Акрам исмоилов

Электр токининг биологик таъсири - бу тирик организм учун 
хос бўлган хусусият ҳисобланади. Бу таъсир натижасида мускулларнинг 
кескин 
қисқариши 
туфайли 
инсон 
организмидаги 
ҳужайралар 
тўлқинланади, бунда асосан организмдаги биоэлектрик жараёнлар 
бузилади. Бунда инсон организми биоэлектрик токлар ёрдамида 
бошқарилади. Ташқи муҳитдан юқори кучланишдаги электр токининг 
таъсири натижасида биотоклар ҳолати бузилади ва оқибатда инсон 
организмида ток уриш ҳолати вужудга келади. Яъни бошқарилмай 
қолган организмда ҳаёт фаолиятининг баъзи бир функциялари 
бажарилмай қолади: нафас олишнинг ёмонлашуви, қон айланиш 
тизимининг ишламай қолиши ва ҳ.к. 
Электр токининг инсон организмига таъсирининг хилма-
хиллигидан келиб чиқиб, уни икки гуруҳга бўлиб қараш мумкин: -электр 
таъсири ва ток уриши. 

---

105 
Электр таъсири натижасида куйиб қолиш, электр белгилари 
ҳосил бўлиши, терининг металлашиб қолиши ҳолларини кўрсатиш 
мумкин. Электр таъсиридан куйиш, асосан организм билан электр 
ўтказгичи ўртасида вольта ёйи ҳосил бўлганда содир бўлади. Электр 
ўтказгичдаги кучланишнинг таъсирига қараб бундай куйиш турлича 
бўлиши мумкин. Енгил куйиш фақат яллиғланиш билан чегараланади, 
ўртача оғирликдаги куйишда пуфакчалар ҳосил бўлади ва оғир куйишда 
ҳужайра ва терилар кўмирга айланиб, оғир асоратларга олиб келиши 
мумкин. Электр белгилари —бу терининг устки қисмида аниқ кулранг 
ёки оч-сарғиш рангли 1—5 мм диаметрдаги белги пайдо бўлиши билан 
ифодаланади. Бундай белгилар одатда хавфли эмас. Терининг металлашиб 
қолишида, одатда, эриб майда заррачаларга парчаланиб кетган металл 
тери ичига кириб қолади. Бу ҳолат ҳам электр ёйи ҳосил бўлганда рўй 
беради. Маълум вақт ўтгандан кейин бу тери кўчиб тушиб кетади ва ҳеч 
қандай асорат қолдирмайди.