Amaliy ish 2


Download 0.81 Mb.
Pdf ko'rish
bet4/8
Sana16.06.2023
Hajmi0.81 Mb.
#1492283
1   2   3   4   5   6   7   8
Bog'liq
Mansurov Sharof AI 2

Mehnat qurollari deb, inson uning yordamida tabiatga, mehnat predmetlariga 
ta’sir qiladigan vositalarga aytiladi (mashinalar, stanoklar, traktorlar, qurilmalar, 
uskunalar va boshqalar).
Mehnat predmetlari esa bevosita mehnat ta’sir qiladigan, ya’ni mahsulot 
tayyorlanadigan narsalardir (yer-suv, xom ashyo va boshqa turli materiallar). Mehnat 
predmetlari tabiatda tayyor holda uchrashi mumkin yoki oldingi davrdagi mehnat 
mahsuli, ya’ni xom ashyo bo’lishi mumkin. Mehnat qurollari va mehnat predmetlari 
birgalikda ishlab chiqarish vositalari deb yuritiladi.
Меҳнат 
қуроллари 
Меҳнат 
шароитлари 
Табиат 
ашёлари 
Хомашё 
Ишлаб чиқариш воситалари 
Меҳнат жараёнининг зарурий шартлари 
Ишчи кучи 
Меҳнат 
воситалари 
Меҳнат 
предметлари 


Mehnat vositalarini mehnat predmetlariga ta’sir etish xususiyatiga ko’ra bir 
nechta katta guruhlarga bo’lish mumkin.
Birinchi guruhga mashinalar, mexanizmlar, stanoklar, uskunalar, turli xil 
apparatlar va boshqalardan iborat mehnat qurollarini kiritish mumkin. Ularning 
yordamida ishchi tabiat ashyolari va kuchlariga bevosita ta’sir qiladi va bu ashyolarni 
o’zining iste’moli uchun zarur bo’lgan shaklga keltiradi. 
Ikkinchi guruhga materiallarni saqlash uchun mo’ljallangan mehnat vositalari 
(sisternalar, turli xil bochkalar, quvurlar, omborlar va boshqalar) kiritiladi. 
Uchinchi guruhga ishlab chiqarish jarayonida bevosita qatnashmaydigan, lekin 
unga shart-sharoit yaratib beradigan mehnat vositalari kiradi. Lekin bu vositalarsiz 
ishlab chiqarish jarayonining amalga oshishi mumkin emas yoki to’la va samarali 
amalga oshmasligi mumkin. Bularga binolar, yo’llar va boshqalar misol bo’la oladi. 
Hozirgi fan-texnika inqilobi davrida ishlab chiqarishning rivojlanishida mehnat 
predmetlarining ahamiyati oshib bormoqda. Materiallarning tabiatda tayyor holda 
uchramaydigan yangi turlari yaratilmoqda. Ishlab chiqarish omillari insoniyat 
taraqqiyotining hamma bosqichlari uchun umumiy bo’lsada, bu omillarga turli 
adabiyotlarda turlicha ta’rif berishadi va ularni turlicha tushuntirishadi. Hozirgi bozor 
iqtisodiyotiga doir ko’pchilik adabiyotlarda esa ishlab chiqarishning to’rt omili: mehnat, 
kapital, yer-suv, tadbirkorlik qobiliyati tan olinadi. 

Download 0.81 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling