Айдарбек тулепов ислом


Download 7.76 Mb.
Pdf ko'rish
bet122/193
Sana16.11.2023
Hajmi7.76 Mb.
#1781476
1   ...   118   119   120   121   122   123   124   125   ...   193
Bog'liq
86. ИСЛОМ ВА АКИДАПАРАСТ ОКИМЛАР

А йдарбек Тулепов. 
Ислом ва ацидапараст оцимлар
замонавий мусулмон жамоатлари «нои слом ий » ёки 
«исломга к,арши» характерга эга эканлигини назарда 
тутиб, узларини чин мусулмонларга етакчи булишлари 
зарурлигига ишонганлар.
«М у сул м о н биродар лар»н и н г шариатни тушу- 
нишлари, «эгилувчанлик»ни кайд этиб утиш даркор. 
Уларнинг фикрича, мусулмонлар туртта сунний маз- 
хдбларнинг коидаларига риоя килишлари мажбурий 
эмас, чунки бу йуналишларнинг талк,ини маълум бир 
шароит билан белгиланган, пгундай килиб, к,айта куриб 
чик,илиши мумкин.
Саййид Кутб шариатнинг доимий тамойиллари ва 
хук;ук,ий китобларда мавжуд булган тартибга солиш 
тизими уртасидаги чегарани фарк,лаш кераклиги, 
бундай тартибга солиш к,оидалари узига хос шаро- 
итлар ва вазиятларда шариатни куллаган одамлар 
томонидан тузилганлигини таъкидлаган.
«М усулмон биродарлар» ташкилотидан ажралиб 
чик,к,ан гурух, томонидан 1952 йилда «Ислом озодлик 
партияси» («Х и зб ат-Тах,рир ал-ислом ий») тузилган 
булса, 70-йилларга келиб, ундан «И слом озодлиги» 
(«ат-Тах,рир ал-исломий») ташкилоти ажралиб чикди. 
Бундан ташк,ари «М усулмонлар жамоаси» («Ж амоат 
а л -м у с л и м и н »), «С о ц и а л и сло^отлар ж ам и яти » 
(«Ж амъият ал-ислох,от ал-иж тимоъийя») ва бошк;а 
гурух,лар «М усулм он биродарлар» таш килотидан 
ажралиб чикди.
Хайкалнинг таъкидлашича, 70-йилларда бир катор 
махфий диний гурух,лар вужудга келди. Уларни узок 
утмишда колган Хасан Баннонинг эмас, балки Абул Ало 
Мавдудий каби янги устозлар, шах,ид булган Саййид
218


Замонавий оцимлар
Кутб каби им омларнинг гоялари рухлантирарди. 
Уларнинг энг йирикларидан «М укаддас жих,од» 
(«ал-Жих,од ал-мукаддас») гурухи булиб, у 1980 йилда 
«ал-Ж иход» номини олди. «М усулм он биродарлар» 
гурухи 1978 йилда «ат-Такфир ва- л-хижра» («Кофир 
деб эълон килиш ва хижрат килиш») номини олди. Улар 
купрок тузумни танкид килиб, аник ишлаб чикилган 
дастурни таклиф килмас эдилар.
Н урч и лар : 
Бу ж амоа си ёси й харакатдаги 
партияларга Караганда купрок тасаввуф йуналишига 
якинрок ислом ий жамоа булиб, асосий максади 
У см онийлар хали ф али ги агдар и лган дан кейин 
х,окимият т е п а с и г а к е л га н М устаф о К а м о л
Отатуркнинг дунёвий давлат тузумига мукобиллик 
к и ли ш ди р .
Унинг муассиси - Бадиуззамон Саид Нурсий 
(1873-1960) булиб, Туркиянинг Битлис вилояти Андол 
шахрининг шаркидаги Нурс кишлогида курд миллатига 
мансуб оилада тугилган. У ёшлигидан кобилиятли 
булиб, диний фанлар билан бир каторда дунёвий 
фанларни хам эгаллаган, спорт билан шугулланган, 
милтикдан отиш, кураш, от чопиш каби ишларни 
яхши билган. У 15 йил укитувчилик килгандан сунг 
Истамбулга келиб, «Захро» университетига асос солган. 
Усмонийлар давлати олий илмий кенгаши (Дорул- 
х,икма)га аъзо булган.
Биринчи жахон уруши йиллари у турк армиясида 
офицерлик килган ва кечки клуб йигилишларида 
Куръон илмлари буйича маърузалар укиган. Рус 
разведкаси томонидан ушлаб, Сибирга олиб кетилгач, 
у Германия, Болгария оркали кочиб, яна Истамбулга
219


Айдарбек Тулепов. 

Download 7.76 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   118   119   120   121   122   123   124   125   ...   193




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling