Adabiy tur, termin, tahrir va muharrirlik

Sarlavhalar
M akro va m ikro tahrir
1.“Jamiyat” gazetasida ekologik muammolarni yoritishga 
iqtisodiy yondashuv.
2 .“Toshkent” radiokanalida ijtimoiy-siyosiy eshittirishlar.
3.1chimlik suvi rnuammosi.
4. Axboriy umsh: OAVning o ‘rni va ahamiyati.
5 .Ona tili fani dasturini takomillashtirish masalalari.
6. Diniy marosimlar transformatsiyasi.
7. Sobiq sovet hokimiyatining Turkistonni parchalash siyosati 
haqida.
8.Rahbarga itoat etish bo'yicha islom ta’limoti.
9. Oliy ta’lim muassasalari talabalariga milliy g'oyam
singdirishning metodologik asosi.
9-iriashq.
l-talqin
Press-reliz - ishonchli m anba
Biror anjuman haqida teleko‘rsatuv yoki radioeshittirishlar 
tayyorlayotgan jurnalistlar uchun eng ishonchli m a n b a - Press-reliz 
hisoblanadi.
Press-relizni tayvorlash uchun axborot xizmati xodimi 
nim alarga e ’tibor berishi kerak?
l .Varaq tepasida yirik harflar bilan PRESS RELIZ yozuvi 
bo‘ladi, tashkilot nomi, manzili, telefon raqami, elektron pochtasi 
to ‘liq yoziladi, pastida tayyorlangan sana ko isadlad i.
2.Press-relizda, avvalo, tashkilot haqida qisqacha ma iumot 
beriladi, so‘ng o ‘sha anjumanga oid fakt va raqamlar, anjuman 
o'tkazishdan maqsad hamda uning mohiyati yoritilishi lozim.
170

---

3. 
Press-relizni o ‘qigan kishi bu material nima haqda, anjuman 
qachon va qaerda o'tishi, uning jam oatchilik uchun qanday 
ahamiyati borligini aniq tasavvur etishi kerak. Bir yoki ikki bet 
xajmda (A-4 fonnatda, bir intervalda) tadbir o ‘tkazishdan maqsad, 
asosiy mavzu to ‘la aks ettiriladi.
5. Press-relizda shaxslaming isnii shariflarini to ‘liq yozish 
shart.
10. 
Press-relizni mutasaddilar bilan maslahatlashgan holda 
tayyorlash va tashkilot rahbariga ko‘rsatib olish lozim. Press-relizni 
talab darajasida tayyorlay olmagan xodimlar Axborot xizmatida 
ishlashga noloyiq hisoblanadi.
OAVga 
tarqatiladigan 
press-reliz 
tahrir 
talab 
bo‘lsa, 
tayyorlagan jum alist va tayyorlatgan tashkilot obro‘siga putur 
yetadi.
Soha mutaxassislaridan biri ... press-relizga oid quvidagilami 
ta’kidlaydi:
0 ‘tkazilayotgan 
tadbirlaming 
press-relizi 
risoladagidek 
bo‘lishi uchun birinchi galda nimalarga ahamiyat berish zarur? 
Press-relizni tayyorlash taxminan 15 ta talabdan iborat:
1.Predmet, voqea, harakat (shaxs, partiya, dastur ...) haqidagi 
m a’lumot matnning birinchi jum lasida b o ‘lishi shart;
2 .Birinchi jum lada voqeaning qisqacha mazmuni b o ‘lishi 
kerak;
3. Press-reliz yetti savol javobidan iborat b o ‘lishi kerak:
a) tadbir predmeti nimalardan iborat;
b) qaysi tashkilot;
v) tashkilot qayerda joylashgan;
g) tadbir yutug‘i nimada;
d) nimalar ilova etildi;
e) asos (faktik) materiallar bormi;
j) bog‘lanish uchun m a’lumotlar aniqmi va h.
4. Press-reliz asosan elektron tarzda tarqatiladi. Bu - oson, 
qulay, zud va keng qamrovli.
5. Press-reliz tashkilot blankida tayyorlangani m a’qul.
6. Press-reliz yozuvi yorqin. jonli bo‘lsin.
171

---

7. Press-reliz varaqaning birtom oniga 1,5 interval da у oziladi.
8. Abzaslar qisqa, 5-6 satrdan b o iish i kerak
9. Press-reliz 200-220 so'zdan iborat-bo‘lishi lozim.
10. Zarur hollarda press-reliz ikki variantda boMadi: umumiy; 
ixtisoslashgan.
11. Adresatlar qo‘shimcha m a’lumot so ‘rashlari ehtimoli 
borligiga ko‘ra, unga tayyor turish kerak.
12. Ilova (tasvir, chizma, diagramma)lar haqidagi m a’lumot 
berilishi lozim. Talab bo‘lsa, u la rjo ‘natiladi.
13. Press-reliz imzolanadi, yubonivchi nomi ko‘rsatiladi.
14. Matn odatdagi ko‘rinishda bo'ladi.
15 Mavzu rus va ingliz tillarida ham takrorlanadi.
Press-relizda imioviy, punktuatsion va stilistik xatolar 
bo‘lmasligi zarur.
1-talqinda matn mikrotahrirdan chiqariladi. Aslida, matnni 
to ‘plamga kiritish uchun qabul qilmaslik kerak edi. U mutlaqo 
maqsadga muvofiq emas. Hamon qabul qilingan ekan, ju da 
bo‘lmasa, yuqoridagidek mikrotahrimi amalga oshirish lozim edi.
Endi makrotahrirga o‘tamiz.