“амалий молекуляр зоология” Маърузачи: б ф. д., проф. Абдурахим Эргашевич кучбоев

Молекуляр биологиянинг фан тариқасида дунёга келиши Френсис Крик билан Жеймс Уотсонларнинг кашфиёти билан боғлиқ. Бу олимлар томонидан дезоксирибонуклеин кислотасининг (ДНК) модели кашф этилган, яъни ДНК молекуласи қўш спирал тузилишга эга эканлигини исбот қилдилар (1953). 

• Молекуляр биологиянинг фан тариқасида дунёга келиши Френсис Крик билан Жеймс Уотсонларнинг кашфиёти билан боғлиқ. Бу олимлар томонидан дезоксирибонуклеин кислотасининг (ДНК) модели кашф этилган, яъни ДНК молекуласи қўш спирал тузилишга эга эканлигини исбот қилдилар (1953). 
• Кейинчалик бу йирик кашфиётлари учун Ф.Крик, Ж.Уотсон ва Морис Уилкинс 1962 йили физиология ва тиббиёт бўйича Нобель мукофотига сазовор бўлдилар. 

ДНК кашфиётчилари

Френсис Крик (1916-2004)

Жеймс Уотсон (1928)

Морис Уилкинс (1916-2004)

Геносистематика ҳали систематик статуси охиригача ўрнатилмаган таксонлар хусусида баҳсли саволларни ечишда алоҳида аҳамият касб этди.

• Геносистематика ҳали систематик статуси охиригача ўрнатилмаган таксонлар хусусида баҳсли саволларни ечишда алоҳида аҳамият касб этди.
• Тадқиқотчилар морфологик таҳлилнинг анъанавий усулларидан фойдаланиб, организмларнинг таксономик ҳолатини баҳолаб бераолмаганларида бу муаммога тез-тез тўқнаш келишмоқда.
• Барча морфологик белгилар ДНК кетма-кетлигида мужассам бўлганганлигини эътиборга олган ҳолда систематика учун генетик материалдан фойдаланиш эволюция жараёнларини янада чуқурроқ тушуниш имконини беради ва унинг асосида систематик жойланишни ҳақида хулоса қилинади. Шунингдек, ДНК орқали жинсий вояга етмаган организмлар, личинкалар, ўсимталар, гулсиз ёки мевасиз ўсимликлар, яъни организмни ҳар қандай босқичида идентификация қилиш мумкин.

Классик зоология

• Ҳайвонлар турларни аниқлаш учун морфология, физиология, биохимия, цитология, этология, экология, география ва генетика критерийлари мавжуд. Булар ичида морфология критерийси биринчи ва узоқ вақт ягона критерий сифатида эътироф этилиб келинган. Морфологик критерий ҳозир ҳам ҳайвонлар систематикасида кенг фойдаланилмоқда.
• Лекин бир-бирига яқин бўлган “полиморф” ёки “мужмал” турларни аниқлашда морфологик усул ҳам ёрдам бермаётир. Хато айрим нашрларда янги турларни “ДНК” таҳлилисиз мақолалар қабул қилмаяпти.