Alisher navoiy nomidagi

Zukkolar: Opaning mehri Odillar: Mehr 
Ziyraklar: O‘zbek ayoli Oqillar: Bolalik xotirasi 
2-topshiriq. Huddi shu matnni endi “scanning” metodi orqali tahlil 
qilishadi. Har bir guruhga alohida- alohida topshiriq berladi. 
zukkolar matnni bog‘lovchi vositalarni, ziyraklar matndagi masturaning 
sifatlarini, 
odillar
shaxs otlarini, oqillar esa matndagi shaxs nomlarini belgilaydilar. 
Zukkolar 
Ziyraklar 
Odillar 
Oqillar 
1.uning 
2. biroq 
3.balki 
4.yo, yoki, -yu 
1.mayin, 
iliq, 
mehribon(qo‘llari) 
2.pok 
3.chiroyli 
4.samimiy 
1.aka- uka 
2.opa-singil 
3.erkaklar 
4.xotin-qizlar 
1.Mastura 
2.Mashrab 
3. A’zam aka 
4.Gulsum opa 
Demak, “Skimming” va “Scanning” metodlari matn ustida ishlashga doir 
metodlar hisoblanib, uni tez va oson tushunishga yordam beradi. “Skimming” 
odatda matn haqida umumiy fikrni olish uchun tezroq o‘qiydigan usulni anglatsa, 
“Scanning” esa matndagi muayyan detallarni aniqlab olishga imkon beradi.
Boshqa tahlil usullaridan farqli jihati shundan iboratki, ularda matn mazmuni 
yetarlicha tushuniladi, asoslanadi va isbotlanadi. Shu bilan birga matndagi kichik 
detal, ibora, turli fakt va atoqli otlar ya’ni butun bir matnni tashkil qiluvchi barcha 
elementlar tahlildan chetda qolmaydi. Bu metodlardan foydalanishning eng muhim 

---

37 
afzalliklaridan yana biri – bu o‘quvchi, talabalarning vaqt yetishmovchiligi paytida 
matnni qisqa vaqtda aniq tahlil qilishga ko‘maklashadi. Bu ikki metod o‘zbek tili 
va adabiyotiga yangi tajriba sifatida tavfsiya etilayotgan bo‘lsa-da, tez orada matn 
tahlilida eng yetakchi qo‘llaniladigan metodlar orasidan joy oladi.

---

38