Abyssal-abissal


Download 1.55 Mb.
bet79/282
Sana12.10.2023
Hajmi1.55 Mb.
#1699475
1   ...   75   76   77   78   79   80   81   82   ...   282
Bog'liq
LUG\'AT 185

ZUBЫ AKUL — SHARK TEETH Akula tishi — pelagik, asosan evpelagik okean chikindilariga mansub fauna koldiqlari.

IGLOKOJIE — ECHINODYERMS Ignatanlilar— simmetrik besh shu’lali va maxsus suvdon surilmasiga ega bo‘lgan, f aqat dengizda yashovchi umo‘rtkasiz joiivor turlari).
Ko‘pchilik I. vakillarining aragonitdan iborat skeleti bor. Bu skeletlar
qatak mikroqurilmali, o‘zaro birbiri bilan uralib, usib ketgan qataksimon usimtalardan iborat. Dengiz tublarida bemalol ^araqat qiluvchi yoki maxsus bo‘rinli usimtasi
yordamida yopishib yashaydi. Ikki turga bo‘linadi: poyasimon yoki yopishgan
va engil harakatlanuvchi yoki yopishmagan xillari (Kembriydan xozirgacha
yash amokda).

IGNIMBRIT — IGNIMBRITE Ignimbrit ( 1§pex
— olov, alanga; g11 — tufon, buron).
Fanga M arshall 1935 y. kiritgan.
Uning fikricha, I. yirik, yukori ^aroratga ega bo‘lgan vulkan bulakchalar bilan tuyingan bulutsimon vulkan tuzonlaridan hosil bo‘lgan t. j.
Bu bulakchalarning harorati yukori
(830—900°) bo‘lgani uchun ular Yer
yuzasiga tushganda bir-biri bilan
birikishib ketadi. V. I. Vladovets.
D. SteynYer va boshqa olimlarning
fikricha, zozirgi vaqtda «ignimbrit»
tushunchasini quyidagi ma’noda ishLatish tavsiya silinadi. I. umumiy
geologik tushuncha bo‘lib, bir necha kv.
km ga tarqalgan kuy i kiem da yumshoq
linzalardan, yuqorisida — lavasimon
j inslardan iborat bo‘lgan murakkab
geologik jismlar. O‘rta Osiyoda I. devon, harbon va
pYerm davrlarida keng tarqalgan
(J an. Tyan-SH an, CHotsol va Qurama
tog‘lari).


IZVYERJENIE VULKANA — YERUPTION V o‘lkan otilishi. Sizigan yoki issiq, qattik, suyuk va gazsimon vulkan moddalarining Yer yuzasiga otilib chitsish
jarayoni. V. o. bir sancha lava oqizib
chiharadigan yoki ketma-ket portlashlar holida iamoyon bo‘lishi mumkin.
V. o. ning bir necha turi mavjud:
yoritsli, chiziqli, eksploziv, ekstro‘ziv
va aralash portlash xillari. Ko‘pincha
V. o. ynsoniyat va atrof muxit uchun
juda qatta faloqat keltiradi. SHuning uchun sam V. o. ni oldindan bilish muchimdir. Vulkanshunos olimlar
tomonidan TV. o. oldindan bashorat
qilishning bir kancha belgilari aniklangan. Vulkan gazlari va kullar
tarkibining o‘zgarishi V. o. ning da--
rakchisi hisoblanadi. Mae., vulkan
gazlari tarkibidagi (O N )—1 ko‘payib
ketishi V. o. dan harak bYeradi. Ko‘pincha V. o. vulkan zilzilalariga sabab bo‘ladi. Go^o V. o. dan oldin vulkan apparata ko‘pchib yuqoriga ko‘tarilishi mumkin. Bunday xal magmaning qatta bosim ostida yuqoriga tomon siljishidan harak bYeradi.


Download 1.55 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   75   76   77   78   79   80   81   82   ...   282




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling