Abyssal-abissal

ГАЗЫ ВУЛКАНИЧЕСКИЕ VOLCANIC GASES VULKAN GAZLARI — vulkanik jarayon natijasida ajralib chiqadigan gazlar. Vulkan otilayotganda undan ajralib chiqadigan Yeruptiv gazlar, otilib bo‘lgandan So‘ng lavadan va boshqa vulkan mahsulotlaridan uzoq vaqt ajraladigan mahsulot fumarol gazlar deb yuritiladi. Fumarol gazlar yaxshi o‘rganilgan. Tekshirishlar natij asida turli vulkan viloyatlaridagi gazlar tarkibi har xil ekanligi aniqlandi. Xarorat pasayishi bilan vulkan gazlarning ba’zi bir qismi kamayib boradi. Vulkan otilayotganda ajralib chiqadigan gazlar tarkibida vodorod xloridi juda ko‘p, vulkan otilib bo‘lgandan So‘ng oltingugurtli gazlar va eng oxiri esa fumarol gazlarda kumir kislotasi ko‘p bo‘ladi.
ГАЗЫ ПРИРОДНЫЕ — NATURAL GASES TABIIY GAZLAR, turli geologik sharoitda uchraydi. Tarkibi va fizik xususiyatlari turlicha. T. g. larning tasnifya V. I. VYernadskiy (1912, 1934), Sokolov (1930), Xlopin va CHYerepennikov (1935), Belousov (1937), Kozlov (1950), Yeryomenko (1953), Vыsoqkiy (1954) va boshqa olimlar tomonidan yaratilgan. Vыsoqkiyning fikricha T. g. 4 ta asosiy guruhiga bo‘linadi: 1. Atmosfera gazlari, litosfera gazosfera gazlari, hayvonot va o‘simliklar dunyosining gazlari (almashish' jarayonlari); 2. O‘zini namoyon qilish shakliga binoan (gazning uchoz turlari — manbaning chuqurligi);Kimyoviy tarkibiga binoan: uglevodorodli gazlar — harbonat angidrid gazi, azot gazlari. Bu gazlarning zar bir turi tabiatda sof va aralashgan.Holda uchraydi; 4. Hosil bo‘lishiga binoan: biokimyoviy gazlar, litokimyoviy gazlar, radioaktiv yul bilan hosil bo‘lgan gazlar, zavo gazlari, koinotdagi koldits (relikt) gazlar. Shu yuqorida kursatilgan to’rtta asosiy guruh o’z navbatida maydaroq guruhlarga ham bo‘linadi.


ГАЗЫ ФУМАРОЛЬНЫЕ — FUMAROLIC GASES FUMAROL GAZLAR (ital. lat.(isha — tutun)— vulkanli mintaqalardagi yoriklar va harzlaridan Yer yuzasiga chikib turadigan vulkan murnsi tubidan hamda lava oqimlaridan ajralib turadigan gazlar oqimi ( 3. F umarollar). F. g. lar tarkibi haroratga, zarorat esa uz navbatida vulkan otilishi fazasiga, vulkan kanalidan uzoq-yakinligiga, vulkan turlariga bog’liqdir. F. g. lar zarorati 700° S dan 100° S gacha etadi. Shu tufayli fumarollar harorati va tarkibiga zarab farslanadi. F. g. lar chitsib to‘rgan Yerlarda fumarole usimtalari (inkrustaqiyalari) hosil bo‘ladi va atrofdagi jinslarda o‘zgarish sodir bo‘ladi.