o’simliklar kiradi. Barglari xilma - xil yoki reduktsiyalangan.
To’pgullari
boshoqsimon, shingilsimon yoki ro’vaksimon. Gullari ikki
jinsli,
zigomorf, Gulqo’rg’oni 6 ta bo’lakdan iborat. Changchilarining
iplari qo’shilib o’sgan. Mevasi ko’p urug’li ko’sakcha. Salabdoshlarning
ayrim turlari manzarali o’simliklar hisoblanadi.
Shuning uchun ular
xonadonlarda ko’plab o’stiriladi.
Bug’doynamolar (boshoqnamolar-Poales) qabilasi
Bug’doydoshlar (boshoqdoshlar) oilasi -
Poaceae (Graminiae).
Oilaga 650 turkumga mansub 10000 tur kiradi. Turlarning ko’pchiligi
kosmopolitdir. Ular, asosan, bir va ko’p yillik o’tlar hisoblanadi.
O’zbekistonda 82 turkumga mansub 252 tur uchraydi.
Bug’doydoshlar oilasi vakillarining xalq xo’jaligidagi ahamiyati
judayam muhimdir. Bularga: bug’doy
(Triticum), sholi
(Oryza),
makkajo’xori
(Zea), suli
(Avena), tariq
(Prosa), arpa
(Hordeum) kabi
turkumlarning vakillari kiradi. Oilaning asosiy vakillaridan biri bug’doy
o’simligi bilan tanishamiz.
Bug’doy -
Triticum aestivum L. Bo’yi 1-1,5
m ga yetadigan bir
yillik o’simlik. Poyasining ichi kovak. Barglari lentasimon bo’lib, poya
bo’g’imlarida bittadan joylashgan. lldizi popuk ildiz. Aprel, may
oylarida gullaydi, Gullari sarg’ish rang bo’lib, boshoqidan chiqib turadi.
Boshog’i qiltiqli, ba'zi turlari esa qiltiqsiz.
Iyun-iyul oylarida mevasi
pishadi. Mevasi - don. Doni oq yoki qizg’ish rangda, usti qipiq bilan
qoplangan. Bug’doyning turlari ko’p. Shundan 2
turi yumshoq (Tr.
vulgare) va qattiq
(Tr. durum) bug’doy bizda ko’p ekiladi. Bug
;
doydan
un undan esa non va boshqa mahsulotlar tayyorlanadi.
Ikkinchi (moychechakdoshlar) oilacha to‘pgulining aksariyat qismini
naychasimon gullar tashkil etadi.
Faqat ayrim turlarda
savatchaning
atrofida
Do'stlaringiz bilan baham: