Alisher Navoiy va Zaxiriddin Muhammad Bobur tavallud topgan kuniga bag’ishlangan bayram ertaligining kompozisiyasi

boshlovchi: Kamol et kasbkim olam uyidin

Senga farz o'lmag'ay g'amnok chiqmoq
Jaxondin notamom o'tmak beaynix
Erur hamomdin nopok chiqmoq.

2. 
   boshlovchi: Xar kimsaki, so'z demak shiorida durur
   

Ma'no guli nutqning baxorida durur
So'zkim demasun ulki, ixtiyorida durur
So'z yaxshilig'i chu ixtisorida durur

1. 
   boshlovchi: Biz buyuk Navoiy avlodi bo'lganimiz bilan iftixor qilamiz, hozirgi avlod ham kelgusi avlod ham hazrat asarlaridan chinakam baxramand bo'lgan avlod bo'lib yetishib chiqadilar.
   
2. 
   Boshlovchi: Ular har bir so'zlarida hazrat bundoq deganlar deya, ulug' shoir baytlaridan o'qib o'z fikrlariga tayanch topadilar.
   

Hamma: Haq yo'linda Kim senga bir harf o'qitmish ranj ila
Aylamak bo'lmas ado aning haqin yuz ganj ila.

«Navoiyxonlik kechasi»
Assalomu alaykum aziz mehmonlar biz sizlar bilan bu yerga yig’ilishimizdan sabab buyuk siymolarni yod etishdir.
Mustaqil O’zbekistonimizda bobokalonimiz A.Navoiyning 571 yilligi nishonlanmoqda.
Shu munosabat bilan bizning guruhimiz bolalari «Navoiyxonlik kechasi»ni tayyorlab kelishgan. Marhamat tomosha qiling.
Mumtoz kuy ostida Husayn Boyqaro va vazir janoblari kirib keladi.
Vazir: Bir qoshiq qonimdan keching, ne bo’ldi shoxim, nechun g’amginsiz?
Husayn Boyqaro: Ko’nglim nenidir istaydur, lekin bilmaydurmen.
Vazir: Menda bir fikr bor. Agar ruxsat bersangiz saroy ahlini chaqirtirsak.
Bolalar musiqa ostida kirib kelishadi.
Vazir: Sizlarni yig’ishimdan maqsad shoximizning ko’ngli nimadir istamoqda, lekin ko’ngillariga yo’l topa olmayapmiz. Kimda kim shoximizni xushnud qila olsalar shohimiz ul kishini taqdirlaydilar.
Vazir: Vazir janoblari menda bir she’r bor.
Vazir: Qani eshitaylik.
Ko’p jahongir ko’rgan bu dunyo
Hammasiga yer osti guvoh
Lekin do’stlar she’r ahli aro
Jahongiri kam bo’lar rosti
Besh asrki nazmiy saroyni
Titratadi zanjirband bir she’r
Temur tig’i yetmagan joyni
Qalam bilan oldi Alisher
Dunyo bo’ldi chamanim manim
O’zbekiston Vatanim manim.
Vazir: Vaziri olam menda bir taklif bor.
Vazir: Qani -qani qanaqa taklif ekan?
Vazir: Hozir bir daqiqa. Men shoximizga dunyodagi eng chiroyli gullarni keltirdim.
Shox yuzini o’girib oladi.
Vazir: Sovg’angiz shoximizga yoqmadi.
Shu payt vazirlar, saroy a’yonlari bir-birlari bilan shivirlashib maslahatlashadilar.
Vazir: Shoxim do’stingiz Mir Alisher tashrif buyurdilar.
Keling-keling Mir Alisher. Men shoximizga xushbo’y nonlardan keltirdim.
Shoh: Barakallo, ofarin, oh-oh!
Shoh o’rnidan turib: Non isidek xushbo’y hid bu dunyoda yo’qdir. Bu ne’matdan keeling, sizlar ham tatib ko’ringlar.
Boshlovchi: Shunday qilib Mir Alisherning sovg’asi shohimizga manzur bo’ldi. Bolajonlar, shunday qilib mehmonlarimizga Alisher Navoiy bobomiz haqida qisqacha ma’lumot berib o’tsak.
Alisher Navoiy buyuk mutafakkir, shoir, olim, davlat arbobi bo’lgan, u 1441 yil 9 fevralda Hirot shahrida tug’ilgan. Otasi G’iyosiddin Kichkina, onasi esa Amirzodaning qizi bo’lgan.
Yosh Alisher 9 yoshidanoq she’rlar yoza boshlagan, Farididdin Attorning «Qush tili» asarini yod olgan Navoiy o’z asarlariad insonlarni yaxshilikka, halol mehnat qilishga, Vatanni sevishga chaqiradi.
Alisher Navoiy 60 yil umr ko’rdi. Ammo nihoyatda ko’p kitoblar yozishga ulgurdi. Uning eng yirik asarlaridan biri «Xamsa» dostonidir.
«Xamsa» dostoni 5 asarni o’z ichiga oladi.

1. 
   «Hayrat-ul abror»
   
2. 
   «Farhod va Shirin»
   
3. 
   «Layli va Majnun»
   
4. 
   «Sabbai sayyor»
   
5. 
   «Saddi Iskandariy»
   

Boshlovchi: Aziz bolajonlar Alisher Navoiy bobomiz haqida qisqacha bo’lsada ma’lumot berib o’tdingiz. Ana endi Navoiy bobomiz haqidagi she’rlardan eshitamiz.

Hirot tuprog’ida voyaga yetgan Qush tili so’zlarin munavvar etgan Yillar to’zonidan sog’-omon o’tgan Navoiy bobomlar buyuk odamlar.

«Xamsa»si ko’ngilni shamdek yoritgan Tilimizni ko’rkam boy etgan. Mag’ribu mashriq ham iftixor etgan Alisher bobomlar buyuk odamlar.

Mir Alisher otam zabondir

Umri boqiy omon-omondir
G’azallari fidoyi jondir.
Navoiy bobomlar buyuk odamlar.
Raqs: Qizlar ijrosida
Boshlovchi: Alisherning onasi bilan muloqoti.

Bilmam qanday ayol bo’lgan Alisherning onasi Balki uning aqliga ham Lol qolgan zamonasi Balki uning ko’zlarida Bo’lgan og’ir bir hayol Balki g’amgin bir zotdir u Balki sho’xchan bir ayol.

Balki buyuk farzandiga Terib kelgan chechaklar Balki tunlar unga bedor Aytib bergan ertaklar Mayliga u kim bo’lmasin Yolg’iz bir so’z ma’nosi Alisherning onasi u Navoiyning onasi.

Alisherning onasi: Mir Alisher o’g’lim qo’lingdagi qanday kitob?

Alisher: Payg’ambarimizning hadis kitoblari onajon! Hadislardan yod olgan edim, o’qib beraymi?
Alisherning onasi: Qani o’g’lim eshitaylik.
Alisher: «Oralaringizda salom berishni tarqatinglar, bir-birlaringga muhabbatlaring ziyoda bo’lsin. Salomdan oldin gap boshlamanglar. Mo’minning afzali xulqi yaxshirog’idir» - degan ekanlar.
Alisherning onasi: Barakallo Mir Alisher Payg’ambarimizhadislarin doim yodda tutgin.
Ikkalasi chiqib ketishadi.
Boshlovchi: Endi Alisher Navoiyning hikmatli so’zlaridan eshitamiz.

Odam borki odamlarning naqshidir Odam borki hayvon undan yaxshidir.	Olamdan g’amsiz o’tay desang Ilmu hunar o’rgan.
Odami ersang demagil odami Onikim yo’q xalq g’amidin g’ami.	Hunarni asrabon netgumdir axir Olib tuproqqami ketgumdir axir.

Haq yo’lida kim senga bir harf o’qitmish ranj ila

Aylamak bo’lmas ado oning haqin yuz ganj ila.
Turk nazmida chu men tortib alam
Ayladim ul mamlakatni yak qalam.
Boshlovchi: Ana endi navbatni sahna ko’rinishiga beramiz.
Vazir: Choy iching, shoxim.
Shoh: Rahmat
Vazir: Mirshablar davraga raqqoslarni taklif qiling shohimiz bir oz hordiq chiqarsinlar.
Raqs: «Arabcha»
Shoh: Bo’ldi bas, yetar ko’nglim kimnidir istayapti.
Vazir: Do’stingiz Mir Alisherni huzuringizga chorlay-mi shohim?
Shoh: O’zlari qayerdalar?
Vazir: Navoiy do’stingiz bog’dalar.
Shoh: Qani Vazir janoblari do’stim Alisherni huzurimga chorlang.
Vazir chiqib ketadi.
Shoh choy ichib kitob varaqlab o’qib turadi.
Davraga Alisher va Vazir kirib keladi.
Alisher: Assalomu alalkum shohim.
Shoh: Keling, keling vaalaykum assalom, xush ko’rdik.
Nechun do’stim shoirlar majlisida ko’rinmay qoldingiz desam bog’bonlik qilayotirsizmi?
Alisher: -»Ko’klam kelsa ko’chat ek» - degan ekan mashoyixlar. Bog’imizdagi qurigan olma daraxtlari o’rniga yangi yong’oq ko’chatlarini ekadurmen.
Shoh: -Ey do’stim, sizga bog’ qilishning ne hojati bor? Axir bu yong’oqlaringiz qachon hosilga kiradi-yu, siz qachon yeysiz. Keksalik gashtini shu bog’dagi soya-salqinda g’azal bitib o’tirsangiz bo’lmaydirmu?
Alisher: «Yaxshidan bog’ qoladi» degan naqlni eshitmaganmisiz do’stim? Men bu ko’chatlarni o’zim uchun emas, bizdan keyingi avlodlar ham mevasidan bahramand bo’lishini istaydurmen. Bu bog’ Alisherdan qolgan desalar qanday yaxshi.
Shoh: Ofarin! Do’stim saxovatingizga qoyil qoldim. Mana buni olib qo’ying.
(Sandiqchadan olib beradi)
Alisher: Ana ko’rdingizmi, ekayotgan ko’chatlarim hozirdanoq hosil bera boshladi.
Shoh: Hozirjavobligingizga qoyilman, ofarin yuring do’stim bog’ingizga.
(Chiqib ketadi)
Boshlovchi: Navbat endi Navoiy bobomiz g’azallari va ruboiylariga.

Jondin seni ko’p sevarman ey umri aziz Sondin seni ko’p sevarman ey umri aziz Har neni sevmoq sendin ortiq bo’lmas Ondin seni ko’p sevarmen ey umri aziz.	Ham so’z ila elga o’limdan najot Ham so’z ila topib o’likdan hayot Ganch berib bo’lmas ekan tutsa ko’z Ulga qilur vaqtida bir yaxshi so’z.
G’urbatda g’arib shodmon bo’lmas emish El anga shafiqu mehribon bo’lmas emish Oltin qafas ichra qizil gul bitsa Bulbulga tikondek oshyon bo’lmas emish	Boshni fido ayla ato qoshig’a Jismni qil sadqa ano boshig’a Ikki jahoningga qilarsan fazo Hosil et ushbu ikkisin rizo.
Tunu-kuning aylagin nurafshon Birisin oy angla birisin quyosh So’zlaridan qo’yma qadam tashqari Hadlaridan qo’yma qadam tashqari	Turk nazmida gulin tortib alam Ayladim ul mamlakatni yak qalam.

Mana shu bilan «Navoiyxonlik kecha»miz ham o’z nihoyasiga etdi.E’tiboringiz uchun rahmat.