Abyssal-abissal

МИНЕРАЛ — MINERAL MINERAL (lot, «pega»— ruda)— Yer va boshqa kosmik jismlarning ichida fizik-kimyoviy jarayonlar natijasida xosil bo‘lib, kimyoviy tuzilishi va fizik xususiyatlari jihatidan deyarli bir xil tabiiy jism; asosan t.j.lari, ma’dan va meteoritlarning tarkibiy qismidan iborat. Ba’zan suyuq m-llar (simob) ham uchraydi. Suvning M. ga mansubligi — munozarali masala, muz esa M.hisoblanadi. Kristall, amorf-metakolloidlar va tashqi ko‘rinishi kristallarga o‘xshash, lekin amorf, shishasimon holatdagi metamikt m-llar ham mavjud. Har bir M. faqat o‘ziga xos kristall tuzilishiga ega aniq tabiiy birikmadan iborat. Bir xil tarkibli (olmos, grafit), lekin turlicha kristallga ega bo‘lgan M. har xil M. ko‘rinishiga ega; aksincha, muayyan chegarada tarkibi o‘zgarib, tuzilishi doimiy bo‘lgan M. ning izomorf qatorlari (oliviyan, volframit, kolumbit) bir xil M. ko‘rinishiga kiradi. Tabiatda 2,5 ming M. ko‘rinishi va taxminan shuncha turi topilgan hamda o‘rganilgan. Har yili 30 ga yakin yangi M. ochilmoqda. Tabiatda M. ning 25% silikatlar, 12% oksid va gidroksidlar, 13% sulfidlar, 8 % fosfat, arsenat (vanadat) va 32% ini boshqa kimyoviy birikmalar tashkil qiladi. Yer po’stining 92% i silikat oksid va gidroksid M. dan tuzilgan. Har bir M. konkret geologik fizik-kimyoviy sharoitda ma’lum bir tabiiy geokimyoviy jarayon natijasida hosil bo‘lib, uz rivojlanish tarixiga ega. M. rivojlanish jarayoiida paydo bo‘lish, usish va o‘zgarish boskichlarini bosib o‘tadi.

МИНЕРАЛОГИЯ — MINERALOGY MINERALOGIYA— m-llar to’g’risidagi, ularning tarkibi, tuzilishi, kelib chiqishi haqidagi fan. M-llarning kimyoviy tarkibi, ichki tuzilishi, fizik xususiyatlari ular orasidagi boglanishni, 350-yil bo‘lish jarayonlari xalq xo’jaligida qo‘llanish usullarini aniqlaydi. M-llarning xususiyatlarini o‘rganishda turli fizik va kimyoviy usullardan foydalaniladi. M. m-llarni Sun’iy ravishda olish, ularning paydo bo‘lish sharoitini aniqlash bilan shug’ullanadi, geologiyaniig eng qadimiy tarmoqlaridan biri hisoblanadi.