Александр Андреэв Шамбала вақти Дарҳақиқат, Шамбала вақти келди. Н. Рерич и қисм

5. Г. И. Гурджиэфф “яширин билим” ҳақида

Биз аллақачон А. В. Барченконинг П. Д. Успенскийнинг таълимоти билан танишиши ҳақида гапирган эдик, бу С. А. Барченконинг сўзларига кўра, унинг биринчи романларида ишлаган даврида унинг ижоди ва дунёқарашига таъсир қилган. 1912 йилда Санкт-Петербургда яна бир эзотерик пайдо бўлди, унинг номи кейинчалик Россия ва Ғарбда кенг тарқалган - Георгий Иванович Гуржиэфф (1877-1949).^[72]. Уч йил ўтгач, Г. И. Гуржиэфф атрофида унинг Петроград шогирдлари доираси шакллана бошлади, улар орасида П. Д. Успенский ҳам бор эди, у ўша пайтда мафкуравий сабабларга кўра Россия теософия жамияти билан алоқани узган эди (бу ҳикоя бироз "Доктор Черний" танаффусини эслатади. теософлар билан). Г.И.Гуржиэфф, ўзингизга маълумки, ёшлигида ҳақиқий билим излаб Шарқ бўйлаб кўп саёҳат қилган – у Туркия, Форс, Афғонистон, Ҳиндистон ва унинг ҳикояларига ишонсангиз, ҳатто Тибетга ҳам ташриф буюрган. "Ажойиб одамлар билан учрашувлар" китобида Г.
И. Гурджиэфф Кофиристон (Афғонистон шимоли-шарқидаги) махфий монастирларидан бирида Сармун сўфийлар биродарлиги аъзолари билан алоқалари ҳақида гапиради.^[73]. Шу ўринда шуни айтиш керакки, Г. И. Гуржиэфф таʼлимотига кўра, “Ҳикмат устозлари” (хвожаган ёки “хўжалар”) ўзаги ёки “инсониятнинг ички доираси”ни ташкил қилади; бошқа барча одамлар "ташқи доира" га тегишли. Ўқитувчиларнинг мақсади "инсон тафаккурининг йўналишини ўзгартирадиган янги ва кучли ғоялар" манбаи бўлиш ва "юқори даражадаги энергия ишлаб чиқарувчилари" сифатида хизмат қилишдир. Умуман олганда, Г.И.Гуржиэфф инсоннинг космос билан энергетик ўзаро таъсирининг табиатини ўзига хос тушунтиришга эга эди. Унинг фикрича, инсоннинг роли "энергияни ўзгартириш аппарати бўлиши керак - инсон томонидан яратилган энергиянинг маълум турлари космик мақсадлар учун зарурдир; Бу энергиялар қандай пайдо бўлишини тушунадиганлар ҳақиқатан ҳам инсон ҳаётининг мақсадини амалга оширадилар.^[74]. Аммо Барченко, юқорида айтиб ўтганимиздек, космик ва ер энергиясининг ўзаро таъсири муаммосига, шу жумладан, инсоннинг психоэнергетик эманатсиясига катта қизиқиш кўрсатди.
Г.И.Гуржиэфф Санкт-Петербургда пайдо бўлган вақтга келиб, унинг қадимий сўфийлик анʼаналарига асосланган эзотерик тизими аллақачон тугалланган шаклга эга бўлган эди. 1915-1916 йилларда Г.И.Гуржиэфф шогирдлари билан қаттиқ меҳнат қилди, уларга Тўртинчи ёʻл ҳақидаги таʼлимотини етказишга ҳаракат қилди. Улар орасида А.В.Барченко ҳам бўлиши мумкинми?
П. Д. Успенский "Мўъжизавийларни қидиришда" китобида қуйидаги воқеани айтиб беради:
“Бир марта, мен йўқлигимда, Гуржиэффга Санкт-Петербургнинг руҳонийлар доираларида таниқли рол ўйнаган маълум бир “оккултист” чарлатан пайдо бўлди; кейинчалик, болшевиклар даврида у "профессор" бўлди. У суҳбатни Гуржиэфф ҳақида, Петербург доиралари ҳақида кўп эшитганидан бошлади; кейинчалик, болшевиклар даврида у "профессор" бўлди. У суҳбатни Гуржиэфф ҳақида, ўқиши ҳақида кўп эшитганини ва у билан учрашгани келганини айтиб бошлади.
Гурджиэфф, ўзи айтганидек, ҳақиқий гилам савдогарининг ролини ўйнаган. Кучли кавказча урғу билан, бузилган рус тилида у "оккултист" ни адашганига, у фақат гилам сотганига ишонтира бошлади ва дарҳол уларни меҳмон олдига оча бошлади.
"Окултист" дўстларининг ёлғон қурбони бўлганига ишонч ҳосил қилиб, кетди.
"Ёвузнинг бир тийини йўқлиги аниқ эди," деб қўшиб қўйди Гуржиэфф, - акс ҳолда мен ундан бир-икки гилам учун пул сиқиб чиқарган бўлардим.^[75].
Г. И. Гуржиэфф сўзларидан П. Д. Успенский томонидан такрорланган ушбу ярим анекдотли ҳикоянинг омадсиз қаҳрамонини, биз билганимиздек, ўша йилларда оккултизмга жуда қизиққан ва ўзини ҳақиқатан ҳам "" деб атаган А. В. Барченко билан осонгина адаштириш мумкин. Болшевиклар профессори. Унинг экссентрик Г.И.Гуржиэффнинг ёлғон қурбони бўлганлиги бизни ажаблантирмаса керак. Иккинчиси кўпинча ўз шогирдларини турли хил "синовлар" ва "синовлар" га дучор қилган; Бундан ташқари, унинг даврасидаги дарслар жуда кўп пул талаб қилади, чунки Гуржиэфф билимни бекорга бериш мумкин эмас деб ҳисобларди. Шундай қилиб, унинг шогирди бўлиш унчалик осон эмас эди.
Айтганча, Г.И.Гуржиэфф қадимги одамларнинг ҳақиқий ("объэктив", ўз терминологиясида) билимининг кўриниб бўлмайдиганлиги - "яширинлик" ҳақида жуда ўзига хос назарияга эга эди. Бундай билимлар, деди у, умуман яширин эмас. Шу билан бирга, билим умуман умумий мулк бўла олмайди. У буни шундай тушунтирди. Билим ўз табиатига кўра моддийдир, яъни маълум бир жойда ва маълум бир вақтда унинг миқдори қатъий чекланган. Чўлдаги қум ёки денгиздаги сув миқдори каби. Агар бир киши ёки кичик гуруҳ томонидан кўп миқдорда қабул қилинса, билим ажойиб натижалар беради. Агар сиз илмни барча одамлар орасида аста-секин тарқатишга ҳаракат қилсангиз, бундан ҳеч қандай фойда бўлмайди, ҳатто зарар ҳам чиқиши мумкин. Гап шундаки, озгина билим одамларнинг ҳаётини ҳам, дунё ҳақидаги тушунчасини ҳам ўзгартира олмайди. Шунинг учун билим бир неча кишининг қўлида ва кўп миқдорда бўлиши афзалроқдир. Шуни ёдда тутиш керакки, одамларнинг аксарияти ҳеч қандай билимни умуман хоҳламайдилар ва ҳатто кундалик ҳаёт эҳтиёжлари учун умумий тақсимотда уларнинг улушига тўғри келадиган кичик бир қисмини рад этишади. Бу, айниқса, жаҳон катаклизмлари даврида - урушлар ва инқилоблар билан бирга келадиган "оммавий ақлдан озиш" даврида, одамлар бутунлай ақлини йўқотиб, "автомат" га айланганда яққол намоён бўлади. Бошқа томондан, ҳеч ким ҳақиқатан ҳам билимни ҳеч кимдан яширмайди. Муаммо шундаки, ҳақиқий билимга эга бўлиш ёки уни етказиш берувчидан ҳам, олувчидан ҳам кўп меҳнат ва куч талаб қилади. Илм соҳиби бўлганлар уни имкон қадар кўпроқ одамларга этказишга ҳаракат қиладилар, бу уларнинг ҳақиқатга киришини осонлаштиради. Бироқ, билимни олишни истамаган ёки рад этганларга куч билан юклаш мумкин эмас. “Кимки билим олишни истаса, ҳаммага берилган ёрдам ва кўрсатмалардан фойдаланиб, унинг манбасини топиш, унга келиш учун ўзи ҳаракат қилиши керак, лекин одамлар, қоида тариқасида, кўришни хоҳламайдилар ва буни сезмайдилар. . Билим одамларга уларнинг ҳаракатларисиз этиб бўлмайди. <…> Инсон билимни фақат унга эга бўлганлар ёрдамида олади - буни бошиданоқ тушуниш керак. Билган одамдан ўрганиш керак" <…> Инсон билимни фақат унга эга бўлганлар ёрдамида олади - буни бошиданоқ тушуниш керак. Билган одамдан ўрганиш керак" <…> Инсон билимни фақат унга эга бўлганлар ёрдамида олади - буни бошиданоқ тушуниш керак. Билган одамдан ўрганиш керак"^[76].