Abu rayhon beruniy nomidagi toshkent davlat texnika universiteti fizika fanidan masalalar

21. 1) 
(lift ko‘tariladi); 2) 
(lift pastga 
tushadi). 22. 
. 23.
.
24. 
. 25. 1)
kuch ikkala toshga ham 
(1) 
tezlanish beradi. Masalada berilganlarning son qiymati o‘rniga 
qo‘ysak, 
bo‘ladi. 2)
va 
toshlarning harakat 
tenglamalari mos ravishda quyidagicha yoziladi: 
(2) 
(3) 

---

140
(1), (2) va (3) tenglamalardan quyidagini osongina hosil qilish 
mumkin: 
26. 
. 27.
. 28. 1) Platforma harakatsiz 
turganda snaryadning yerga nisbatan boshlang‘ich tezligi, uning 
to‘pga nisbatan bo‘lgan tezligiga teng. Harakat miqdorining 
saqlanish qonuniga ko‘ra quyidagiga ega bo‘lamiz: 
(1) 
bunda 
– platformaning massasi, 
– to‘pning massasi va 
– 
snaryadning massasi. Tekshirilayotgan holda 
. U holda (1) 
tenglamadan quyidagi kelib chiqadi: 
Bunda “minus” ishora, snaryadning harakat yo‘nalishi musbat, ya’ni 
hisoblanganda,
bo‘lib, platformaning snaryad harakat 
yo‘nalishiga 
qarama-qarshi 
yo‘nalishda 
harakatlanganligini 
bildiradi. 
2) Agar snaryad platforma harakatining yo‘nalishi bo‘ylab otilgan 
bo‘lsa, snaryadning yerga nisbatan tezligi 
ga teng 
bo‘ladi va unda harakat miqdorining saqlanish qonuniga asosan 
(2) 
Bundan 
Bunda 
bo‘lganligini, ya’ni platforma o‘sha yo‘nalishda, 
lekin kam tezlik bilan haraatlanishini qayd qilamiz. 
3) Agar snaryad platforma harakatining yo‘nalishiga qarama-qarshi 
tomonga otilgan bo‘lsa, 
bo‘lib,
bo‘ladi. Unga (2) 
tenglama quyidagi ko‘rinishda bo‘ladi: 
yoki

---

141
Bunda 
va 
bir tomonga yo‘nalganligi 
va
, 
demak, platformaning o‘sha yo‘nalishda, lekin katta tezlik bilan 
harakatlanishini qayd qilamiz.