Alisher navoiy nomidagi samarqand davlat universiteti hisoblash usullari
Download 5.01 Kb. Pdf ko'rish
|
|
1. Математик машқ.Бу ўйин кўп сондаги ўқувчиларга билимларни тезликда текширишга имкон беради. Синф қаторлар бўйича жамоаларга бўлинади. Ҳар бир қатор эса икки вариантга бўлинади. Ҳар бир вариант ўқувчилари, агар улар жавоб берадиган объект ҳақида сўз борганда ёки ўрнидан туради, ёки қўл кўтаради. 2. Аукцион уйини. Савдога бирор мавзу бўйича топшириқлар қўйилади, бунда ўқитувчи олдиндан ўқувчилар билан ўйиннинг мавзусини келишиб олиши керак. Масалан, 7 -синфда “Алгебраик касрлар устида амаллар” мавзуси бўлсин. Ўйинда 4-5 жамоа қатнашади. Кодоскоп билан экранга 1-лот: касрларни қисқартиришга доир бешта топшириқ намойиш қилинади. 1-жамоа топшириқ танлайди ва унга 1 дан 5 баллгача баҳо қўяди. 167 7-MAVZU. Matematika va informatika o’qitish prinsiplari. ( ma’ruza – 2 soat, amaliyot – 2 soat) 5.1. Ma’ruzani olib borish texnologiyasi O’quv soati – 2 Talabalar soni: 50 ta O’quv mashg’ulot shakli Mavzu bo’yicha axborotli ma’ruza Maruza rejasi 1.Matematika o’qitish prinsiplarining mohiyati. 2. Ilmiylik va tarbiyaviylik prinsipi. 3. Ko’rgazmalilik prinsipi. 4. Onglilik va faollik prinsipi. 5. Puxta o’zlashtirish prinsipi 6.Sistemalilik va ketma-ketlilik prinsipi. 7. Moslik prinsipi. 8.Tabaqalashtirish va individuallashtirish prinsipi. O’qitish maqsadi: Matematika o’qitish prinsiplarining mohiyati va uning qo’llanilishini ko’rsatish Pedagogik vazifalar: o’quv faoliyati natijalari: Matematika o’qitish prinsiplarining mohiyati.tushuntirib berish Matematika o’qitish prinsiplarining mohiyati.ini tushuntirib bera oladilar. Ilmiylik, tarbiyaviylik ko’rgazmalilik prinsiplarini tushuntirib berish. Ilmiylik, tarbiyaviylik ko’rgazmalilik prinsiplarini o’rganadilar va tushuntirib beradilar. Onglilik va faollik,puxta o’zlashtirish ,sistemalilik va ketma-ketlilik prinsiplari- ni.tushuntirib berish. Onglilik va faollik,puxta o’zlashtirish ,sistemalilik va ketma-ketlilik prinsiplari-ni. o’rganadilar va tushuntirib beradilar. Moslik va tabaqalashtirish va individuallashtirish prinsiplarini tushuntirish Moslik va tabaqalashtirish va individuallashtirish prinsiplarini o’rganadilar va tushuntirib beradilar O’qitish vositalari ma’ruza matni, kompyuter slaydlari, doska O’qitish usullari texnikasi ma’ruza, aqliy xujum texnikasi Zig-zag , xabarlashib o’rganish usuli, Insert texnikasi O’qitish shakllari frontal, kollektiv ish O’qitish sharoiti Texnik vositalar bilan ta’minlangan, guruxlarda ishlash usulini qo’llash mumkin bo’lgan auditoriya. Kompyuter, multimediya proyektor 168 Monitoring va baholash og’zaki savollar, blis-so’rov Matematika o’qitish prinsiplari.mavzusining texnologik xaritasi. Ish bosqich-lari O’qituvchi faoliyatining mazmuni Tinglovchi faoliyatining mazmuni 1-bosqich. Mavzuga kirish (20 min) 1.1.O’quv mashg’uloti mavzusi savollarni va o’quv faoliyati natijalarini aytadi. 1.2.Aqliy xujum usulida mavzu bo’yicha ma’lum bo’lgan tushunchalarni faollashtiradi. Xabarlashib o’rganish usuli natijasiga ko’ra tinglovchilarning nimalarda adashishlari, xato qilishlari mumkinligining tashxizini amalga oshiradi. (1-ilova). Tinglaydilar. Savollarga javob beradilar 2 -bosqich. Asosiy bo’lim (50 min) 2.1. Talabalarning e’tiborini tortish uchun jonlantirish savollari beradi. (2- ilova) 2.2. Ma’ruza rejasining hamma savollarini tushuntiradi Power Point da yaratilgan slaydlar yordamida. (3- ilova). 2.3.Har bir savol nihoyasida umumlashtiruvchi xulosa beradi. 2.4.Tayanch iboralarga qaytiladi. Talabalar ishtirokida ular yana bir bor takrorlanadi. Tinglaydilar. UMKga qaraydilar UMKga qaraydilar Har bir tayanch tushuncha va iboralarni muhokama qiladilar. 169 3-bosqich Yakunlovch i (10 min) 3.1.Mashg’ulot bo’yicha yakunlovchi xulosalar qiladi. Mavzu bo’yicha olingan bilimlarni qayerda ishlatish mumkinligi ma’lum qiladi. 3.2. Mavzu bo’yicha mustaqil o’rganish uchun topshiriq beradi 3.3. Mavzu bo’yicha bilimlarni chuqurlashtirish uchun adabiyotlar ro’yxatini beradi. 3.4.Keyingi mazvu bo’yicha tayyorlanib kelish uchun savollar beradi. Savollar beradilar UMKga qaraydilar Mustaqil o’rganish uchun topshiriqlarni yozib oladilar. UMKga qaraydilar UMKga qaraydilar 1-ilova. (5.1.) «Aqliy hujum» ning asosiy qoidalari: Xabarlashib o’rganish usuli qoidasi 1. Savollarga o’ylanib javob berishni suraydi. 2. Talabalar 4-5 guruhga ajratiladi. 3. Har bir guruhdan ekspertlarni aniqlashni so’raydi. 4. Ekspertlar bittadan savol bo’yicha guruh a’zolarni tanishtirishi kerak. 5. Ekspertlar varag’ini tarqatadi va guruhda ishlashni tashkil etadi. 6. Ekspertlar prezentasiya qilish kerakligini ma’lum qiladi. 7. Maslahatchi o’rnida sharhlaydi, aniqlik kiritadi. 8. Prezentasiyani yakunlab, har bir guruhga har bir savol uchun xulosalar qiladi. -айтилаётган барча ғоялар бир –бирига нисбатан муҳимликда тенгдир. -киритилаётган ғоялар танқид қилинмаслиги керак. -ғояни тақдим этаётган пайтда сўзловчининг гапини бўлмаслик. -сўзловчига нисбатан баҳоловчи компонент мавжуд эмас. - олға сурилган ғоялар баҳоланмайди ва танқид остига олинмайди; - иш сифатига эмас, сонига қаратилади, ғоялар қанча кўп бўлса шунча яхши; - исталган ғояларни мумкин қадар кенгайтириш ва ривожлантиришга ҳаракат қилинади; - муаммо ечимидан узоқ ғоялар ҳам қўллаб-қувватланади; - барча ғоялар ёки уларнинг асосий мағзи (фаразлари) қайд этиш йўли билан ёзиб олинади; - «ҳужум»ни ўтказиш вақти аниқланади ва унга риоя қилиниши шарт; - бериладиган саволларга қисқача (асосланмаган) жавоблар бериш кўзда тутилиши керак. 170 2-ilova. (5.1.) 3-ilova. (5.1.) 1-savol. Ta’lim prinsiplari tavsifi Педагогикада умумий таълим принципларини математика ўқитиш жараёнига қўллаш мактаб ва умуман ўқув юртларида математика ўқитишга қўйиладиган ягона талаблар мажмуасидан иборат. Бошқача айтганда, математика ўқитишга жамият ва фан қўядиган асосий талабларни ўз ичига олади. Математика ўқитиш услубияти бу принципларни қуйидагича белгилайди: [2,3,1] а) илмийлик; б) тарбиявийлик; в) кўргазмалилик; г) онглилик ва фаоллик; д) пухта ўзлаштириш; е) системалилик ва кетма- кетлилик;ж) мослик; з) табақалаштириш ва индивидуаллаштириш. Мавзуни жонлаштириш саволлари. 1. Математика ўқитиш принципларининг умумий моҳияти нимада? 2. Илмийлик принципи қандай қўлланилади? 3. Кургазмалилик принципининг аҳамияти нимадан иборат? 4. Онглилик ва фаоллик принциплари қандай хусусиятларга эга? 5. Пухталик принципини қўллаш қандай афзалликларга эга? 171 2-savol. Matematika o’qitishning asosiy prinsiplari 5.2. Ma’ruza mashg’ulotini olib borish texnologiyasi Илмийлик принципи математика ўқитиш мазмунининг илмий бўлиши, математиканинг ҳозирги аҳволи ва унинг ривожланишини объектив акс эттиришни ифодалайди. Моҳияти ўқитиш мазмуни ва ўқитиш усуллари ҳозирги пайтдаги математика фани савияси ва талабларига мос келишини таъминлашдан иборат. Тарбиявийлик принципи- ўқувчиларга фанга бўлган қизиқишни уйғотиш, янги билимларни ўзлаштиришга ҳаракатини, уларни эгаллаш ва мустақил кенгайтира олишга ўргатишни ўз ичига олади, шу билан бирга уларда тафаккурни шакллантириш, математик тушунча ва тасаввурлар билан бойитиш, хотира ва диққатни ривожлантириш, ижодий тафаккурни тарбиялаш каби ишларни амалга оширишни талаб этади. Кўргазмалилик принципи -математика ўқитишнинг энг муҳим принципларидан бири бўлиб, у ўқувчиларнинг чуқур ва пухта билим олишлари учун асосий шароитларни таъминлашга хизмат қилади. Онглилик, фаоллик ва мустақиллик принципи - ўқувчиларнинг фан маълумотларини, ўқув материалини эгаллаши, уни чуқур фикрлай олиши, билимларни янги шароитларда амалиётда қўллай олиш кўникмаси, билимларни ишончга, амалда қўлланмага айланиши сифатида тушунилади. Пухталик принципи- ўқувчиларнинг таълимни муваффақиятли давом эттиришлари учун, илмий дунёқарашни шакллантириш, уларни қобилиятларини ривожлантириш амалий фаолиятга тайёрлаш учун зарур. 5. Табақалаштириш -ўқитишда ўқувчиларни ўз билим савияси ва қобилиятларига кўра гуруҳларга ажратган ҳолда, табақаларга бўлган ҳолда ўқитишни назарда тутади. 172 8-MAVZU. Matematika o’qitish vostalari ( ma’ruza – 2 soat, amaliyot – 2 soat) 6.1. Ma’ruzani olib borish texnologiyasi O’quv soati – 2 soat Talabalar soni: 50 ta O’quv mashg’ulot shakli Mavzu bo’yicha axborotli ma’ruza Maruza rejasi 1. Matematika o’quv qo’llanmasi va darsligi. 2. Didaktik materiallar va qo’shimcha uslubiy qo’llanmalar. 3.Matematika bo’yicha spravochniklar va ma’lumot beruvchi adabiyotlar bilan ishlash. 4. Matematika bo’yicha o’quv jixozlari. O’quv mashg’ulotining maqsadi: Matematika o’qitish vostalari haqida tushunchalar berish Pedagogik vazifalar: o’quv faoliyati natijalari: Matematika o’quv qo’llanmasi va darsligi haqida umumiy ma’lumotlarni tushuntirib berish. Matematika o’quv qo’llanmasi va darsligi haqida umumiy ma’lumotlarni o’rganadilar va tushuntirib bera oladilar. Didaktik materiallar va qo’shimcha uslubiy qo’llanmalar ning hozirgi holati va rivojlanish tendensiyala-rini tushuntirib berish. Didaktik materiallar va qo’shimcha uslubiy qo’llanmalar ning hozirgi holati va rivojlanish tendensiyala-rini o’rganadilar va tushuntirib bera oladilar. Matematika bo’yicha spravochniklar va ma’lumot beruvchi adabiyotlar bilan ishlash. tushuntirib berish. Matematika bo’yicha spravochniklar va ma’lumot beruvchi adabiyotlarni ishlash.tasniflanishini tushuntirib bera oladilar. Matematika bo’yicha o’quv jixozlari bilan ishlash. tushuntirib berish. Matematika bo’yicha o’quv jixozlari tushuntirib bera oladilar. O’qitish vositalari ma’ruza matni, kompyuter slaydlari, doska O’qitish usullari texnikasi ma’ruza, aqliy xujum texnikasi Zig- zag , xabarlashib o’rganish usuli, Insert texnikasi O’qitish shakllari frontal, kollektiv ish 173 O’qitish sharoiti Texnik vositalar bilan ta’minlangan, guruxlarda ishlash usulini kullash mumkin bulgan auditoriya. Kompyuter, multimediya proyektor Monitoring va baholash og’zaki savollar, blis-so’rov Matematika o’qitish vostalari mavzusining texnologik xaritasi. Ish bosqich-lari O’qituvchi faoliyatining mazmuni Tinglovchi faoliyatining mazmuni 1-bosqich. Mavzuga kirish (20 min) 1.1.O’quv mashg’uloti mavzusi savollarni va o’quv faoliyati natijalarini aytadi. 1.2. BBB jadvalini to’ldirish qoidasi usulida mavzu bo’yicha ma’lum bo’lgan tushunchalarni faollashtiradi. BBB jadvalini to’ldirish qoidasi usuli natijasiga ko’ra tinglovchilarning nimalarda adashishlari, xato qilishlari mumkinligining tashxizini amalga oshiradi. (1-ilova). Tinglaydilar. Savollarga javob beradilar 2 -bosqich. Asosiy bo’lim (50 min) 2.1.Talabalarning e’tiborini tortish uchun jonlantirish savollari beradi. ( 2-ilova). 2.2. Ma’ruza rejasining hamma savolini tushuntiradi. (3-ilova). 2.3.Har bir savol nihoyasida umumlashtiruvchi xulosa beradi. 2.4.Tayanch iboralarga qaytiladi. Talabalar ishtirokida ular yana bir bor takrorlanadi. Tinglaydilar. UMKga qaraydilar UMKga qaraydilar Har bir tayanch tushuncha va iboralarni muhokama qiladilar. 174 3-bosqich. Yakunlovchi (10 min) 3.1.Mashg’ulot bo’yicha yakunlovchi xulosalar qiladi. Mavzu bo’yicha olingan bilimlarni qayerda ishlatish mumkinligi ma’lum qiladi. 3.2. Mavzu bo’yicha mustaqil o’rganish uchun topshiriq beradi 3.3. Mavzu bo’yicha bilimlarni chuqurlashtirish uchun adabiyotlar ro’yxatini beradi. 3.4.Keyingi mazvu bo’yicha tayyorlanib kelish uchun savollar beradi Savollar beradilar UMKga qaraydilar Mustaqil o’rganish uchun topshiriqlarni yozib oladilar. UMKga qaraydilar UMKga qaraydilar 1-ilova (6.1.) 1. BBB jadvalini to’ldirish qoidasi. 2-ilova (6.1.) 3-ilova (6.1.) БЎБ (ЗХУ) жадвалини тўлдириш қоидалари билан танишади. Якка ҳолда ёки жуфтликда жадвални тўлдиради “Шу мавзу бўйича сиз нималарни биласиз?”, “Нималарни билмоқчисиз?” саволларига жавоб беради. Жадвалнинг биринчи ва иккинчи устунни тўлдиради. (якка ҳолда ёки жуфтликда) Мустақил равишда маъруза матнини ўқийди, (ёки эшитади) Учинчи устунни тўлдиради. БЎБ (ЗХУ) жадвали- биламан/ билишни ҳоҳлайман/билдим. Мавзу бўйича илмий текшириш ишларини бажаришни таъминлайди. Системали фикрлаш таҳлил асослари ва структурлашни ривожлантиради. Янги мавзуни ўрганишдан олдин қўлланилади: биринчи ва иккинчи устунлар тўлдирилади ва сўнгра якунловчи қисмида учинчи устун тўлдирилади. Мавзуни жонлаштириш саволлари. 1 Математика ўқув қўлланмасидан фойдаланиш хусусиятларини айтинг. 2.Қўшимча воситалар: дидактик материаллар ва улардан фойдаланиш услублари. 3.Математика бўйича справочник, қизиқарли адабиётлар туркумини тушунтириб беринг. 175 1-savol. Matematika o’quv qo’llanmasi va darsligi. . 2-savol. Didaktik materiallar va qo’shimcha uslubiy qo’llanmalar Математика дарслиги, ўқув қўлланмаси дастур ва дидактика талаблари билан аникланувчи ўқитиш мақсадларига мос келувчи математика бўйича билимлар асосларини баён этувчи китоб ҳисобланади.а)у ўқувчиларда илмий дунёқараш ва мантиқий фикрлашни ривожлантириши; б) математика бўйича маълумотларни системали ва илмий баён қилиши; в) услубий нуқтаи назардан кетма-кет жойлаштирилган Ўқув қўлланмаси ўқитиш жараёнида ўқувчиларга бериладиган ахборотни ўз ичига олади. Уни тўғри қўллаганда ўқувчиларга математика фани асосларини ўзлаштиришга ёрдам беради, билимлар билан қуролланишга ва хотирани ривожлантиришга имкон беради. Ҳозирги замон ўқув қўлланмалари назарий маълумот ва машқларни ўз ичига олади. Тенг кучли ўқув қўлланмалар мавжудлиги бир томондан ўқитувчининг ўқитишда ўз имкониятлари ва ўқувчилар билим савияларига мос равишда ундан ижодий фойдаланишга, иккинчи томондан , назарий ва амалий жиҳатларни ўзаро мувофиқ ҳолда баён этишга, синф ва уй вазифаларини тақсимлашни осонлаштиради. Ўқув қўлланмаси кўргазмалилигига қўйиладиган талаблар қуйидагиларни ўз ичига олади: а) билиш вазифаси шундан иборатки оддийдан мураккабга борилади, ўқувчилар фаолиятини кўргазмалилик восита ва усуллари билан бошқаради, назорат ва коммуникатив амалларни бажаришга имкон беради; б) интрпретацион функцияси, турли хил белги ва расмлар орқали мавзу ва тушунчалар конкретлаштирилади; в) эстетик вазифалари- унинг кўриниши ва безалиши ўқувчиларда гўзалликни ва эстетик дид каби туйғуларни уйғотиши учун хизмат қилиши зарур.тасвирсиз асосий матнни ва маxсус шакллашни ўз ичига олган ҳужжатдан иборат. 176 3-savol. Matematika bo’yicha spravochniklar va ma’lumotli matematikadan adabiyotlar. Дидактик материаллар ўқувчиларнинг мустақил фаолиятларини ташкил этиш учун мўлжалланган бўлиб, ўқувчиларнинг масалалар ечиш бўйича мустақил ишларини, индивидуал ва фронтал равишда курснинг мавзулари бўйича текшириш назорат ишлари учун материалларни ўз ичига олади. У ҳар бир мавзу бўйича 4 та ва ундан ортиқ мустақил иш ва мавзулар бўйича қўшимча мустақил ишларни ўз ичига олади. Математика бўйича справочниклар ва маълумотли математикадан Download 5.01 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|