Адабий танкид адабиётшуносликнинг таркибий кисми сифатида. «Танкид» термини хакида


Download 107.5 Kb.
bet4/7
Sana16.02.2023
Hajmi107.5 Kb.
#1204144
1   2   3   4   5   6   7
Bog'liq
1405914604 56900

Адабий танкид атамаси грекча «критике» сузидан олинган булиб, «Хукм килиш», «бахолаш» деган маoноларни англатади. Узбек тилида кулланилган танкид атамаси эса араб тилидан олинган булиб, фаннинг мохиятини англаш - узида аникрок белгилайди, яoни бу сузнинг узаги «накт» булиб, асар хакида бор гапни айтиш деганидир. Бу атама узбек матбуотида дастлаб ХХ асрнинг бошларида пайдо булди. Демак, танкид дегани бирор ходиса тугрисида бор гапни айтиш экан, факат унинг салбий томонларини эмас, балки ижобий фазилатларини хам курсатиш зарур. Бу мухокама жараёнида юз беради. Шу жихат рус адабиётшуноси С.Ожегов «критике» сузининг маoносини «бирор нарсага бахо бериш максадида мухокама килиш» деб изохлайди ва «мухокама» деган суз замирида катта маoно яширинган. Шу жойда адабитшунос ва адабий танкидчи деган атамаларга хам изох бериш уринлидир. Негаки, бу атамалар кейинги пайтда истилохда купинча ёнма-ён ёки «ва», «хамда» богловчилари оркали ишлатиладиган булиб колди. Аслида бу икки соха бир-бирисиз яшай олмайдиган, бир-бирини такозо этувчи, тулдирувчи сохаларидир. Уларни бир-биридан мутлако ажратиб булмаганидек, битта соха сифатида урганиш хам мумкин эмас. айни чогда улар уртасида шундай фарклар хам борки, буни адабий танкиднинг спесифик хусусиятлари нуктаи назаридан келиб чикиб изохлаш мумкин.

«Ыискача адабиёт энциклопедияси» КЛЭда айтилишича «адабиётшунослик билан адабий танкид уртасида принципиал фарк йук» хар холда принципиал булмаса-да фарк бор экан-да! КЛЭ, 4-т., М., 1967. У холда нега уларни алохида-алохида кулламймиз? Ахир адабий танкид адабиётшуносликни таркиби кисми хисобланса маoлум фаркларга эга булиш мумкин-ку! Шундан келиб чикиб, адабиётшунослик билан адабий танкиднинг фаркларини куйидагича белгилашга харакат килдик:

  1. Адабий хаётда танкид бадиий асарни специфик урганишнинг уз сохасига, адабиётшунослик эса уз сохасига эгадир. Бир бадиий асар бир пайтнинг узида хам адабий танкиднинг хам адабиётшаносликнинг предмети булиши мумкин.

  2. Адабиётшунослик хам адабий танкид хам мустакил фан булиб, хар бири узининг махсус урганиш предмети жихатидан характерланадилар.


  3. Download 107.5 Kb.

    Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling