Amaliy ish Gidrotransport vositalarini hisoblash Ishdan maqsad

Amaliy ish


Gidrotransport vositalarini hisoblash
Ishdan maqsad: gidrotransport suv bosimi, gidroaralashma oqim tezligi, gidrotransport unumdorligini hosob-kitob qilishni o’rganish.
Gidrotransport birliklarining hisob -kitobiga ko'ra, berilgan hajm yoki massa unumdorligiga ko'ra, yukning xarakteristikasi (uning zichligi, zarracha kattaligi taqsimoti va boshqalar), quvur liniyasining uzunligi va konfiguratsiyasi quyidagilarni aniqlaydi: tashish jarayonini ta'minlash uchun zarur bo'lgan tashuvchi muhitning (suvning) harakat tezligi; kerakli miqdordagi suv; quvur diametri; quvur liniyasining turli uchastkalarida aralashmaning harakatiga qarshilik va ularni engib o'tish uchun kerakli suv bosimi yoki bosim; nasos agregatining dvigatel quvvati. Bunday holda, odatda, oqimning xususiyatlarini aniqlash uchun, ularning kattaligiga, zichligiga, zarracha shakliga qarab yuklarni tashishning barqaror turini ta'minlashda to'plangan eksperimental ma'lumotlardan foydalaniladi. Shuning uchun, adabiyotda berilgan ba'zi hisoblash formulalari va tavsiyalari empirik yoki yarim empirik xarakterga ega. Bu materiallarning noqulayligi tufayli quyida faqat taxminiy hisoblash usuli keltirilgan. Tashuvchi muhitning tezligini, suv bosimi yoki bosimini aniqlashda, tashilayotgan yuk zarrachasinig kattaligi va zichligi katta ahamiyatga ega. Har xil guruh yuklari tashuvchi muhit oqimida harakatlanayotganda har xil gidromexanik jarayonlar bilan ajralib turadi. Ko'pincha to’kma xolida tashiladigan yuk ikki yoki undan ko’p kattalikdagi guruhlar aralashmasi bilan ifodalanadi, masalan, bo'laklangan yoki yirik donali va homaki yoki yupqadispersli. Bunday holda, oqimda mayda zarrachalarning mavjudligi kattaroq zarrachalarning harakatlanish jarayonini yaxshilaydi.
Gorizontal quvur liniyasida mayda zarrachalar odatda muallaq holatda, o'rta va katta zarrachalar sakrash tarzida harakatlarni amalga oshiradi va qisman quvurning pastki devoriga tegib turib harakatlanadi, gidravlik tashish paytida esa eng katta zarralar ba'zan faqat quvurning pastki qismlari bo'ylab siljiydi.
Gorizontal quvur liniyasi bo'ylab muallaq yoki qisman muallaq holatda harakatlanish oqim gradusli turbulent harakati tufayli sodir bo'ladi (ya'ni, kesimdagi tezliklar devordagi minimal qiymatlardan maksimal qiymatlarga o'zgarganda). Turbulent harakat paytida zarrachalarni qo'llab -quvvatlovchi kuchlar bo’ylama oqim tezligining funktsiyasidir va uning ortishi bilan ortadi. Shuning uchun, umumiy holda, quvurlardagi gidroaralashma oqimining tezligi ma'lum bir qiymatdan kam bo'lmasligi kerak va qanchalik baland bo'lsa, yuk zarrachalarining hajmi va zichligi shuncha katta bo'ladi.
Oqim tezligini o'rnatish mezoni v_cr kritik tezligi, ya'ni yuk quvurda yig'ilmaydigan eng past tezlikdir. Bundan tashqari, qiya quvurlar uchun tezlikni belgilashdagi dastlabki qiymat uchun suvda zarrachalar yoki bo'laklarning cho'kish tezligi (gidravlik kattalik deb ataladi) gidravlik transportda ishlatilishi mumkin. Gidravlik yiriklik, odatda, suvli idishda tortishish kuchi ostida bir tekis harakatlanadigan zarracha ma'lum masofani bosib o'tish vaqti bilan belgilanadi. Oddiy tashish rejimini ta'minlash uchun maksimal bo'lak o'lchamlari uchun oqim tezligi bo'lishi kerak: v ≥ (1,1…1,2)v_кр.
Shu bilan birga, energiya sarfining samarasiz ko'payishiga, quvur liniyasining emirilishining oshishiga va tashilgan yukning ezilib ketishiga yo'l qo'ymaslik uchun u juda katta bo'lmasligi kerak.
Bundan tashqari, oddiy tashish tartibi nisbiy suv miqdoriga bog'liq bo'lib, u odatda mavjud bo'lgan eksperimental ma'lumotlarga ko'ra tanlanadigan aralashmaning kontsentratsiyasini aniqlaydi.
Aralashma hajmli va massaviy kontsentratsiyali bo’ladi. Birinchisi odatda gidro -transport qurilmalarinin hisoblashda, ikkinchisi - pnevmatik transportda ishlatiladi.
Eritmaning hajmli kontsentratsiyasi V, m³/soat hajmli ishlab chiqarishning, shu vaqt oralig'idagi gidroaralashma sarfi Vg, m³/soat nisbati sifatida tushuniladi:
S = V / V_г = V / (V+ V_в) = (ρ_г – ρ_в)/(ρ – ρ_в) < 1,
bu yerda ρ_г, ρ_в, ρ – mos ravishda, tashilgan yuk, suv va gidroaralashma zichligi, , t/m³, Vв - suv sarfi, m³/soat.
Eksperimental ma'lumotlarga ko'ra, aralashmaning kontsentratsiyasi va quvur diametrini aniqlab, aralashmaning tezligi v_кр. aniqlanadi. Keyin v > v_кр shartining bajarilishini atala oqimining tezligi bilan tekshiriladi.
Aralashma oqimining xususiyatlarini (tezligi, kontsentratsiyasi) va quvur diametrini bilib, harakatga qarshilik aniqlanadi.
U quvurning vertikal yoki qiya uchastkalarida ko'tarilish qarshiligidan va butun quvur bo'ylab va alohida uchastkalarda (burilishlar, tarmoqlar va boshqalar) gidravlik yo'qotishlardan iborat. Mahalliy (birlashtirilgan) qarshiliklar quvur liniyasining ekvivalent uzunligidagi chiziqli qarshiliklarga tenglashtiriladi va gidravlik transport uchun umumiy suv bosimini aniqlashda 1.05 ... 1.1 koeffitsientini kiritish orqali mahalliy qarshiliklar hisobga olinadi.
Qurilmaning kerakli suv bosimi va unumdorligi qiymatiga ko'ra, suv nasosi tanlanadi; keyin quvvat agregatlarining dvigatel kuchi hisoblab chiqiladi.
Asosiy darslik va o’quv qo’llanmalar

1.Spivakovskiy A.O., Potapov M.G., Transportnыe mashinы i kompleksы otkrыtыx gornыx razrabotok. M.:Nedra, 2005. – 383 s.

2. Sheshko E.E. «Gorno-transportnыe mashinы i oborudovanie dlya otkrыtыx rabot” : Uchebnoe posobie, 2006 g.