Akt texnik vositalarida yuzaga keladigan xavfli va zararli omillar va ulardan himoyalanish

O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI AXBOROT TEXNOLOGIYALARI VA KOMMUNIKATSIYALARINI RIVOJLANTIRISH VAZIRLIGI
MUHAMMAD AL-XORAZMIY NOMIDAGI
TOSHKENT AXBOROT TEXNOLOGIYALARI UNIVERSITETI
“Energiya ta’minlash tizimlari” kafedrasi

“Hayot faoliyati xavfsizligi”

fanidan


AMALIYOT


TOPSHIRIQ №2
Bajardi: Baxtiyorov Humoyun.
316_20-guruh
Qabul qildi: Xaydarbekova Mohira
Toshkent 2022
“Hayot faoliyati xavfsizligi” fandan


№2 T O P SH I R I Q (AMALIYOT)

Savolarga javob:

1-savol. AKT texnik vositalarida yuzaga keladigan xavfli va zararli omillar va ulardan himoyalanish.

Insonning ish joyda ishlash EXM bilan doimiy ravishda bog’liq bo’lgani uchun, mehnat havfsizligi masalasi uning xavfsizligini ta’minlash nuqtaiy nazaridan qaraladi va ulardan foydalanishda inson sog’ligini saqlash shartlari ko’rib chiqiladi.

Laboratoriya xonalarida ishlashda quyidagi xavfli va noqulay omillarni ajratib ko’rsatish mumkin:

• Meteorologik muhit sharoiti (laboratoriya mikroklimati);

  
  

• Anomal yoritishlar; shovqinning yuqori darajasi;

  
  

• Nurlanishning yuqori darajasi;

  
  

• Elektr toki bilan zararlanish havfi, yuqori darajadagi psixofiziologik tulqinlanish, yong’in havfi.

  
  

Elektron qurilmalarga nisbattan namlik darajasiga talablar, va mikromuhit, inson hayot faoliyati uchun har hil belgilanadi. EHMlardan foydalanishda GOST talablariga muvofiq EHMlar uchun xona namligi 40% - 60% dan kam bo’lmasligi va inson uchun xona namligi 70% dan kam bo’lmasligi zarur. Shuning uchun, xonaning optimal xavo namligi 50% qilib qabul qiligan. Xavo xarorati namligi insoning yuqori nafas yo’llaridagi qoplamaga ta’sir qilib, inson salomatligiga ta’sir qiladi va ish faoliyatini kamaytiradi.

Xonaning yuqori xarorati insonning organizimi tempraturasini qizdirishi va issiq urishiga olib keladi. Xonaning past xarorati esa inson tanasini sovishigi olib yelishi va shamaollashiga olib keladi. Shuning uchun xona xarorati GOST talablariga muvofiq – 22-24⁰ S ni tashkil etishi zarur, nisbiy namligi – 40-60%ni tashkil etishi , xavoning xarakati 0.1 m/s bo’lishi zarur. Bulardan tashqari xonadagi yorug’lik talab darajasida bo’lishi kerak.

Xonadagi 1 dona EHMning shovqini, 30-68 db diapazonida bo’lishi kerak. GOST talablariga muvofiq shovqin 40 db da bshlishi zarur. Biz bilamizki laboratoriyalarda bitta EHM emas balki bir nechta EHMlar bo’ladi. Xonaning uta shovqiln bo’lishi ham inson ish faoliyatiga tasir etadi. Shovqin inson asab tizimiga ta’sir etib e’tiborni susaytiradi va xotirani pasayishiga olib keladi. Ionizasiya deb har xil elektr zaryadlarining qushilishi bilan hosil bo’ladigan nurlanishga aytiladi. Ionlashtiruvchi nurlanishga: gamma-nurlanish, rentgen, korpuskulyar, infraqizil, mikrotulqinli va boshqa turdagilar kiradi. 10 sm. O’zoqlikda to’rgan monitordan chiqayotgan rentgen nurlanishlar 100 mkR/ch bo’ladi, ionizasiya darajasi esa ikkala zaryadlarda 1 sm³ xavoda 1500-5000 bo’dadi.. Ishlab chiqarishdagi laboratoriyadagi nurlanish manbasi monitorlar hisoblanadi.. Yuqori darajadagi nurlanishda insonning boshi qattiq og’riydi, diqqati kamayadi va ishga susligini kuchaytiradi.

Laboratoriyadagi elektr qurilmalar havfli lillar manbasi hisoblanadi. EHMlar bevosita 220 V tok quchlanishi va 50 Gs chastota bilan ishlagani uchun ishchilarni elektr tokidan ehtiyot etilishi talab etildi. Elektr tokidan zararlanish tizimli blokning korpusidan, elektr simlaridan va boshqa shunga uxshashlardan kelib chiqishi mumkin. Elektr tokidan zararlanish inson terisini kuydirishi, uning tanasiga utgan tok ichki organlarini yuqori darajada kuydirishi mumkin. Inson tomonidan olingan zarar elektrli (organ suyuqligini zararlantirishi, jumladan qonni), mexanik (organizimning har xil darajada zararlanshi) va biologik (normal xarakatlanuvchi organizmda biologik o’zgarishlarga olib kelishi) xarakatlarga bo’linadi.