Agrobiznes va raqamli iqtisodiyot fakulteti


BMI uchun xo’jalikning oxirgi uch yillik ko’rsatkichlarni va ma’lumotlarni to’plash, o’rganish va umumlashtirish


Download 462.89 Kb.
bet3/9
Sana08.06.2023
Hajmi462.89 Kb.
#1464838
1   2   3   4   5   6   7   8   9
Bog'liq
Абдуллаев Азизбек 4-78

4.BMI uchun xo’jalikning oxirgi uch yillik ko’rsatkichlarni va ma’lumotlarni to’plash, o’rganish va umumlashtirish.

Qo’rgontepa tumanidagi “Chimyon avangardi” fermer xujaligini 2014-2017 yillarda olib borilgan ishlari bilan tanishish natijasidagi faoliyatlarini kafedradan olib kelgan jadvallarimga, hamda savolnomada keltirilgan barcha ma’lumotlarni yig’ish uchun ko’rib chiqib 8 ta jadval tayyorladim, hamda fermer xo’jaligini xodimlari bilan yaqindan tanishdim.


5.BMI uchun to’plangan ma’lumotlarni taxlil etish asosida mavzu uchun belgilangan jadvallarni to’ldirish.

Qo’rgontepa tumanidagi “Chimyon avangardi” fermer xujaligining oxirgi uch yildagi faoliyatini taxlilini quyidagi manbalar orqali ko’rib chiqamiz.


1-jadvalda Qo’rgontepa tumanidagi “Chimyon avangardi” fermer xujaligi 49 yil muddatga ijaraga berilgan yer uchastkasining melorativ xolati talab darajasida bo’lib
1-jadval
Qo’rgontepa tumanidagi “Chimyon avangardi” fermer xo’jaligini ijaraga berilgan yer uchastkalarini tuproq bonitet ballari



Yer uchastkalari

Bonitet ballari

Yer maydoni
ga

O’rtacha
bonitet
bali

Kartalar
soni

Kadastr
guruhlari

Sinflari

1

1 kadastr
guruhi

1 sinf
2 sinf

0dan-10gacha
11dan-20gacha










2

2 kadastr
guruhi

3 sinf
4 sinf

21dan 30gacha
31dan-40gacha










3

3 kadastr
guruhi

5 sinf
6 sinf

41dan-50gacha
51dan-60gacha










4

4 kadastr
guruhi

7 sinf
8 sinf

61dan-70gacha
71dan-80gacha

72,4

68

6

5

5 kadastr
guruhi

9 sinf
10 sinf

81dan-90gacha
91dan-100gacha













Jami

x

x

72,4

68

6

Manba: Qo’rgontepa tuman statistika bo’limi ma’lumotlari
yer osti suvlaridan 5-6 metr chuqurlikda joylashgan, yerlari sho’rlanmagan. Tuprog’i tipiq bo’z-tuprok xisoblanib nisbatan olinganda tuproq unumdorligi, foydali elementlar va gumus miqdori o’rtacha.
Qo’rgontepa tumanidagi “Chimyon avangardi” fermer xo’jaligida yer uchastkasidan foydalanish xolati ham yuqori darajada bo’lib yildan-yilga ekin ekiladi. Paxta va bug’doy xosildorligi ortib bormokda.
Qo’rgontepa tumanidagi “Chimyon avangardi” fermer xo’jalik yerlari Guliston massivida joylashgan. Tuproqdagi chirindi miqdori o’rtacha, ekinlardan yuqori hosil olish uchun o’g’itlardan foydalanish zarur.
Xo’jalik ishlab chiqarishlarining iqtisodiy samaradorligi oxirgi uch yillikda qanday bo’lganligini bilish maqsadida 2-jadval ma’lumotlari keltirilgan. Jadval ma’lumotlaridan ko’rinib turibdiki, oxirgi uch yilda xo’jalik ekin maydonining miqdori ya’ni 2017 yilda 60 gektar, 2019 yilda ham 60 gektarligi kuzatilyapti.
2-jadval
Qo’rgontepa tumanidagi “Chimyon avangardi” fermer xo’jaligini
iqtisodiy samaradorligi



Ko’rsatkichlar

O’lchov birligi

2017 y.

2018 y.

2019 y.

2019y.da 2017 y.ga nisbatan, %

1

Ekin maydoni

ga

60

60

60

100,0




a) paxta

ga

30,5

28,7

31,3

102,6




b) bug’doy

ga

29,5

31,3

28,7

97,3

2

Ishlab chiqarish harajatlari

m.so’m


194888

289920

481341

247,0

shundan: ish haqi



m.so’m


40963

62483

115287

281,4

3

Xodimlar soni

nafar

25

25

25

100,0

4

Yalpi mahsulot

m.so’m

234356

354077

590586

252,0

5

Foyda

m.so’m

39468

64157

109245

276,8

6

1 ga hisobiga:
a) yalpi mahsulot

m.so’m


3905,9

5901,3

9843,1

252,0




b) foyda

m.so’m

657,8

1069,3

1820,7

276,8

7

1 xodim hisobi ga:
a) yalpi mahsulot

m.so’m

9374,2

14163,1

23623,4

252,0




b) ish haqi

m.so’m

1638,5

2499,3

4611,5

281,4

8

Rentabellik

%

20,3

22,1

22,7

+2,4



Manba: “Chimyon avangardi” fermer xo’jaligi yillik hisobot va statistik ma’lumotlari.

Paxta maydonlari 30,5 gektardan 31,3 gektarga yoki 102,6 foizgacha ortgan bo’lsa, bug’doy maydonlari 29,5 gektardan 28,7 gektargacha kamayganligini ko’rish mumkin.


So’nggi uch yillikda jami ishlab chiqarish harajatlari 247,0 foizga ortgan bo’lsa, ish haqi harajatlari asosan bug’doy maydonlari ortishi evaziga 281,4 foizga qadar ko’paygan. Yalpi mahsulot esa shu vaqt mobaynida 252 foizga o’sgan. Yalpi mahsulot o’sishining ishlab chiqarish harajatlarining o’sishiga nisbatan tezroq bo’lishi evaziga mahsulot yetishtirishdan olingan foydaning 276,8 foizga yoki 2,7 martadan ziyod ko’payishini ta’minlagan.
Kuzatilayotgan davrda foydaning 276,8 foizga yoki 2,7 martadan ortiq ko’payishi ma’lum ma’noda “Chimyon avangardi” fermer xo’jaligi a’zolarining moddiy manfaatdorligi darajasini yaxshilanishiga ko’maklashgan desak yanglishmagan bo’lamiz.
2017-2019 yillar mobaynida yuqoridagilar natijasida iqtisodiy samaradorlik ko’rsatkichlaridan bo’lgan 1 gektar ekin maydoni va 1 xodim hisobiga olingan yalpi mahsulot, fermer daromadi, ish haqini ham ortganligini ko’rish mumkin. Jumladan, 1 gektar ekin maydoni hisobiga to’g’ri kelgan yalpi mahsulot 252 foizga, foyda 276,8 foizga ortgan bo’lsa, 1 xodim hisobiga to’g’ri kelgan yalpi mahsulot 252 foizga ko’paygan, ish haqi esa, 281,4 foizga qadar ko’paygan.
“Chimyon avangardi” fermer xo’jaligi ishlab chiqarishining iqtisodiy samaradorligi tadqiqot davri mobaynida ma’lum darajada yaxshilangan deyish mumkin. Buni biz samaradorlikning asosiy iqtisodiy ko’rsatkichi bo’lgan rentabellik darajasidan ham yaqqol ko’rishimiz mumkin. Xo’jalikning rentabellik darajasi 20,3 foizdan 22,7 foizga yoki +2,4 darajaga ko’tarilgan. Lekin rentabellik darajasini yanada oshirilsagina xo’jalik jadal rivojlanishi uchun yetarlicha moliyaviy imkoniyatlarga ega bo’ladi.
Xo’jalik ishlab chikarishining asoslaridan biri bo’lgan paxta yetishtirishning iqtisodiy samaradorligini so’nggi yillardagi holati yuqoridagi 3-jadval ma’lumotlarida aks ettirilgan.

3-jadval
Qo’rgontepa tumanidagi “Chimyon avangardi” fermer xo’jaligida paxta
etishtirishning iqtisodiy samaradorligi







Ko’rsatkichlar

O’l-chov birligi

2017 y.

2018 y.

2019 y.

2019 yilda 2017 yilga nisbatan, %

1

Ekin maydoni

ga

30,5

28,7

31,3

102,6

2

Hosildorlik

ts/ga

35,7

37,5

39,4

110,4

3

Yalpi hosil

ts

1088,9

1076,3

1233,2

113,3

4

Ishlab chiqarish harajatlari

m.so’m


115385

188763

356450

308,9

shundan:
ish haqi

m.so’m


33808

53986

104796

310,0

5

Xodimlar soni

nafar

20

20

20

100,0

6

Yalpi mahsulot

m.so’m

126829

214357

415324

327,5

7

Foyda

m.so’m

11444

25593

58874

514,5

8

1ts paxtani tannarxi

so’m


105970

175390

289040

272,8

9

1ts paxtani sotish bahosi

so’m


116480

199170

336780

289,1

10

1 ga hisobiga:
a) yalpi mahsulot

m.so’m

4158,3

7468,9

13269,1

319,1

b) foyda

m.so’m

375,2

891,8

1881,0

501,3

11

1 xodim hisobiga:
a) yalpi mahsulot

m.so’m


6341,5

10717,8

20766,2

327,5

b) ish haqi

m.so’m

1690,4

2699,3

5239,8

310,0

12

Rentabellik

%

9,9

13,6

16,5

+6,6


Download 462.89 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling