Акрам исмоилов

Моддий ёрдам - ишсизга ва унинг қарамоғидаги оила аъзоларига 
моддий ёрдам ва аҳолини иш билан таъминлашга кўмаклашиш 
жамғармасидан ҳамда тегишли маҳаллий маблағдан бошқа турдаги ёрдам 
кўрсатилиши мумкин. 
Иш билан таъминлашга кўмаклашиш жамғармаси ва тегишли 
маҳаллий маблағлардан ажратиладиган моддий ҳамда бошқа хил ёрдамлар 
кўрсатиш тартиби, миқдори ва шартлари Ўзбекистон Республикаси 
меҳнат вазирлиги ва халқ депутатлари маҳаллий Кенгашларининг 
қарорлари билан белгиланади. 
 
3.3. Маънавий зарарни қоплаш 
Маънавий зарар уни етказувчининг айби бўлган тақдирда, зарар 
етказувчи томонидан қопланади, ушбу модданинг иккинчи қисмида 
назарда тутилган ҳоллар бундан мустасно (ФК. 1021-модда). 
Маънавий зарар уни етказувчининг айбидан катъий назар 
қуйидаги ҳолларда қопланади, агар: 

---

37 
• зарар фуқаронинг ҳаёти ва соғлиғига ошиқча хавф манбаи 
томонидан етказилган бўлса; 
• зарар фуқарога уни қонунга хилоф тарзда ҳукм қилиш, 
қонунга хилоф тарзда жиноий жавобгарликка тортиш эхтиёт чораси 
сифатида қамоққа олишни ёки муносиб хулқ-атворга эга бўлиш ҳақида 
тилхат олишни қонунга хилоф тарзда қкўллаш, ҳамда ушлаб туриш 
натижасида етказилган бўлса; 
• зарар ор-номус, қадр-қиммат ва ишчанлик, обрў-эътиборни 
хақоратловчи маълумотларни таркатиш туфайли етказилган бўлса;
•қонун назарда тутган бошқа холларда. 
Маънавий зарар бўйича жавобгарлик Кодексга киритилган 
янгиликлардан 
ҳисобланади. 
Асосий 
мақсад 
Ўзбекистон 
Республикасининг Конституциясига мувофиқ (VП-боб), фуқароларга 
берилган шахсий ҳуқуқ ва эркинликларнинг амалга оширилишини ва 
ҳимоя қилинишини таъминлашдан иборат. 
Маънавий зарар бўйича жавобгарлик шартномага асосланган, 
яъни хуқуқбузарлик билан боғлиқ ғайри қонуний ҳаракат тарзига эга 
бўлган жавобгарликдан иборатдир. Маънавий зарарни қоплаш фуқаролик 
ҳуқуқини ҳимоя қилиш усулларидан иборат эканлиги тан олинган. 
Маънавий 
зарарни 
қоплаш 
фуқаронинг 
шахсий 
номоддий 
ҳуқуқлари(неьматлари)га етказилган зарар учун қўлланилади. 
Асосий қоидага биноан маънавий зарар учун жавобгарлик айбли 
бўлиш тамойилига асосланади. Зарар етказишда айбланувчи шахс бундай 
зарарни етказишда ўзининг айби йўқлигини исботлаши керак, агар 
исботлай олмаса айбдор деб ҳисобланади ва маънавий зарарни қоплашга 
мажбур бўлади.
Агар фуқаронинг шаънига, қадр-қимматига путур етказувчи