Айдарбек тулепов ислом


Download 7.76 Mb.
Pdf ko'rish
bet66/193
Sana16.11.2023
Hajmi7.76 Mb.
#1781476
1   ...   62   63   64   65   66   67   68   69   ...   193
Bog'liq
86. ИСЛОМ ВА АКИДАПАРАСТ ОКИМЛАР

120


Кадария тоифаси
ботил акидаларини 
«Алло^нинг ухшаши йукдир»,
(Шуро, 11), ояти билан рад этадилар.
Заъфарония: 
Рай минтакасида яшовчи Заъфароний 
рах,барлик килган бу фирка акидалари бир-бирига 
зид булиб, халк ичида шармисор булишган. Масалан, 
заъфароний Куръон Аллохдан узга нарса. Узга булган 
нарсаларнинг барчаси махлукдир, деб яна Куръонни 
ким махлук деган булса, ундан ит яхши, деб уз сузига 
хилоф хукм чикарган.
Заъфаронийнинг ортидан эргашган райлик нодон 
одамлар хатто шу даражага етганларки, заъфароний 
«ан ж ад » деб аталувчи хурм они жуда яхши кургани 
учун улар бу рахбаримизнинг махбубаси деб уни емас 
эканлар.
Мустадрика: 
«М уста д р и к а » сузи н и н г м аъноси 
узидан олдинги кишилар тополмаган нарсани топувчи 
демакдир. Гуё бу фирка кишилари узларидан олдин 
утган мусулмонлар Куръонни махлук эмас, деб хатога 
йул куйишган-у, булар Куръоннинг м ахлук эканини 
топишган эмиш.
Бу фирка кейинчалик икки кисмга булиниб кетган:
1. Пайгамбаримиз (с.а.в.) гуё айтган эмиш ларки, 
Куръон шу ёзи лга н харфлари билан бирга м ахлук. 
Кимки шу сузни инкор этса кофир булармиш .
2. П айгамбар (с.а.в.) мазкур гапни айтмаганлар
лекин шундай деб эътикод килганлар. Ким Куръонни 
шу лафз ила махлук деса кофир булур, деган икки хил 
акидага булиниб кетишган.
Хатто улар ичида мухолиф ларимизнинг барча ran 
ва сузлари ёлгон деб эътикод киладиган тоифалар хам
121


А йдарбек Тулепов. 
Ислом ва ацидапараст ок,имлар
булган экан. Масалан, уларга мухолиф том он куёшни 
куёш деб атаган булса, булардан ким уни куёш деса 
ёлгончи саналган.
Шундай тоифа кишисини Абдулкох,ир Багдодий45 
учратиб коли б унга: «агар м ен сенга, сен зинодан 
эмас, шаръий никохдан тугилгансан, десам ёлгончи 
була м а н м и ?» деб хижолатда колдирган экан.
Жаъдия: 
Бу фирканинг асосчиси Жаъд ибн Дирхдм 
булиб, Куръони каримни м ахлук деган фикр сох,иби 
х,исобланади. У н и н г бу бузук ф икрини Жах,м ибн 
Сафвон, Бишр М арийсий каби бош ка акидапараст 
ф и р к а л а р н и н г й и р и к н а м о я н д а л а р и к у л л а б -
кувватлаб ривожлантирганлар ва кейинчалик эътикод 
даражасига кугарилишига сабаб булганлар. Шу тарика 
бу бузук эътикод халк орасига таркалиб кетиб, баъзи 
бир машхур улам оларнинг азобланиш ига ва хдттоки 
ули м лари га х,ам сабабчи булган.
Жаъд ибн Дирхдм яшаган вактда халифа Х,ишом 
ибн А бд улм а ли к хукм р он ли к килар эди. Ж аъд ибн 
Дирх,амнинг й улдан о зга н л и ги халиф ага м а ъ лу м
б ули б, ун и Басрага сургун килади. Басра х,окими 
Холид ибн Абдуллох, К,асрий бу м алъуннинг Басрага 
келиб колганлиги эшитиб, каттик газабланади. Холид 
ибн А бд уллох, К,асрий К ур бон х,айити н а м о зи н и
ва хутба си н и у к и б булган дан кейин, одам ларга: 
«Боринглар, курбонликларингизни суйинглар, Аллох, 
к у р б о н ли к ла р и н ги зн и даргох,ида кабул к и л с и н ,- 
деди. Мен, деди х,оким Х олид ибн Абдуллох, К,асрий

Download 7.76 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   62   63   64   65   66   67   68   69   ...   193




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling