Abyssal-abissal

RUBIDIY — RUBIDIUM Rubidiy Mendeleev davriy jadvaliniig I guruhiga mansub element, tartib raqami 37, at. og. 85,47. Uning 10 dan ortiq So‘n’iy radioaktiv izotoplari aniqlangan. Birinchi bo‘lib, R. Bunzen va G. Kirxgof 1861 yilda GYermaniyadagi Dyurkgeym m-l suvini spektral analiz qilish natijasida R. ni
kashf etganlar. Bunzen 1883 yilda
metall R. olishga muvaffaq buldi.
R. birikmalari tabiatda kaliy bilan birga uchraydi. U Yer pustining og‘irlik jiqatidan 3,1—10—2% ini tashkil silib, tabiatdagi umumiy miqdori, kumush, oltin, simob, qalay, kurroshin, mishyak, surma, vismut va fosfornikiga haraganda ancha ko‘p. R. ning mustatsil m-li ma’lum emas; ion radiusi kaliy va seziynikiga yaqin bo‘lganligi sababli bu element birikmalari o‘zaro izomorf
o‘rin almashadi. R. ishsoriy metallar
jumlasiga kiradi; juda yumshoq, kumushrang — oq metall. S. og. 20° da
1,532 g/sm3. Suyuslanish harorati 39 °S, qaynash harorati 700 °S; sanoatda kranallit va lepidolitdan ajratib olinadi. Kimyoviy jiqatdan juda faol; suv va kislota bilan reaksiyaga kirishganida portlash yuz bYeradi.

RUBIN — RUBY kimyoviy tarkibi simmatbaxo tosh, korund m-li (yo . konlari kam. Birma, Tailand va SHri Lankada, Rossiyada O‘rta va Jan. Ural) sochma konlari mavjud. So‘n’iy yul bilan
ham olinadi. Zargarlik va soatsozlikda, aniq mexanizm ishlab chiqarishda, shuningdek radio sanoatida
ishlatiladi.

RUGOZЫ — RUGOZA Rugozlar (gidoziz — burishgan, ajin bosgan)— to’rt nurli marjonlar atamasining turdoshi.

RUDA — ORE Ma’dan — tabiiy m-llar
birikmasi; texnologik yul bilan ajratib olinadi, undan foydalanish
itstisodiy jiqatdan qatta naf keltiradi. M. yakka m-lli va ko‘p m-lli bo‘ladi. Agar u bir m-ldan iborat bo‘lsa, monomineral va ko‘p m-llardan tashkil topgan bo‘lsa, polimineral deb yuritiladi. Kimyoviy tarkibiga ko‘ra, siliqatli, kremniyli, oksidli, sulfidli, harbonatli va aralash xillarga bo‘linadi. Tashqi ko‘rinishiga ko‘ra esa massiv, yul-yul,tomirli, xol-xol, kuzoynakli, sfYeroid, g’ovak turlarga ajraladi. Ichki Tuzilishi jiqatdan oolitsimon,
porfirsimon, radial-nursimon va
boshqa xillariga ega. M. tub va sochma holda bo‘ladi. Tub M. kavlab, So‘ngra t. j. dan ajratib olinadi, sochma
xoldagi M. daryo, kul, dengiz suvlari oqizib keltirishi natijasida tuplanadi.