Abyssal-abissal

ZALEJ RUDNAYA — ORE DEPOSIT Ma’dan uyu ­
mi — Yer pustida ma’danlar tuplangan joy. Atrof j inslardan aniq aj ­
ralib turadi. M. u. lari qatlamsimon, linzasimon, shtoksimon va boshqa sh akllarda uchraydi. M. u. dagi
foydali kaznlma boylik miqdor va
sifaty jihihatidan ishlab chiqarishda
foyda keltiradigan va sanoat ahamiyatiga molik, deb hisoblanadi.

ZALBANDЫ — SELVAGES Zalbandlar (kadimgi nemis konchilari kiritgan tush uncha)— Yertomirlar va tomirsimon
jismlarning yon-atrofdagi j inslardan ajratib turuvchi yuzalar. Amalda
ko‘pincha tomirsimon jismlarning
chekka, qismlari hamda ularga chegaradosh bo‘lgan t. j . larining Yertomirlar
bilan bevosita tutashgan va ma’danlash gan qismlari xam 3. lar, deb ataladi.

ZAMEЩENIE — SUBSTITUTION O‘rin almashish —
xar xil fizik va ximiyaviy jarayonlar natijasida bir t. j. ning urnida ikkinchisining paydo bo‘lishi. Hosil bo‘lgan yangi t. j . birinchisidan
tarkibi bilan fars qiladi. D . S.
Korjinskiyning fikricha, t. j . ning
magma bilan U. a. ida magmalararo
Yeritmalarning axamiyati juda qatta.
YUqorida kursatilgan Yeritmalar t.
j . larini qismai zritadi va tarkibini o‘zgartiradi, chunki ular t. j .
idan ba’zi bir elementlarni (mae.,
ishsorni) olib chitsib ketadi va boshqalarini olib keladi.

ZAMOKSKLADKI — LOCKFOLDS Burma qo‘lfi. Burmalardagi t. j. lari qatlamlarining bukilgan joyi. Burmaning
sanotlarini bir-biridan ajratib turadi. Kengligi xar xil.
ZAMЫKANIE SLOEV — LAYYER CLOSURE Qatlayalarning tutashuvi. Burmalar sanotlaridagi qatlam kavatlarining tutashuvi. S. t. antiklinal sharnirining cho’kishini yoki sinklinal sharnnrining ko‘tarilishini ko’rsatadi.

ZEMLYATRYASENIE — EARTHQUAKE Zilzila. Endogen (ichki) kuchlar ta’siridan lntosfYeraning tebranishi. Buning natij asida Yer pustining ustki qatlamid a tarang to‘lqinlar harakat qiladi.
Oqibatda zilzila o’chog’idan to‘lqinlar tarqaladi. Yer yuzasida (epitsentrda) kuchli silkinish, sinish va
vayronagarchiliklar yuz bYeradi. Asosiy (kuchli) 3. dan oldin uncha kuchli
bo‘lmagan 3. _harakchisi bo‘ladi Kuchli
3. dan So‘ng kucheiz 3. (aftYersh oklar)
qaytarilib turadi. 3. chuqurligiga
qarab, quyidagi turlarga bo‘linadi:
O ddiy O —70 km chuqurlikda bo‘ladi;
U rtacha= 70—300 km; va
O‘ta chuqurlikda=300—700 km gacha.
Eng ko‘p 3. bo‘ladigan joy Tinch
okeani _mintaqasiga (solgan 10—20%
Yer yuzining boshqa j oylariga) turri
keladi. 3, kuchi yoki shiddati (M DX )
da 12 ballik sh kala bilan o‘lchanadi.