Agrobiotexnologiya fanidan laboratoriya ishlarini bajarish uchun

 

---

9-LABORATORIYA MASHG
‘
ULOTI. 
HAVO MIKROFLORASINI TEKSHIRISH 
Mashg‘ulotni o‘tish tartibi: Havoni mikroorganizmlar bilan ifloslanganligi 
nianiqlaydilar. Brigada usulida 3-4 kishi uslubiy ko‘rsatmaga asosan havo 
mikroflorasini aniqlashni o‘rganadilar. Tadqiqot natijalarini daftarlariga yozib boradilar. 
Petri likobchalarida o‘sgan mikroorganizmlardan preparat tayyorlanib, mikroskopda 
ko‘radilar. 
Kerakli asboblar va reaktivlar : GPA va kartoshkali agar solingan Petri 
likobchalari. Termostat. Mikroskop, buyum va qoplag‘ich oynachalar Immersion moy, 
mikrobiologik sirtmoq. 
Havodagi mikroorganizmlar miqdori bir nechta usullarda aniqlanadi. Eng oddiy 
usul bu - Kox usulidir. Bu usul bilan havodagi mikroorganizmlarning soni va turlarini 
taxminan aniqlash uchun sterillangan Petri likobchasiga suv hammomida isitilib 
suyultirilgan oziqa muhiti quyilib, spirt lampasi alangasi yoniga qo‘yiladi; oziqa muhit 
likobchada qotgandan so‘ng havo tekshiriladigan joyga olib borib, ma’lum vaqtgacha 
(5-10 daqiqa) qopqog‘i ochib qo‘yiladi. Shu vaqtda havodagi mikroorganizmlar 
likobchadagi qopqog‘ini yopib, tagiga havo ekilgan kuni, necha daqiqa ochiq 
qoldirilganligini, talabaning ismi sharifi yozilib, to‘ntarilgan holida termostatga 
qo‘yiladi. Shuning uchunham bu usulni havoni cho‘ktirib ekish usuli deyiladi. 
Likobcha ma’lum vaqtdan keyin termostatdan olinib, muhit yuzasida unib 
chiqqan mikroorganizm koloniyalari sanash taxtasi yordamida sanalib, 1м
3
ҳаводаги 
mikroorganizmlarning umumiy soni aniqlanadi. 
– likobchadagi muhitning sathi πr
2
(π=3,14; r- likobchaning radiusi) formulasi 
bilan aniqlanadi. 
- 1 dm
2 
sathdagi koloniyalar soni aniqlanadi; 
- 1m
3
ҳаводаги mikroorganizmlarning soni hisob qilinadi. 
Masalan: Petri likobchasining diametri 9 sm bo‘lib, unda 28 mikroorganizm 
koloniyasi unib chiqqan. 
1) 
Petri likobchasining sathi aniqlanadi (3,14 X 4,5
2 
yoki 3,14 x 20,25=63,6 
sm
2
). 
2) 
1 dm
2
1 sathdagi koloniyalar soni aniqlanadi (1 dm
2
=100 sm
2
yoki 10 l 
havoga tengdir), bunda quyidagi tenglama tuziladi:
28 to‘plam - 63,6 sm
2 
X to‘plam - 100 sm
2 
44
6
,
63
100
28



X
to‘plam
3) 1 m
3
(1 m
3
=1000 l ga teng) havodagi mikroorganizmlar sonini bilish uchun 
quyidagi tenglama tuziladi: 

---

44 – 10 l 
X – 1000 l 
4400
10
1000
44



X
Demak, 1m
3
ҳавода 4400 mikroorganizm borligi aniqlanib, quyidagi jadvalga 
yoziladi. 
Tekshirilgan 
joy 
Unibchiqqan koloniyalar soni 
Likobchaning sathi 
Mikroorganizmlar soni 
10 l 
havoda 
1m
3
havoda 
Auditoriya 
№421 
28 
63,6 
44 
4400 
Havodagi mikroorganizmlarni tekshirishda yana quyidagi usullardan ham 
foydalaniladi: