Ахборот тизимларини лойиҳалаш

Obyektga-yо„naltirilgan  metodika.  Bu  ikki  funksional  va  obyektga  yо‗naltirilgan 

uslublarni  asosiy  farklari  tizimning  asosini  ajratish  (DEKOMPOZITSIYA)  usulidan 

iborat.  Obyektga  yо‗naltirilgan  usulda  obyektni  maydalashdan  iborat,  bu  holda 

tashkillanish    obyektlar  va  ular  orasidagi  bog‗lanishlar  tushunchalari  bо‗yicha  olib 

boriladi,  lekin  tizim  xususiyati  obyektlar  orasidagi  axborot  almashinishi  tushunchalari 

bо‗yicha  tavsiflanadi.  Bu  uslubiyat  maksadi  tashkilot  biznes  modelida  biznes  vazifani 

amalga  oshirishda  qatnashuvchi  alohida  obyektlarni  aniqlab  olishdan  iborat.  Quyidagi 

---

 

70 

maqsadlarni  e‘tiborga  olib  quriladigan  obyekt  modeli  obyektga  yо‗naltirilgan 

modellarning  asosi  hisoblanadi  abstraktlashtirish,  maydalash,  modullash,  tartiblash, 

barobar olib borish, turg‗unlik. Obyektga yо‗naltirilgan usulning asosiy tushunchalari - bu 

obyekt  va  sinfdir.  Obyekt  -  bu  narsa  yoki  hodisani  aniq  belgilangan  xususiyatga  ega  va 

xususiy  xuquq  va  turg‗unlikka  egadir.  Sinf  -  bu  obyektlar  tо‗plamini  xuquq  va 

tashkillanish  bо‗yicha  о‗zaro  bog‗langan  obyektlar  tо‗plamidir.  Obyektga  yо‗naltirilgan 

usulni  keyingi  asosiy  tushunchasi  bu  vorislik  (nasledovaniya)  va  kо‗maklashishdir. 

Kо‗maklashish tushunchasi shunday tushunilishi kerakki, u obyekt  bir necha tipga tegishli 

bо‗lishi  mumkin.  Vorislik  tushunsasi  mavjud  sinflar  yordamida  biror  qо‗shimcha  yoki 

qayta aniqlik bilan yangi sinf ochishdir. 

Vazifaviy  modelda  bajariladigan  ish  diagrammada  obyektlar  oqimini  о‗zaro 

bog‗laydi.  Bu  usulni  asosiy  katta  imkoniyati  AT  loyihalashga  tashkiliy  yondashishni  

amalga  oshirish  yuqoridan  pastga  qoidasi  bо‗yicha  olib  boriladi.  Bu  modelni  kamchiligi 

jarayonlar  va  ma‘lumotlar  bir-biridan  bog‗lanmasdan  amalga  oshirilishidir.  Obyektga 

yо‗naltirilgan usulda AT ni loyihalash qoidasi ham о‗zgartiriladi. Sinflar ajratiladi, keyin 

esa obyekt holatini imkoniyatiga qarab ma‘lumotlarni qayta ishlash usullari aniqlanadi. Bu 

usulda UML tizimi bо‗yicha obyektni modellashtirishni grafik usuli ishlab chiqiladi.