Amaliy antropologiya va biomexanika asoslari

3.1.jadval

Tana massasi 553kg bo’lgan odamni oyoq panjasini qismlariga statik.? va
_____ ______________	dinamik D yuklanishi, H ________________________________
Poshna	Oyoq panjasini qisimlariga bo’lgan yuklanish
Yuklanish
balandligi,	tovon	Kaft	kaft-falanga	barmoq
turi
M M
S	134 ± 5	36±3	105 ± 4	-
0	534±48	73 ± 9	373 ±36	373 ±32
D
S	126± 11	38 ± 5	111 ± 8	-
20	525 ±58	84 ± 1	347 ±54	417 ± 36
D
S	118 ± 7	35 ±5	122 ± 6	-
40	447 ±34	62 ±12	248 ±41	450 ±54
D
S	117 ± 12	26± 4	132 ±9	-
60	459±48	54 ±8	143 ± 22	529 ±46
D

3.8-rasm . Y urishda turii davr (I-IV) iai uagi tayanchga bo’Igao vertikal (a),

gorizontal (b) va ko’ndalang (v) bosimlari

N.A.Smelvanskiv moslamasi yordamida F.A.Kornilov yurish jarayonini tadqiqot qilgan. Natijada yurishning turli davrlarida nafaqat vertikal, balki gorizontal kuch ta'sirini miqdor va yo’nalishlari ostsilografda qayd qilingan (3.8-rasm).

Ostsiogrammada vertikal taqsimlanish chizig’ini harakteri va shakli (3.8,a-rasm), K.M.Platunovning ilgarigi natijalarini tasdiqlavdi. Gorizontal kuch esa qarakat yo’nalishiga nisbatan bo’ylama (3.8,b-rasm) va ko’ndalang (3.8,v-rasm) yo’nalishga egaligi isbotlangan.

Gorizontal kuchlanishni ko’ndalang tuzilmalari qarakat boshida poyabzalni ichki tomoniga, keyinchalik tashqi tomoniga yo’naltirilgan. Gorizontal kuchni bo’ylama tuzilmasi tayanch boshida qarakatlanish yo’nalishda, tayanch davrini oxirida esa teskari vo’nalishda bo’ladi. Bular oyoq panjasini tayanch yuzasiga nisbatan surilishga imkon beradi. Gorizontal yo’nalishdagi kuchlar panja bilan patak va taglik bilan asos ishqalanadi. natijada oyoq panjasi poyabzalda siljiydi.

Bu holda oyoq panjasi poyabzal ustki detallariga bosim o’tkazib. ulami deformatsiyalanishga (bikir dastakni o'tirib holishi. betlikni tashqi tomonga og’ib holishi va boshqa) olib keladi.

3.2.1. OYOQ PANJASINI EGILISHI.

Oyoq panjasi qarakat davrida oshiq-boldir 3 va kaft-falanga / bo’g’imlarida egiladi (3.9-rasm). Tovon poshnaga ko’tarilganda ham shu hodisa ro’y beradi va bundan tashqari kaft oldi-kaft bo’g’imi 2 da bir oz egilish vujudga keladi. Kaft suyaklarining chayqalish (egilish) markazi, suyaklar boshchasini markazida bo’lib, bu nuqta 1

tayanchdan yuqorida joylashgan. Undan tashqari kafl suyaklar tagida pay lar. yog? qatlami va terilarni mavjudligi bu nuqtani ko’tarilishiga sabab bo'ladi. Kaft suyaklari turli uzunlikda bo’lgani uchun, tovonning eng bo'rtib chiqqan nuqtasi 4 dan kaft suyaklarini chayqalish markazlari turli masofada yotadi. Shuning uchun, tebranish (chayqalish) o’qi, shartli ravishda, birinchi kaft suyagini boshchasi va beshinchi barmoq oxiri orqali o’tadi deb qabul qiiingan va bu o’q uzunligi bo’yicha tovonning eng bo’rtib chiqqan nuqtasi 4 dan monand ravishda 0,73La r, 0,8L a,r va balandligi bo’yicha esa - tayanch yuzasidan 0,09L ap. masofada joylashgan deb hisoblanadi.

Oyoq panjasini dumalashi, birinchi kaft suyagini boshchasi va jimjiloq oxiri orqali o’tgan ikki o’q atroflda sodir bo’ladi. Tovonning eng bo’rtib chiqqan nuqtasi tayanchdan 0,09L a,p.masofada joylashgani uchun 1-4 to’g’ri chiziqni. oyoq panjasini o’lchashda, bazis (asos) chizig’i deb qabul qiiingan.

Poyabzalni poshna balandligi BK(20, 30, 40, 50mm va hakozo) sifatida, tovonni tayanch chizig’iga nisbatan ko’tarilish burchagi a asosiy parametri deb hisoblanadi. Chunki, burchak a oyoq panjasining kaft-barmoq bo’g’imidagi egilishni va suyaklarni holatini eng to’g’ri tasvirini beradi.

Burchak a bir xil bo’lganda tovonni ko’tarilish balandligi B„ oyoq panjasini

uzunligiga bog’liq (3.10-rasm).

Tovonni

ko’tarilish balandligi

bilan

A

burchak

oraliqida quyidagi bog’lanish mavjud: ^ n =

*SinOf