahkamlash uchun testlar 
1. Matematik mayatnik tebranish chastotasi nimalarga bog‘liq?
1) mayatnik massasiga; 2) tebranish amlitudasiga; 3) erkin tushish 
tezlanishiga; 4) mayatnik uzunligiga
A) 3, 4 B) 1, 4 C) 2, 3 D) 2, 4 
2. Matematik mayatnikning uzunligi 2,5 m, unga osilgan sharcha-
ning massasi 100 g. Tebranish davrini hisoblang (s). g = 10 m/s
2
.
A) 3,14 B) 2,5 C) 1,57 D) 1,25 
3. Teng vaqt oralig‘ida biri 10 marta, ikkinchisi esa 30 marta 
tebranadigan matematik mayatniklarning uzunliklari necha marta 
farq qiladi? 
A) 3 B) 4 C) 7 D) 9 


131
4. Qanday sharoitda matematik mayatnikning tebranish davri 
cheksiz katta bo‘ladi? 
A) bunday bo‘lishi mumkin emas 
B) ekvatorda
C) qutbda
D) vaznsizlikda 
5. Ipga osilgan sharchani 5 sm balandlikka og‘dirib qo‘yib yuborsak, 
muvozanat vaziyatidan o‘tayotgandagi tezligi qancha bo‘ladi (m/s)? 
A) 1 B) 0,5 C) 1,5 D) 2,5 
6. Bikrligi k
1
ga teng bo‘lgan prujinaga, osilgan yuk 
1
chastota 
bilan tebranca, bikrligi k

= 4k
1
bo‘lgan prujinaga osilgan o‘sha yuk-
ning o‘zi qanday 
2
chastota bilan tebranadi? 
A) 

= 2
1
B) 

= 4
1
C) 

= 
1/
2 D) 

= 
2
7. Agar OX o‘qi bo‘ylab yuk tebranishi x = 6cos(2t + /2) tenglama 
bilan ifodalansa, 3s vaqtdagi tebranish fazasi berilgan javoblardan 
topilsin. 
A) 6 + /2 B) 3 C) 6 D) /2 
8. Garmonik tebranayotgan jism bir to‘la tebranish mobaynida 2 m 
yo‘lni bosib o‘tadi. Tebranish amplitudasini toping. 
A) 2 m B) 1 m C) 0,5 m D) 0,25 m 
9. Mars planetasida ipga osilgan sharcha vertikaldan 30° og‘gan 
holda gorizontal tekislikda aylanmoqa. Agar ipning uzunligi 1 m, 
aylanish davri 3 s ga teng bo‘lsa, Marsdagi erkin tushish tezlanishini 
toping (m/s
2
). 
A) 6 B) 5,9 C) 3,8 D) 9,3 
10. Prujinali tebrangich (mayatnik) ni muvozanat vaziyatdan 
chiqarib, qo‘yib yuborildi. Qanday eng kam vaqtdan so‘ng 
tebrangichning kinetik energiyasi potensial energiyasiga teng 
bo‘ladi? Tebranish davri T. 
A) T/8 B) T/4 C) T/6 D) T/2 


132
11. Massasi 1 kg va uzunligi 30 sm bo‘lgan matematik mayatnik 
muvozanat vaziyatidan 60° burchakka og‘dirilganda, og‘irlik 
kuchiga qarshi qancha ish bajariladi (J)?
A) 1,5 B) 3 C) 6 D) 2 
12. Vaznsizlik holatida mayatnikli, prujinali soatlarning qaysi 
biridan foydalanish mumkin bo‘ladi? 
A) prujinali B) mayatnikli C) qumli 
D) hammasidan ham foydalanish mumkin 
13. Matematik mayatnikning tebranish davri 3,6 s. U qancha vaqtda 
muvozanat vaziyatidan x = A/2 nuqtagacha masofani bosib utadi 
(s)? 
A) 0,6 B) 0,9 C) 0,4 D) 0,3 
14. Xona shiftida bikrligi 0,25 kN/m bo‘lgan prujinaga mahkam-
langan 500 gr massali sharcha tebranib turibdi. Sharchaning harakat 
tenglamasi, ya’ni tezlanishning a = a(x) o‘zgarish qonuni qanday 
bo‘lishini aniqlang. 
A) a = x B) a = 1000x C) a = 1000x D) a = 500x 
15. Ikkita matematik mayatnik bir xil davr bilan tebranmoqda. 
Ikkinchi mayatnikning tebranishi birinchisiga nisbatan chorak davr 
kech boshlandi. Mayatniklarning fazalar farqini aniqlang. 
A) 0 B) π/4 C) π/2 D) π 
16. Tovush havodan suvga o‘tganda quyidagi qaysi kattalik o‘zgar-
maydi? 
A) tezlik
B) to’lqin uzunligi
C) chastota va to‘lqin uzunligi
D) chastota 
17. Mexanik to‘lqinning quyidagi parametrlaridan qaysilari havodan 
suvga o‘tganda o‘zgarmaydi?
1) tezligi; 2) to‘lqin uzunligi; 3) chastotasi
A) 1 B) 2 C) 1 va 3 D) 3 


133
18. 3 Hz chastotali to‘lqin 2,4 m/s tezlik bilan tarqalmoqda. Bir-
biridan 20 sm masofada turgan ikki nuqtadagi tebranishlarning 
fazalar farqi ko‘pi bilan necha radian bo‘ladi?
A) /6 B) /4 C) /3 D) /2 
19. Amplitudalari A ga teng bo‘lgan ikkita kogerent to‘lqinlar 
orasidagi yo‘l farqi juft yarim to‘lqin uzunligiga teng bo‘lganda, 
ularning qo‘shilishidan hosil bo‘lgan natijaviy amplituda nimaga 
teng bo‘ladi? 
A) 2A B) A C) 0 D) A
2
20. Ikkita kogerent tovush manbasi bir xil fazada tebranadi. Birinchi 
manbadan 3 m va ikkinchi manbadan 4 m masofada joylashgan 
nuqtada tovush eshitilmaydi. Tovush tezligini 340 m/s deb hisoblab, 
tovush chastotasini (Hz) aniqlang. 
A) (2n+1)·170 B) 340 C) (2n+1)·340 D) n680 

Download 2.72 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   55   56   57   58   59   60   61   62   ...   66




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling